مشغله‌های یک روح‌اجتماعی
برای کاهش فشارهای روانی ناشی از ساعت‌های شلوغی چه باید کرد؟
زهرا رستگارمقدم - روزنامه‌نگار
روانشناسی، خصوصا روانشناسی سلامت، سعی می‌کند با تشخیص و شناخت منابع به‌وجود‌آورنده فشار روانی راه‌های مقابله مؤثر با آن را پیدا کرده و آثار مخرب فشارهای شدید و غیرقابل اجتناب را تا حد ممکن تعدیل کند. به این منظور شناخت و تشخیص این فشارها و به‌کارگیری راه‌های صحیح در کاهش آثار آن به ما کمک می‌کند تا زندگی سالم‌تری را تجربه کنیم. در اینجا نیز مهناز اسماعیلی، دکتری روانشناسی، به ما می‌گوید که چگونه باید در مقابل فشارهای روانی و مشغله‌های روحی ناشی از ساعات شلوغی، رفتار و با آن مقابله کنیم.
برای کاهش فشارهای روانی در ساعات استرس‌زای پیک کاری چه باید کرد؟
درحالی‌که برخی از استرس‌های کاری طبیعی هستند اما استرس بیش از حد می‌تواند بهره‌وری و عملکرد فرد را پایین آورده و سلامت جسمی و روانی او را تحت‌تأثیر قرار دهد؛ گرچه استرس همیشه بد نیست. کمی استرس می‌تواند به شما کمک کند تا متمرکزتر و پرانرژی‌تر عمل کنید و قادر به رویارویی با چالش‌های جدید باشید. اما هنگامی که استرس بیش از توانایی شما شد، دیگر مفید نیست و به همان میزان رضایت شغلی را نیز کاهش خواهد داد. گاهی بهترین شیوه برای کاهش استرس، اشتراک‌گذاری مسائل با دوستان و افراد نزدیک است. حمایت از همکاران و بهره‌مندی از سیستم پشتیبانی جامع در محل کار می‌تواند شما را از تأثیرات منفی استرس شغلی دور کند. هنگامی که بیش از حد روی کاری متمرکز می‌شوید، به آسانی ممکن است از سلامت جسمی خود غافل بمانید. اما وقتی به تغذیه و فعالیت‌های فیزیکی اهمیت می‌دهید، در واقع در مواقع استرس‌زا بهتر و قوی‌تر عمل خواهید کرد. نداشتن خواب با‌کیفیت می‌تواند در بازدهی روزانه خلاقیت، مهارت حل مسئله و توانایی تمرکز تأثیرگذار باشد. مدیریت زمان در کاهش استرس شغلی مناسب است. بسیاری از ما 24ساعت روز احساس فشار و استرس می‌کنیم زیرا موظف به بررسی پیوسته مراحل کاری و به‌روزرسانی پیام‌های مربوط به کاریم. اما بهتر است دوره‌های زمانی هرچند کوتاه، برای خود داشته باشیم. سعی کنید بیش از حد خود را متعهد نکنید. انجام همه کارها را به یک روز موکول نکنید و اولویت‌بندی داشته باشید. اگر فعالیتی برایتان ناخوشایند است، اول آن را انجام دهید. پروژه‌ها را به قسمت‌های کوچک تقسیم کنید. اگر پروژه، بزرگ به‌نظر می‌رسد، ابتدا روی آن قسمتی که تمایل بیشتری دارید، تمرکز کنید. هم کارفرما و هم کارمندان می‌توانند کمی در کار منعطف‌تر عمل کنند. زمینه تجربی خوشایند کاری ایجاد کنند و سطح استرس را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. عادت‌های بد موجب استرس در محل کار است و بسیاری از ما استرس شغلی را با افکار و رفتار منفی افزایش می‌دهیم. اگر بتوانیم عادت‌های منفی خود را کنترل کنیم، مطمئنا می‌توانیم استرس‌های اعمال‌شده توسط همکاران و کارفرما را راحت‌تر مدیریت کنیم. مقاومت در برابر کمال‌گرایی بسیار مهم است. زمانی که برای خود اهداف غیرواقعی تعیین می‌کنیم، به سادگی استرس خود را افزایش داده‌ایم؛ پس سعی نکنیم روی کارهایی که از کنترل ما خارج هستند، کنترل پیدا کنیم؛ به‌ویژه درباره رفتار افراد دیگر. با کارفرما درباره عوامل استرس‌زا در محل کار صحبت کنیم. کارمندان شاد و سلامت مولدترند. بنابراین کارفرما نیز برای مقابله با عوامل استرس‌زا مطمئنا چاره‌ای اتخاذ خواهد کرد. ما باید وظایف و مسئولیت‌های خود را بدانیم و از سرپرست خود بخواهیم مسئولیت دقیق‌مان را مشخص کند. برای رفتن به تعطیلات و گرفتن مرخصی‌های کوتاه تردید نکنیم، زیرا سبب بازیابی انرژی می‌شود.
آیا ساعات پیک مصرف انرژی هم می‌تواند منجر به فشار روانی به افراد شود؟ به‌ویژه با توجه به نوسانات و قطعی برق در ماه‌های اخیر...
موارد مختلفی می‌تواند باعث بالارفتن استرس در محل کار شود؛ یکی از آنها می‌تواند قطعی برق باشد. ترس از دست‌دادن داده‌ها، به‌اتمام نرساندن پروژه‌ها، از دست‌دادن زمان و به تعویق‌افتادن آنها باعث بالا رفتن فشار روانی در محیط کار می‌شود.
تازه‌ترین یافته‌ها در رابطه با غلبه بر فشار روانی در ترافیک شهری چیست؟
واقعیت این است که ترافیک می‌تواند روی سلامت جسمی و روانی ما تأثیرگذار باشد. بسیاری از بیماران دلیل افزایش تحریک‌پذیری در خانه و محیط کار خود را صرف وقت در ترافیک روزانه گزارش کرده‌اند. کسانی که از قبل سابقه مشکلات روانی دارند ممکن است بیشتر در معرض خطر باشند. در تحقیقی نشان داده شده افرادی که از اختلال استرس پس از سانحه رنج می‌برند، نسبت به استرس ناشی از ترافیک بسیار حساس‌ترند. همچنین در ترافیک، احساس خشم و تحریک‌پذیری بیشتر می‌شود. استرس ترافیک فقط به سلامت روان محدود نخواهد ماند، زیرا افرادی که استرس مزمن حتی از طریق ترافیک را تجربه می‌کنند به‌دلیل تأثیر آن بر سیستم ایمنی، بیشتر در معرض بیماری هستند.
باوری عمومی هست که می‌گوید عده‌ای در خلوت و سکوت آرامش کسب می‌کنند و عده‌ای دیگر در جمع و شلوغی. مکانیزم ذهنی افراد در این رابطه متفاوت است یا می‌توان به حکمی کلی مبنی بر اینکه شلوغی، یکی از عوامل فشار روانی است، قائل بود؟
یکی از ویژگی‌های شخصیتی درون‌گرایی و برون‌گرایی است. هر یک از این دو، ویژگی‌های خاص خود را دارند. ازجمله ویژگی‌های افراد برون‌گرا این است که از جمع انرژی می‌گیرند. سریع تصمیم می‌گیرند، بیشتر صحبت می‌کنند، عمل‌گرا هستند، روابط اجتماعی خوبی دارند و دوست دارند در مرکز جمع باشند. افراد برون‌گرا با اینکه در جمع‌بودن را ترجیح می‌دهند، اما شلوغی و ازدحامی که باعث فشار روانی می‌شود، برای شخصیت برون‌گرا نیز آسیب‌زاست؛ در واقع فشار روانی پاسخی غیراختصاصی است که بدن فرد در مقابل درخواست‌هایی که با آن مواجه می‌شود از خود بروز می‌دهد. استرس مزمن اغلب با اضطراب، افسردگی، بی‌خوابی، اختلال در حافظه، مشکل تمرکز، خشم، پرخاشگری، مشکلات هاضمه و درد‌مفاصل همراه است. بنابراین این مشکلات چه برای افراد درون‌گرا و چه برای افراد برون‌گرا اتفاق می‌افتد.
کارمندان و کارگران سعی می‌کنند دیرتر یا زودتر از ساعت کاری از محل کارشان خارج شوند تا به ترافیک نخورند. آنها در واقع نوعی کلافگی پیش از وقوع را مدیریت می‌کنند. اما خب ترافیک بحث یک روز و دو روز نیست و همیشگی است. چطور باید برهم‌خوردن این تعادل را مدیریت کرد؟
از جمله کارهایی که می‌توان با آن، خود را در برابر فشار روانی ترافیک محافظت کرد، رفتن به محل کار با وسایل حمل‌ونقل عمومی یا دوچرخه‌سواری است. به یک موسیقی آرامش‌بخش یا پادکست و کتاب صوتی گوش کنید. ساعت ترافیک را بدانید و زمان ترافیکی خود را به حداقل برسانید. درک نسبت به عوامل استرس داشته باشید. حفظ روحیه مثبت، نحوه پاسخگویی شما را به استرس تغییر می‌دهد. غذای سالم بخورید و گرسنه نباشید تا تحریک‌پذیر نشوید. اگر مدت‌زمان طولانی درگیر ترافیک هستید، کنار بروید. چند دقیقه آرام باشید و دوباره شروع به رانندگی کنید و در آخر به یاد داشته باشید که گرچه نمی‌توانید رفتار دیگران را تغییر دهید اما می‌توانید رفتار خود را عوض کنید. اگر کسی رانندگی شما را مختل کرد، سعی کنید موضوع را رها کرده و به جای عصبانیت و درگیری، اندکی صبر کنید. کمی به او حق بدهید، شاید شما را ندیده یا چون شما از روز پر‌استرس خود شاکی است یا اصلا از اختلال روانی رنج می‌برد.
در همینه زمینه :
