دیدگاه
اثرات‌تغییر اقلیم در ایران
احد وظیفه- رئیس مرکز ملی خشکسالی
تغییرات اقلیمی، آب و هوای کره زمین را دچار تغییرات شگرف کرده است. در‌ماه گذشته کره‌زمین گرمترین‌ماه خود را ثبت کرد و امسال هم یکی از گرمترین سال‌های زمین بود. همین تغییر اقلیم موجب شده است که رکورد دما در بسیاری از نقاط جهان شکسته شود. مثلا درغرب کانادا دمای 49درجه ثبت شد. امسال همچنین یکی از سال‌هایی بود که گسترده‌ترین آتش‌سوزی‌ها در مناطق مختلف جهان ثبت شد. از غرب آمریکا و کانادا تا مناطقی در عرض‌های 60درجه زمین، یعنی سیبری آتش گرفت. امسال در همین همسایگی ایران، ترکیه، یونان و ایتالیا دچار آتش‌سوزی‌های بسیار گسترده جنگلی شدند و علاوه بر خسارات مالی هنگفت و تلفات، شهرها و روستاهای خود را تخلیه کردند. در ایران هم تعداد آتش‌سوزی‌ها از ابتدای امسال کم نبود. آتش‌سوزی‌های جنگلی و مرتعی وسیع در پهنه غرب و جنوب غرب تا شمال غرب کشور از کلیبر در آذربایجان شرقی تا مناطق زاگرسی ایران را در بر گرفت. یکی از دلایل وسیع شدن این آتش‌سوزی‌ها کاهش رطوبت در سطح خاک به‌دلیل خشکسالی و افزایش دما بود. ایران ازجمله مناطقی است که تحت‌تأثیر تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی قرار گرفته و دما 1.5درجه نسبت به سال‌های 1950به این‌سو افزایش داشته است. متوسط بارش در کشور نیز در 50سال گذشته تاکنون 45میلی‌متر کاهش یافته است که اگر این عدد را در مساحت کشور ضرب کنیم خواهیم دید چه میزان از حجم آب دریافتی ناشی از بارش در کشور کاسته شده است. تغییر اقلیم کار خود را در ایران انجام داده است. جمعیت ایران افزایش یافته و نیاز غذایی مردم بیشتر شده است. به‌دلیل همین کاهش بارش به سمت سفره‌های زیرزمینی رفته‌ایم تا آب‌های زیرزمینی را صرف مزارع کنیم و عمده این آب هم تخریب و از دسترس خارج می‌شود. بنابراین در حال تاراج سفره‌های زیرزمینی و کمک به فرونشست زمین و کاهش حجم طبیعی آبخوان‌هایی هستیم که امکان جبران آنها وجود ندارد. بنابراین مهم‌ترین اثر تغییر اقلیم در ایران، کاهش نزولات جوی و اضافه برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی و تغذیه کمتر سفره‌های زیرزمینی است. در بررسی اطلاعات ایستگاه‌های هواشناسی و داده‌های ماهواره‌ای نیز مشاهده می‌کنیم که سطح و عمق پوشش برف در زمستان و در مناطق کوهستانی کشور بسیار کاهش یافته است. این کاهش سطح و عمق برف نشانه کاهش در دبی و آورد رودخانه‌ها در فصل گرم سال در کشور است. گزارش‌ماه نوامبر سازمان‌های بین‌المللی در موضوع تغییرات اقلیمی در جهان، تصویری نگران‌کننده از این وضعیت به نمایش گذاشت. تصویری که به افزایش آتش‌سوزی‌ها، توسعه و افزایش مناطق خشک، افزایش گردوخاک و آلاینده‌های شهری که عمدتا وابسته به تغییر اقلیم هستند، اشاره داشته است و ایران نیز شاهد تأثیرات نگران‌کننده تغییر اقلیم در جهان خواهد بود.
