گزارش
نگرانی درباره رتبه‌بندی پرهزینه معلمان
لایحه رتبه‌بندی معلمان دیروز در حالی راه خود را به صحن علنی مجلس باز کرد که نمایندگان مخالف می‌گویند دولت توان تامین بار مالی سنگین آن‌را ندارد
فهیمه طباطبایی- خبر‌نگار
بالاخره روز گذشته نمایندگان مجلس دل به دریا زدند و تصمیم گرفتند که تکلیف لایحه رتبه‌بندی معلمان را که چند‌ماه است مسکوت مانده، روشن کنند؛ لایحه‌ای که 10سال مداوم دولت‌های قبل وعده اجرای آن را به معلمان دادند و در آخرین روزهای خرداد امسال به مجلس شورای اسلامی ارسال کردند.
در رأی‌گیری دیروز 168نماینده مجلس رأی دادند که لایحه رتبه‌بندی معلمان سریع‌تر در مجلس تعیین‌تکلیف شود و محمدباقر قالیباف هم اعلام کرد بررسی لایحه این هفته در دستور کار صحن علنی خواهد بود. رتبه‌بندی معلمان، سازوکاری است که در نتیجه اجرای آن حقوق دریافتی فرهنگیان متناسب با سابقه و شاخص‌های شغلی دیگر تا اندازه قابل‌توجهی ارتقا می‌یابد. این طرح بارها از سال92 تا‌کنون سر زبان‌ها افتاده، اما هیچ‌گاه به مرحله اجرا نرسیده است.
نادران: رتبه‌بندی پوست خربزه دولت روحانی است
این روزها بحث و جدل‌های گسترده‌ای درباره بار مالی احتمالی این لایحه و کسری بودجه آن در جریان است. الیاس نادران، نماینده تهران که از مخالفان اولویت دادن به لایحه رتبه‌بندی معلمان بود، در نطق خود خواستار برگشت دادن لایحه به دولت شد و گفت: اگر تکلیف بار مالی این لایحه روشن نشود و محدوده اعتباراتش را مشخص نکنیم، وعده‌ای خواهیم داد که اجرایی نخواهد شد. نادران با بیان اینکه بار مالی لایحه مورد نظر چندین برابر تخمین‌های پیشین است، گفت: درصورت تصویب، سرنوشت این لایحه همچون حقوق اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها خواهد بود که اول گفته شد با 3هزار میلیارد تومان قابل انجام است، اما امروز معلوم شده که کسری 10هزار میلیارد تومانی دارد.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی اجرای لایحه رتبه‌بندی در شرایط فعلی را پوست خربزه دولت قبل توصیف کرد که زیر پای دولت جدید گذاشته شده و بر ضرورت مشخص شدن محدوده هزینه از سوی دولت و مجلس تأکید کرد. نادران ضمن درخواست از دولت برای بازپس‌گرفتن لایحه، گفت: نباید در این حوزه عجله کرد؛ چراکه عجله کردن در این موضوع باعث ایجاد مطالبه و قرار گرفتن چندین میلیون فرهنگی در مقابل نظام می‌شود.
5هزار میلیارد نه، 30هزار میلیارد
چالش بودجه لایحه رتبه‌بندی معلمان موضوعی است که پیش از این سخنگوی کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس هم درباره آن سخن گفته است. رضا حاجی‌پور در این‌باره به همشهری گفته بود: لایحه با پیش‌بینی بار مالی 5هزار میلیاردی به مجلس آمده، اما به‌نظر می‌رسد اجرای آن 30هزار میلیارد تومان بودجه بخواهد. او منبع این تخمین را کارشناسان باسابقه آموزش و پرورش دانست و گفت: البته کمیسیون با تخصیص بودجه 20هزار میلیارد تومانی برای اجرای این لایحه هم موافق است.
از نجومی‌بگیرها کم کنید به معلمان بدهید
کاهش حقوق‌های بالای 20میلیون تومان، راهکاری است که یکی از نمایندگان مجلس برای تامین بودجه رتبه‌بندی معلمان پیشنهاد کرده است. جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون برنامه و بودجه در این‌باره به رسانه‌ها گفته است: «اینکه منابع کم دارند بله من هم قبول دارم، اما اگر می‌خواهند وضعیت حقوقی معلمان را ساماندهی کنند، بروند حقوق‌های بالای ۲۰میلیون تومان را اصلاح کنند نه کسانی که حقوق‌های ۵، ۶ و ۷ یا درنهایت کمتر از ۱۰میلیون تومان دارند. دولت برای تنظیم منابع اقدام کند، اما راه این نیست که رتبه‌بندی معلمان اجرایی نشود.»
احتمال مخالفت شورای نگهبان
بررسی خارج از نوبت لایحه رتبه‌بندی فرهنگیان، در حالی از سوی نمایندگان مجلس تصویب شده که پیش از این گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر احتمال تأیید نشدن آن در شورای نگهبان به‌دلیل مشخص نبودن منابع مطرح شده بود. اصغر سلیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، مشخص نبودن منابع را مشکل اصلی لایحه رتبه‌بندی عنوان کرد و گفت: «در شرایط اقتصادی کشور اول باید منابع مالی اجرای این طرح مشخص شود؛ به‌عبارتی اگر دولت بتواند منابع مالی طرح را تعیین کند رتبه‌بندی معلمان محقق می‌شود؛ چون شورای نگهبان طرح‌هایی را که منابع مالی مشخصی ندارند، رد می‌کند.»
سلیمی درخصوص جزئیات و نتایج اجرای این لایحه توضیح داد: طبق این لایحه، هر فرهنگی متناسب با سابقه‌ای که دارد ارتقا یافته و حقوق‌های آنان به طرز چشمگیری افزایش پیدا می‌کند؛ به‌طوری که تقریبا ۸۰درصد حقوق اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها را دریافت می‌کنند که با توجه به جمعیت 700هزار نفری معلمان در کشور، بار مالی زیادی بر دوش دولت خواهد گذاشت.»
لایحه رتبه‌بندی روی میز نمایندگان مجلس
با تصمیم دیروز نمایندگان مجلس، لایحه رتبه‌بندی معلمان حالا در اولویت بررسی قرار گرفته و به‌زودی جزئیات آن در صحن علنی نهایی خواهد شد. موافقان این طرح می‌گویند پیش از این بودجه لازم برای اجرای آن در تبصره دوم بند«و» قانون بودجه1400 پیش‌بینی شده است، اما مخالفان معتقدند پیش‌بینی مورد نظر واقع‌بینانه نبوده و این طرح بار مالی بسیار بزرگ‌تری را در پی خواهد‌داشت.
مکث
پول رتبه‌بندی را از کجا بیاورند؟
رامین کریمی‌نیا، عضو شورای مرکزی سازمان معلمان تهران درباره استدلال نمایندگان مخالف طرح رتبه‌بندی معلمان توضیح داد: «مخالفان می‌گویند که تعداد معلمان زیاد است. اولا طبق آمار‌ها ما کمبود معلم داریم. در کشوری مانند ژاپن به ازای هر 20.7دانش‌آموز یک معلم وجود دارد و در ایران به‌ازای هر 31.2دانش‌آموز یک معلم داریم. همین امسال آموزش و پرورش اعلام کرد که با کمبود ۱۹۷هزار معلم روبه‌روست.» او گفت: «ما در جلسات‌مان با نمایندگان مجلس راهکار‌هایی هم در زمینه اعتبار مورد نیاز لایحه رتبه‌بندی معلمان ارائه کردیم و از اختیارات 10درصدی رئیس سازمان برنامه و بودجه، اختیارات هیأت‌رئیسه مجلس و تغییر ردیف‌های بودجه آموزش و پرورش گفتیم. به‌طور نمونه برای طرح معلم تمام‌وقت بودجه خوبی درنظر گرفته شد، ولی اجرای آن طرح با رأی دیوان عدالت اداری در میانه راه متوقف شد که حالا دولت جدید می‌تواند بودجه آن را به طرح رتبه‌بندی منتقل کند.» دومین راهکار عضو شورای مرکزی سازمان معلمان تهران این بود که «نمایندگان مجلس از صندوق توسعه ملی و از اذن رهبری می‌توانند کمک بگیرند تا برای همیشه مسئله رتبه‌بندی معلمان حل شود تا دیگر شاهد زیر خط فقر بودن این قشر نباشیم. هم‌اکنون اکثر معلمان زیر خط فقر هستند، به‌خصوص معلمان جوان ما که با ۴میلیون تومان زندگی می‌کنند. این معلمان از فرهیختگان و نیرو‌های انسانی توانمند کشور هستند که نباید ناامید شوند.» کریمی‌نیا درباره افزایش زمان تدریس در لایحه رتبه‌بندی معلمان هم گفت: «ما درخواست داشتیم که افزایش ساعت یا حذف شود یا داوطلبانه باشد. طبق ماده۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری، معلمان با ۲۴ساعت تدریس تمام‌وقت محسوب می‌شوند و بعد از ۲۰سال کار و سن بالای ۵۰ باید یک تخفیف ساعت کاری تا ۲۰ساعت هم درنظر گرفته شود. اگر قرار است معلم‌ها این افزایش ساعت اجباری را داشته باشند آن زمان باید هم‌ترازی آنها با استاد تمام‌وقت ویژه در نظر گرفته شود. می‌دانید که استاد تمام‌وقت و استاد تمام‌وقت ویژه داریم و اگر قرار است معلمان به‌صورت تمام‌وقت ویژه کار کنند باید هم‌ترازی آنها نیز در همین راستا درنظر گرفته شود.»