هورالعظیم

زهرا رستگارمقدم ـ روزنامه‌نگار

دیگر نمی‌توان گفت که تالاب «هورالعظیم» حالش خوش نیست؛ هورالعظیم رو به احتضار است. نیزارهای سوخته، بی‌آبی گسترده و تن‌سایی گاومیش‌ها به آب آلوده نشان از مرگی زودرس دارد. هورالعظیم بزرگ‌ترین تالاب مرزی کشور، بین ایران و عراق قرار گرفته و دو‌سوم مساحت آن در کشور عراق گسترده شده است. قسمتی از این تالاب که در ایران قرار دارد، از رودخانه کرخه و انشعاب‌های آن تغذیه می‌شود. پوشش آن نی، جگن، لویی و نیلوفر آبی است. حالا بد نیست بنشینیم و فاجعه را در همین‌ماه که تصاویری از تلف شدن ماهی‌ها، آب‌تنی گاومیش‌ها در لجن و... در آن است تماشا کنیم.


رودخانه کرخه در ۱۳ انشعاب وارد هورالعظیم می‌شود اما انشعابات مخزن شماره یک، از انشعابات اصلی است. مخزن شماره 2 نیز از رودخانه کرخه نور آبگیری می‌شود که این رودخانه در 5 انشعاب وارد تالاب می‌شود. شریان رودخانه کرخه در سوسنگرد شامل 2شاخه شمالی هوفل و جنوبی نیسان است که شاخه شمالی از بستان وارد تالاب و شاخه جنوبی از رفیع وارد مخزن شماره یک می‌شود.


 انشعاب‌هایی که به تالاب متصل می‌شوند خشک شده‌اند. دامداران می‌گویند تاکنون تالاب به این شکل خشک نبوده. با این حال هر روز چند کامیون شیر از «رفیع» به اهواز می‌رود و چند محموله گوشت مورد نیاز شهرها را تامین می‌کند. (عکس از ایرنا)


براساس آخرین تصویر ماهواره‌ای در ۸ تیرماه، میزان آب تالاب هورالعظیم ۷۵ درصد بود اما طبق تصاویر ۱۱ تیرماه، آب تالاب هورالعظیم به حدود ۷۲ درصد رسید. احتمالا میزان آب تالاب به ۶۵ درصد هم برسد تا از تابستان بگذریم. غلظت آب در این ناحیه در حال افزایش است.


 ۱۰۰ مترمکعب در روز آب رهاسازی می‌شود، اما هورالعظیم برای داشتن وضعیت نرمال، به ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب در 4‌ماه نیاز دارد. شورای سازگاری با کم‌آبی خوزستان، برای 4‌ماه حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب برای تالاب هورالعظیم لحاظ کرده که جوابگوی نیاز تالاب نیست. در مقطعی تصمیم گرفته شد که در تالاب هورالعظیم، شرکت نفت مستقر شود. اما تاسیسات نفتی باعث آسیب به هورالعظیم شده. با احتمال شکستن خطوط انتقال نفت و آلودگی‌های نفتی اتفاقات بدی برای تالاب رخ خواهد داد.


نقطه صفر مرزی، محل اصلی مرگ‌ومیر دسته‌جمعی ماهیان است. بوی گزنده ماهی‌های شناور روی آب، لاشه خشک آنها روی زمین و گربه‌ماهی‌هایی که دیگر تکان نمی‌خورند. (عکس از ایسنا)


 در بعضی مناطق اراضی زیرکشت شلتوک و حوض‌های پرورش ماهی است. کشت برنج در خوزستان مرسوم نبود، اما در 2سال گذشته که سال‌های آبی خوبی در این شهر بود، کشتزارها افزایش یافت. این در حالی است که امسال دولت کشت این محصول را در حوضه کارون، کرخه و دز ممنوع کرد. با این حال برداشت‌های آب در طول مسیر، از حقابه تالاب وضعیت را وخیم‌تر کرده است. آبی که توسط وزارت نیرو تحت عنوان حقابه تالاب رهاسازی می‌شود در بالادست تالاب، به‌صورت غیرمجاز برداشت می‌شود.