خاموشی آبی

از مناطق مختلفی خبر می‌رسد که در سایه خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده یا غیرمترقبه برق، آب شرب مشترکان نیز قطع شده است؛ این مسئله به‌خصوص در مناطق درگیر با تنش آبی، ظن جیره‌بندی آب را تقویت کرده؛ اما پیگیری‌های همشهری از شرکت آب و فاضلاب حاکی از این است که این مشکل ناشی از قطعی برق پمپ چاه‌های تأمین‌کننده آب شرب و ایستگاه‌های پمپاژ بوده و ربطی به جیره‌بندی آب ندارد.
به گزارش همشهری، بخش عمده چاه‌های آب تأمین‌کننده آب شرب و ایستگاه‌های پمپاژ و افزایش فشار مجهز به ژنراتور و برق اضطراری هستند و قطعی برق در روزهای اخیر خللی در فعالیت آنها ایجاد نمی‌کند؛ اما در بسیاری از مناطق نیز امکان عملیاتی به‌کارگیری دیزل‌ ژنراتور برای تأمین برق اضطراری چاه‌های تأمین آب شرب وجود ندارد و به همین دلیل هرگونه خاموشی برنامه‌ریزی شده یا غیرمترقبه برق می‌تواند به قطع آب شرب مشترکان منطقه منجر شود. این مشکلی است که در چند روز اخیر دامن‌گیر مناطق مختلفی در تهران و سایر نقاط کشور شده است.

زوج حیاتی
در خشک‌ترین سال نیم‌قرن اخیر، میزان بارش‌های جوی 52درصد نسبت به سال قبل کاهش پیدا کرده و همین مسئله، ذخایر آبی مخازن سدهای بزرگ و استراتژیک را تا 60درصد نسبت به سال قبل کمتر کرده است. در این وضعیت از یک‌سو میزان آب قابل استحصال برای توزیع در شبکه توزیع آب شرب کاهش یافته و از سوی دیگر بخش قابل‌توجهی از ظرفیت نیروگاه‌های برقابی را از مدار خارج کرده است. علاوه بر این، جدای از وابستگی بخشی از برق تولیدی کشور به آب، بخشی از تأمین آب شرب کشور نیز مستقیماً مشروط به وجود برق در شبکه سراسری است و درنتیجه دو مشکل کم‌آبی و کم برقی در فصل گرم سال، در برخی مناطق به‌صورت یک مشکل متحد وجود دارد. با این تفاصیل، قطعی‌های مقطعی آب در روزهای اخیر، بیش از اینکه ناشی از کم‌آبی باشد، مربوط به ارتباط ناگسستنی میان برق و آب در این مناطق است و به‌واسطه اینکه به‌صورت عملیاتی، امکان استفاده از ژنراتورهای دیزلی در این مناطق وجود ندارد، بعد از هر بار قطع برق، دسترسی مشترکان به آب شرب نیز قطع می‌شود.

تانکر به‌جای برق
بر اساس آخرین آمارها، در شرایط فعلی 304شهر درگیر تنش آبی هستند و از این میان 101شهر در وضعیت قرمز قرار گرفته‌اند و عملاً میزان تولید آب شرب آنها کمتر از میزان نیاز مصرفی مشترکان است. در این وضعیت، مسئولان شرکت آبفا می‌گویند: سناریویی برای جیره‌بندی و قطع آب برای مقابله با بحران کم‌آبی ندارند و اولویت آن‌ها تأمین پایدار آب شرب برای همه مشترکان است؛ اما در صورت اصلاح نشدن الگوی مصرف آب، سیاست افت فشار در شبکه توزیع و همچنین قطع چندساعته آب مشترکان بدمصرف برای مقابله با کسری آب شرب در مناطق شهری اجرا خواهد شد. اخیراً پایتخت نیز با نزدیک شدن میزان تولید و مصرف آب، در وضعیت نارنجی قرار گرفته و حتی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران نسبت به قطع آب مشترکان بدمصرف از مردادماه هشدار داده است اما به دنبال قطع مقطعی آب شرب در برخی مناطق تهران در روزهای اخیر، پیگیری‌های همشهری از شرکت آبفا حاکی از این است که در هیچ منطقه و محله‌ای از تهران، برنامه قطع یا جیره‌بندی آب شرب اجرا نشده و هرگونه قطعی کوتاه‌مدت یا چندساعته آب ناشی از قطع شدن برق در این مناطق و خاموشی پمپ چاه‌های آب تأمین‌کننده آب شرب بوده است. پیگیری‌های همشهری از روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب تهران برای اطلاع از وسعت قطع آب در شهر تهران و راهکارهای این شرکت برای جلوگیری از تکرار این مشکل بی‌نتیجه بود، اما از اظهارات محمدرضا بختیاری، رئیس شرکت آبفای تهران در گفت‌وگو با رسانه‌ها چنین برمی‌‌آید که در برخی مناطق ازنظر عملیاتی امکان به‌کارگیری ژنراتورهای برق اضطراری وجود ندارد و تأمین آب شرب آنها مشروط به پایداری شبکه برق سراسری است ازاین‌رو این مناطق در زمان قطع برق عمدتاً با افت محسوس فشار یا قطع آب نیز مواجه خواهند شد. به گفته بختیاری، شرکت آب و فاضلاب تلاش می‌کند با استفاده از ظرفیت آب‌رسانی سیار و استقرار تانکر، آب شرب موردنیاز این مشترکان را تأمین کند.

معافیت نقاط استراتژیک از قطعی برق
در جریان مشکلاتی که در روزهای اخیر برای تأمین برق کشور ایجاد شده و خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده را ناگزیر کرده است، برخی مراکز حساس نظیر بیمارستان‌ها حتی‌الامکان از قطعی برق معاف شده‌اند؛ اما حالا آن‌گونه که از اظهارات برخی از متولیان حوزه آب مشخص است، رایزنی‌هایی میان مسئولان 2حوزه آب و برق انجام شده که چاه‌های تأمین آب شرب و ایستگاه پمپاژ فاقد برق اضطراری به‌عنوان نقاط استراتژیک از برنامه خاموشی برنامه‌ریزی شده معاف شوند تا مشکلی در تأمین آب شرب مشترکان ایجاد نشود. اگر این توافق عملیاتی شود، به نظر می‌رسد مناطقی از شهرها که ایستگاه‌های پمپاژ فاقد ژنراتور یا چاه‌های تأمین آب شرب را در دل خود جای داده‌اند کمتر با قطعی برق مواجه شوند.