رنج‌های هرمز هزار رنگ
جزیره هرمز از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری هرمزگان به‌حساب می‌آید، اما هنوز آب و برق اهالی آن از بندرعباس تامین می‌شود
بهاره بیژنی-خبرنگار
جزیره هرمز را با عنوان‌هایی مانند «نگین خلیج‌فارس»، «جعبه مداد رنگی»، «بهشت زمین‌شناسان»، «شاه‌کلید ورودی خلیج‌فارس» و جایی که در طبیعت آن بیش از ۹۰طیف رنگی می‌توان یافت، می‌شناسند. دیدنی‌های این جزیره کوچک بی‌شمارند؛ از خاک‌های رنگی و معماری شهری عجیب تا پوشاک سوزن‌دوزی شده زنان این جزیره، چشم هر گردشگری را خیره می‌کند.
این جزیره زیبا که از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری هرمزگان به‌حساب می‌آید، با ۴۲کیلومترمربع مساحت، در 8کیلومتری بندرعباس قرار دارد؛ جزیره‌ای بیضی شکل با گنبدی نمکی در آب‌های هرمزگان که به دلیل مجاورت با تنگه هرمز، کلید خلیج فارس نیز نامیده می‌شود، چراکه درطول تاریخ ازنظر موقعیت ژئوپلیتیک و بازرگانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است.
میهمانی باشکوه رنگ‌ها
کوه‌های رنگارنگ، صخره‌های شکل‌گرفته در طول میلیون‌ها سال فرسایش زمین، سنگ‌های باشکوه نمکی و زیباتر از همه، خاک سرخ؛ اینها جاذبه‌های تماشایی جزیره هرمز هستند.از هرمز به‌عنوان «نگین خلیج‌فارس» یاد می‌شود، چراکه برخورداری از کوه‌ها و صخره‌هایی به رنگ‌های قرمز، نارنجی، سفید، زرد و سبز، زیبایی خیره‌کننده‌ای به آن بخشیده است.
در جزیره که سیاحت کنی، تا چشم کار می‌کند، خاک‌های رنگی به چشم می‌آیند. برخی از کوه‌ها و صخره‌ها لایه به لایه رنگ‌های سبز، بنفش، قرمز، زرد و سفید دارند و هر نگاهی را به سمت خود می‌کشند. جالب این است که بخشی از خاک سرخ آن خوردنی است؛ از خاک سرخ هرمز (که افراد محلی به آن «گِلُک» می‌گویند)، نوعی سس خوردنی خوشمزه به نام سوراغ (مخلوطی از ماهی ساردین و نارنج) تهیه می‌شود که در نان محلی (تموشی) کاربرد دارد و یکی از پرطرفدارترین خوردنی‌ها در استان هرمزگان و جنوب کشور است.
محیط زیست بکر
در کنار خاک هزار رنگ جزیره هرمز، وجود گونه‌های کم‌یاب جانوری مانند انواع پرندگان مهاجر، لاک‌پشت‌های دریایی در خطر انقراض و جبیر (گونه‌ای آهوی بومی شبه قاره هند و ایران)، این جزیره را به محلی با ارزش‌های زیست‌محیطی قابل‌توجه، بسیار تبدیل کرده است.
جنگل‌های مانگرو، ساحل‌های شنی که محل تخم‌گذاری لاک‌پشت‌های دریایی به‌ویژه لاک‌پشت پوزه‌عقابی (گونه‌ای درخطر انقراض) است، وجود خرچنگ‌ها و انواع صدف‌ها، دره رنگین‌کمان و کوه‌های هفت‌رنگ از دیگر شگفتی‌های این جزیره به‌شمار می‌روند. قصر بی‌بی گل، قصر صورت، بازار زعفرانی، برج گِلُک و برج تیرانداز از دیگر جاذبه های دیدنی و گردشگری جزیره زیبای هرمز محسوب می‌شوند که هر گردشگری را به‌سوی خود می‌خواند.
کهن تاریخ هرمز
با وجود اینکه هرمز جزیره‌ای با قدمت فراوان است، اما تا همین چند سال قبل چندان شناخته شده نبود. در برخی منابع تصریح شده‌است که این جزیره، ۶۰۰میلیون سال قدمت دارد و آخرین برآمدگی از رشته کوه‌های زاگرس در جنوب ایران به‌حساب می‌آید که در منابع تاریخی از آن با نام‌های «آرمو»، «ارمز»، «تیروس»، «جرون»، «چارون»، «زرون»، «مغستان» و «هارموزیا» یاد شده‌است. گفته می‌شود هرمز تا پیش از اینکه مورد حمله مغولان قرار گیرد، تجارت پر رونقی داشته‌است، اما مغول‌ها که آمدند، آبادی و زندگی را هم با خود به یغما بردند؛ بخشی از اهالی به قشم کوچ کردند و عده‌ای دیگر به جرون یا بندر گمبرون نقل مکان کردند و درآنجا شهری ساختند که به یاد شهر قدیم، اسمش را هرمز گذاشتند.
با توجه به رونق و آوازه این جزیره، در گذشته همواره مورد توجه مهاجمان بوده تا اینکه پرتغالی‌ها در سال ۱۵۰۷ میلادی، یعنی در زمان شاه اسماعیل صفوی وارد این جزیره شدند و قلعه‌ای در ضلع شرقی جزیره بنا کردند و درنهایت در سال ۱۶۲۲ میلادی، در زمان شاه‌عباس صفوی، امامقلی خان با کمک ارتش انگلیس، پرتغالی‌ها را از جزیره بیرون و قلعه را فتح کرد. درحال‌حاضر قلعه پرتغالی‌ها به محلی برای بازدید گردشگران تبدیل شده است؛ هرچند بخشی از آن تخریب شده، اما همچنان بخش‌های زیادی از آن پابرجا بوده و یادگار ستمی است که پرتغالی‌ها بر مردم جزیره روا داشته‌اند.
چالش‌های جزیره
با وجود قدمت تاریخی و طبیعت چشم‌نواز هرمز، اما این روزها حال این جزیره چندان خوش نیست. حضور پررنگ انسان دراین جزیره، طبیعت بکر آن را مورد تهدید قرار داده و هجوم سرمایه‌گذارن بخش گردشگری نیز موجب نارضایتی بومیان این جزیره شده‌است.
جالب است بدانید این جزیره آب شیرین ندارد و آب آشامیدنی و برق اهالی هرمز از بندرعباس تامین می‌شود. چندی پیش استاندارهرمزگان درباره ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای ارتقای تولید برق، آب و توسعه امکانات گردشگری در جزایر هرمز، با بیان اینکه درچند مرحله، ۳۰میلیارد تومان اعتبار برای پروژه‌های جزیره هرمز اختصاص یافته است، گفت که تاکنون ۱۲کیلومتر از جاده دور جزیره با امکاناتی ازجمله محل دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی و نور مناسب، اجرا و تکمیل شده و ۱۲کیلومتر دیگر از آن نیز در مرحله واگذاری به پیمانکار است.
فریدون همتی همچنین تصریح کرده بود که برای اجرای کامل این طرح، اعتباری بیش‌از ۱۲۰میلیارد تومان نیاز است که دراین زمینه وزارت نیرو برای تأمین نور و همچنین ستاد اجرایی فرمان امام (ره) برای ساخت این جاده، در کنار مجموعه دستگاه‌های استان مشارکت خواهند داشت. همچنین به‌گفته استاندار، ساماندهی سواحل، راه‌اندازی اقامتگاه‌های جدید و خانه‌های بوم‌گردی و همچنین ساخت هتل جدید، از دیگر پروژه‌ها در جزیره هرمز است. براساس آنچه مسئولان مربوط اعلام کرده‌اند، درمجموع ۲۸پروژه اولویت‌دار در جزیره هرمز تعریف و اجرایی شده که بخش عمده آنها تا پایان دولت دوازدهم به بهره‌برداری می‌رسد و جزیره هرمز در زمینه امکانات و زیرساخت‌ها، به‌ویژه در حوزه گردشگری توسعه می‌یابد.
پای درددل بومی‌ها
مردم هرمز درطول این سال‌ها به‌معنای واقعی مرزداران غیوری برای کشور بوده اند و درطول دوران انقلاب اسلامی، 8سال دفاع‌مقدس و جنگ خلیج‌فارس، شهدای زیادی تقدیم کرده‌اند و همواره انتظار دارند این جزیره به‌عنوان نماد مقاومت باقی بماند. آنان معتقدند اجرای برخی طرح‌های گردشگری با بافت سنتی و زیست‌بوم این جزیره تطابق ندارد و باید دراین زمینه بازنگری‌های لازم انجام شود.
افزایش قیمت زمین ومسکن از دیگر مشکلاتی است که مردم جزیره با آن دست‌به گریبان هستند. در سال‌های اخیر قیمت مسکن در جزیره افزایش یافته و پدیده مالکیت زمین ازسوی غیربومیان، روزبه‌روز پررنگ تر می‌شود. برخی معتقدند اگرچه نمی‌توان گردشگری را به‌عنوان یکی از مولفه‌های مهم درآمدزایی برای مردم هرمز کتمان کرد، اما ساخت هتل‌های بزرگ و لوکس در هرمز، به اختلاف‌های طبقاتی دراین جزیره دامن می‌زند؛ جزیره‌ای که ساکنان‌اش هنوز با مشکل قطع مکرر آب و برق دست‌وپنجه نرم می‌کنند و حتی از داشتن حداقل‌های زندگی مانند درمانگاهی مناسب که پاسخگوی نیازشان باشد، محرومند.
