بلای خشکسالی به جان عشایرایلام افتاد

فاطمه میرزایی- خبرنگار

 زندگی در سیاه چادرها به طبیعت بسته است، به آب و خاک و خورشید و باران. مصائب ایل در سال‌های خشکی بیشتر می‌شود. امسال هم که آسمان با هیچ کجای این سرزمین مهربان نبود، زندگی برای ایلات عشایر سخت‌تر از قبل شد. حالا فقط کوچ و قشلاق نیست که دغدغه اهالی کوچنده ایلام شده است. بی‌آبی هر روز بیشتر از قبل می‌شود، حتی در کبیرکوه. جایی که همیشه مأمن ایل و دام‌هایش بوده است.

نگرانی عشایر از تشنگی دام‌ها
خداداد یکی از عشایر منطقه کبیرکوه است. او با بیان اینکه خشکسالی، مراتع را از بین برده است، به همشهری می‌گوید: به آب دسترسی نداریم و آب توزیع‌شده کفاف نمی‌دهد. فکر می‌کردیم هرچه به آخر تابستان نزدیک‌تر شویم شرایط بهتر می‌شود، اما نشد. گرانی نهاده‌های دامپروری از یک سو و بی‌آبی از سوی دیگر به مشکلات‌مان اضافه می‌کند. ایل است و همین دام‌ها، نمی‌دانیم چه در انتظارمان است.
آنچه خداداد می‌گوید را حاجی‌حسن تکرار می‌کند. او یکی از بزرگان ایل ارکوازی است که در چوار اقامت دارند. حاج‌حسن می‌گوید: شکر خدا برایمان آب می‌آورند. سعی می‌کنند مشکلمان را حل کنند، اما آب خیلی کم است. آبرسانی به ما را باید حداقل هفته‌ای یک‌بار یا ۱۰روز یک‌بار انجام دهند، اما خب ماشین هم ندارند. ظاهرا آب هم همه جا کم است. عجیب هم نیست. خودمان هم می‌بینیم که باران نمی‌بارد، اما نمی‌توانیم به این حیوانات زبان بسته بگوییم آب نیست، علوفه نیست. نمی‌توانیم اینها را هم بفروشیم. آن وقت چطور نان بخوریم؟ زندگی که فقط همین روزها نیست.
او ادامه می‌دهد: همین چیزها که اتفاق می‌افتد، جوان‌ها از طایفه جدا می‌شوند و به شهر می‌روند، اما اوضاعشان آنجا هم بهتر نمی‌شود. خدا را شکر هنوز به مرحله تلفات احشام نرسیده‌ایم، اما شنیده‌ام طایفه‌هایی دام‌هایشان تلف می‌شود یا آنها را می‌فروشند.

1200میلیارد تومان، سهم تولید عشایر ایلام
در ایلام عشایر 11درصد از جمعیت استان و 5درصد از جمعیت کل عشایر کشور را تشکیل می‌دهند که در قالب 9736خانوار در مناطق عشایری استان زندگی می‌کنند. همچنین بنابر اعلام اداره کل امور عشایر این استان، جمعیت دام عشایر، 65درصد جمعیت دامی استان و با یک‌میلیون ‌و400هزار دام 6درصد جمعیت دامی کشور را شامل می‌شوند.
مدیرکل امور عشایر ایلام درباره نقش عشایر در اقتصاد این استان می‌گوید: جمعیت بزرگ عشایر ایلام در زمینه تولید گوشت قرمز، روغن حیوانی، کشک، صنایع ‌دستی، شیر و ... فعالیت دارند و سالانه حدود 90هزار تن تولیدات عشایر شامل 8500تن گوشت قرمز، 465تن روغن حیوانی، 418تن کشک، 27هزار تن شیر، 108تن عسل، 1668تن پشم و180هزار مترمربع صنایع‌ دستی از بافته‌ها و منسوجات خودشان را وارد بازار مصرف می‌کنند.
فرشاد یاسمی با بیان اینکه ارزش مادی تولیدات عشایر استان حدود 1200میلیارد تومان است، می‌افزاید: البته 65درصد تولید عشایر مربوط به تولید گوشت قرمز است که این عدد برای کشور نیز اهمیت زیادی دارد.

آبرسانی با 15تانکر
مدیرکل امور عشایر ایلام درباره وضعیت خشکسالی و تأثیر آن بر تولید و اقتصاد عشایر و همچنین شیوه آبرسانی می‌گوید: تلاش دولت برای آبرسانی و کاهش عوارض خشکسالی به عشایر انجام می‌شود. آبرسانی به عشایر مناطق مختلف با 15تانکر انجام می‌شود که با توجه به خشکسالی‌های اخیر این میزان کفاف عشایر استان را نمی‌دهد. البته تلاش می‌کنیم به‌طور مرتب هر ۱۰روز آب کافی در اختیارشان قرار بگیرد، اما می‌دانیم ناکافی است. امیدواریم بتوانیم آبرسانی به عشایر استان را به‌صورت هفتگی انجام دهیم، اما برای تحقق این مهم ضروری است سایر دستگاه‌ها ازجمله سازمان برنامه و بودجه و ستاد مدیریت بحران، همکاری لازم را دراین‌باره انجام دهند.
یاسمی اضافه می‌کند: متأسفانه خشکسالی تامین علوفه عشایر را با مشکل مواجه کرده و همین موضوع موجب شده است عشایر استان به فروش دام‌های حذفی خود اقدام کنند. البته برخی رسانه‌ها مطرح کردند که عشایر ایلام دام‌های مولد خود را می‌فروشند که اینطور نیست. در 5‌ماه اول امسال یعنی تا آخر مرداد حدود 4هزار تن نهاده دامی بین عشایر استان توزیع شده است.

ارائه تسهیلات
مدیرکل امور عشایر ایلام با تأکید بر اینکه اقتصاد عشایر برای ایلام بسیار مهم است، تصریح می‌کند: اقدامات گسترده‌ای برای تامین رفاه عشایر این استان انجام می‌شود.
یاسمی توضیح می‌دهد: با توجه به خشکسالی گسترده و گرانی نهاده‌ها و مشکل گسترده در تامین علوفه، دولت تسهیلاتی به‌ویژه با هدف کمک به محیا شدن علوفه دامی در نظر گرفته است. به‌ ازای هر دام 500هزار تومان تسهیلات پرداخت می‌شود که به این منظور سال گذشته 4میلیارد و امسال 3 و نیم میلیارد تومان اعتبار درنظر گرفته ‌شده است. متقاضیان می‌توانند برای اخذ این تسهیلات به ما مراجعه کنند.

کمبود اعتبار فاز دوم آبرسانی
مشکلات آب برای بخش قابل‌ توجهی از عشایر این استان در حالی ادامه دارد که با پایان هفته نخست شهریور، اداره کل امور عشایر اعلام کرد: فاز نخست تامین آب آشامیدنی عشایر درگه و بانکول شهرستان ایوان افتتاح شده و آب آشامیدنی ۱۶۵خانوار کوچنده با جمعیتی معادل ۱۰هزار و۵۴نفر در 7کانون تامین شده است. اما برای تکمیل فاز دوم این طرح اعتباری معادل ۱۰۷هزار میلیون ریال هزینه لازم است. با ایجاد شبکه آبرسانی و تاسیسات ثابت در مناطق عشایر درگه و بانکول، آبرسانی سیار در این مناطق حذف شده و بخشی از مشکلات تامین آب حل شده است.

بنا بر آمار منتشر شده از سوی این دستگاه، عشایر استان سالانه حدود ۴۶۵تن روغن حیوانی به ارزش اقتصادی ۵۴میلیاردو۳۵۰میلیون تومان، ۲۶هزار و۸۱۵تن شیر، ۸۵۰۰تن گوشت قرمز، ۱۶۶۸تن پشم و ۳۱۶۷تن محصولات باغی تولید می‌کنند. هر سال بخش زیادی از تولیدات با قیمت‌های کمتر و به‌صورت فله از سوی دلالان خریداری می‌شده است. امسال خشکسالی و مشکلات دامپروری به‌ویژه در تامین علوفه، دلالان را به سمت خرید دام‌های عشایر با قیمت ارزان سوق داد؛ بنابراین در روزهای پایانی خرداد، دستورالعملی از سوی سازمان عشایری کشور به استان‌های دارای اقوام و ایلات کوچنده رسید که دام مازاد از عشایر خریداری شود. این خرید فقط برای دام‌های مازاد و حذفی است و مشمول دام‌های مولد نمی‌شود.