پنجشیر؛ دره مقاومت

 پنجشیر، دره محصور در کوه‌های بلند هندوکش که نماد مقاومت است و هرگز در برابر هیچ دشمن خارجی‌ای تسلیم نشده، دوباره به پایگاه مقاومت افغانستان تبدیل شده و با وجود دست بالای طالبان، خود را برای رویارویی با این گروه آماده کرده است.
به‌گزارش الجزیره، این منطقه سرسخت که در تاریخ معاصر در برابر ارتش سرخ شوروی و نیروهای طالبان سر خم نکرده، از همان نخستین روز سقوط کابل، دوباره به پایگاه مقاومت نیروهای ضدطالبان تبدیل شده و رهبران ائتلاف شمال، خود را به آن رسانده و برای مقابله با طالبان اعلام آمادگی کرده‌اند.
فرمانده نیروهای مقاومت در پنجشیر که با نام نیروهای ائتلاف شمال فعالیت می‌کنند، احمد مسعود، فرزند احمد شاه مسعود، فرمانده سابق همین ائتلاف است. امرالله صالح، معاون سابق رئیس‌جمهور افغانستان هم که بعد از فرار اشرف غنی، خود را جانشین قانونی او می‌داند در پنجشیر به احمد مسعود پیوسته است. او در دهه90 میلادی از همرزمان احمد شاه مسعود بوده است. یارمحمد دوستم، فرزند ژنرال دوستم هم که از رهبران قوم ازبک در شمال افغانستان است به احمد مسعود و امرالله صالح پیوسته است. پدر او که در مزارشریف برای مقابله طالبان سنگر گرفته بود، بعد از سقوط شهر گریخت و به ترکیه پناه برد.
طالبان در نزدیکی دره پنجشیر مستقر شده است و سه منطقه در شمال را که در روزهای گذشته به‌دست نیروهای مقاومت مردمی افغانستان افتاده بود پس گرفته است. مناطق بانو، ده‌صالح و پل حصار، در نخستین مقاومت‌های مردمی در افغانستان بعد از سقوط کابل، به‌دست نیروهای مقاومت مردمی افتاد. به گزارش رویترز اما طالبان نه‌تنها این مناطق را پس گرفته که حضور خود را در بدخشان، تخار و اندراب در نزدیکی دره پنجشیر تثبیت کرده است و نیروهای مقاومت را تحت فشار قرار داده‌اند تا به توافق تن دهند.

وعده مقاومت و مذاکره
پنجشیر در حالی برای مقاومت در برابر طالبان آماده شده که احمد مسعود، صراحتا از مذاکره با طالبان هم صحبت کرده است. در سوی مقابل، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان هم مذاکره بین دو طرف را تأیید کرده است. احمد مسعود یکشنبه در گفت‌وگویی تلفنی درباره شرایط در پنجشیر به رویترز گفته بود: «ما می‌خواهیم طالبان متوجه شود که تنها راه رو به جلو از طریق مذاکره ممکن است. ما نمی‌خواهیم جنگ در بگیرد». او در عین حال گفته بود که درصورت حمله طالبان، پنجشیر مقاومت خواهد کرد.
مجاهد 2روز پیش در بیانیه‌ای بعد از بازپس‌گیری مناطق شمالی توسط طالبان گفته بود که طالبان به‌دنبال جنگ نیست؛ «امارت اسلامی در تلاش است که مشکلات را به شکل صلح‌آمیزی حل کند.» او همچنین دیروز به بی‌بی‌سی گفته است که مذاکرات با مقاومت در دره پنجشیر پیشرفت خوبی داشته و امیدوار است که به‌زودی به نتیجه برسد.
احمد مسعود بعد از آن با رویترز صحبت کرده و ضمن انتقاد از اعزام نیروهای طالبان به سمت پنجشیر گفته است: «سربازان ما می‌خواهند دفاع کنند، می‌خواهند بجنگند، آنها می‌خواهند در برابر هر رژیم خودکامه‌ای مقاومت کنند».
احمد مسعود 32ساله پیش از آن در یادداشتی برای واشنگتن پست از آمادگی نیروهایش برای مقاومت گفته بود؛ «ما مقدار زیادی مهمات و تسلیحات داریم که صبورانه از دوران پدرم انبار کرده بودیم چون می‌دانستیم چنین روزی سر خواهد رسید.» پدر مسعود در سال2001 در بمب‌گذاری انتحاری نیروهای القاعده در پنجشیر جان خود را از دست داد. احمد مسعود گفته است که 6هزار نیرو دارد که از نیروهای مقاومت مردمی در شمال، سربازان عادی و همین‌طور نیروهای ویژه ارتش تشکیل شده‌اند. با این حال نیروهای او به کمک بین‌المللی نیاز دارند و احمد مسعود از فرانسه، اروپا، آمریکا و دنیای عرب درخواست کرده است همان‌طور که در دوران مقاومت علیه ارتش شوروی و طالبان از پدرش حمایت می‌کردند، از او و نیروهایش هم حمایت کنند. رهبر تاجیک مقاومت افغانستان خواستار تشکیل دولتی فراگیر است که نماینده تمامی گروه‌های قومی این کشور باشد. او گفته است که جامعه جهانی نباید هیچ‌گونه رژیم اقتدارگرایی را در افغانستان به رسمیت بشناسد.

پنجشیر؛ مرکز مقاومت افغانستان
پشتوانه مقاومت احمد مسعود و نیروهایش، افسانه شکست‌ناپذیری دره پنجشیر است که در طول تاریخ زبانزد بوده است. این منطقه، در طول تاریخ بارها در برابر هجوم خارجی‌ها مقاومت کرده است. در انتهای قرن نوزدهم، ارتش امپراتوری انگلیس نتوانست به منطقه نفود کند. در دهه80 میلادی، نیروهای مقاومت در این دره زیرنظر احمد شاه مسعود، ارتش اتحاد جماهیر شوروی را پشت گذرگاه‌های دره نگه داشتند. ارتش سرخ، همچون حالای طالبان، کنترل کابل و تقریبا تمامی افغانستان را به‌دست داشت اما در حسرت فتح دره پنجشیر ماند. ارتش شوروی بین سال‌های1980تا1985 دست‌کم 9بار به این منطقه حمله کرد اما در تمامی آنها، با وجود حضور نیروهای زمینی، نیروی هوایی و نیروهای هوابرد، مغلوب احمد شاه مسعود و نیروهایش شد. تاکتیک احمد شاه مسعود این بود که اجازه می‌داد نیروهای شوروی وارد دره شوند، سپس آنها را از عقبه‌شان جدا می‌کرد و از ارتفاعات مشرف، روی آنها آتش می‌بارید. طالبان هم در دور اول حکمرانی خود بر افغانستان در انتهای دهه90 موفق نشد مقاومت احمد شاه مسعود و نیروهایش را بشکند.
بخشی از موفقیت دفاعی پنجشیر، به طبیعت آن برمی‌گردد. این دره با کوه‌های بلند احاطه شده است و دسترسی به آن تنها از طریق راه‌های باریک در مناطق صعب‌العبور ممکن است. پیش از حمله طالبان، فرماندهان سیاسی در پنجشیر از کابل خواسته بودند که خودمختاری بیشتری به آنها داده شود. اکثریت جمعیت این منطقه تاجیک هستند درحالی‌که طالبان، در مناطق پشتون جنوب افغانستان متولد شده و رشد کرده است.

فرمانده جوان مقاومت

 احمد مسعود، در سال1989 در پنجشیر به دنیا آمد. او دبیرستان را در ایران گذراند و در ادامه، یک سال را در آکادمی نظامی سلطنتی سندهرست در انگلیس سپری کرد. او در سال2012 وارد کینگز کالج لندن شد و در سال2015 در مطالعات جنگ لیسانس گرفت. او فوق‌لیسانس سیاست‌های بین‌الملل خود را در دانشگاه لندن گرفت و رسما در مارس2019 وارد سیاست شد.