گفت‌وگو با هنرمند هم‌محله‌ای که نزدیک به یک دهه در خانه فرهنگ محله تدریس می‌کند
من و هزار شاگرد و دنیای نقاشی
مهدی اسماعیل‌پور
در سن نوجوانی متوجه استعدادی که در نقاشی دارد می‌شود و با توجه به علاقه فراوانش از همان زمان، شروع به یادگیری این هنر می‌کند و سراغ رنگ و قلم می‌رود. آغاز کارش در خانه فرهنگ «وردآورد» بوده است. یعنی همانجایی که نزدیک به یک دهه در آن تدریس می‌کند و به هم‌محله‌ای‌ها نقاشی آموزش می‌دهد و تا به امروز حدود هزار شاگرد و هنرجو داشته است. صحبت از «نیلوفر سلطانی»، نقاش و مربی جوان اما باسابقه محله وردآورد است.
به دلیل استعدادم مواخذه می‌شدم!
نیلوفرسلطانی، متولد ۱۳۶۷ است و از نوجوانی تاکنون در محله وردآورد سکونت دارد. جالب است که این هنرمند و مربی نقاشی به سبب استعدادی که دارد، نه تنها مورد تشویق قرار نمی‌گرفت که مواخذه هم می‌شد: «کلاس اول راهنمایی بودم که به وردآورد آمدیم و حدود ۱۵ سال است که در این محله سکونت داریم. از همان دوران راهنمایی متوجه شدم که در نقاشی استعداد دارم. در همان سن و سال آنقدر خوب نقاشی می‌کشیدم که همواره مورد مواخذه معلم‌هایم قرار می‌گرفتم، چون آنها تصورشان این بود که تقلب و نقاشی‌هایم را کپی کرده‌ام. استعداد و علاقه‌ام به نقاشی سبب شد تا در آموزشگاه‌های نقاشی ثبت‌نام کنم و دنبال این هنر بروم. به مرور کلاس‌ها و دوره‌های مختلف را پشت سر گذاشتم و نقاشی با رنگ‌روغن را به‌صورت حرفه‌ای دنبال کردم. البته در زمینه‌های رنگ‌روغن، سیاه‌قلم، طراحی با مداد سیاه، مدادرنگی و آبرنگ نیز کار می‌کنم و تاکنون چند نمایشگاه کوچک محلی نیز از کارهای خودم و هنرجویانم در خانه فرهنگ وردآورد برگزار کرده‌ام.»
مدرسی که سال‌ها در خانه فرهنگ شاگردی کرده
نیلوفر سلطانی که چند سالی است به‌عنوان مربی نقاشی خانه فرهنگ وردآورد مشغول به کار است، خودش یکی از شاگردان اینجا بوده و گام‌های نخست حرفه‌ای شدن را در این مرکز فرهنگی و هنری برداشته است: «خودم دانش‌آموز و هنرجوی خانه فرهنگ وردآورد بودم و چند سالی می‌شود که در اینجا به‌عنوان مربی فعالیت دارم. حدود ۸ سال پیش در آزمون‌های سازمان «فرهنگی و هنری شهرداری تهران» شرکت کردم و پذیرفته شدم. پس از آن به‌عنوان مربی در خانه فرهنگ وردآورد تدریس می‌کنم و نقاشی آموزش می‌دهم و تاکنون شاگردان بسیاری از هر رده سنی داشته‌ام. اما فکر می‌کنم در این چند سال، نزدیک به هزار هنرجو داشته‌ام. استقبال اهالی وردآورد، به‌ویژه در فصل تابستان، از کلاس‌های نقاشی بسیار زیاد است و استعدادهای خوبی نیز در بین آنها پیدا می‌شود.»
با رنگ و نقاشی چهره محله‌ها را زیباتر کنیم
از این هنرمند وردآوردی برای کشیدن نقاشی دیواری‌های محله دعوت به همکاری شده بود که به دلیل مشغله کاری، این پیشنهاد را قبول نکرد. با این وجود، نقاشی‌های زیبای دیوار خانه فرهنگ، نمونه‌ای از کار و هنر او است: «زمستان پارسال به من پیشنهاد شد تا نقاشی‌های دیواری محله را انجام دهم، اما متأسفانه وقت کافی برای انجام این کار را نداشتم. چون علاوه بر تدریس نقاشی، معلم زبان نیز هستم. این پیشنهاد را با یکی از دوستانم در میان گذاشتم و او قبول کرد تا این کار را انجام دهد. برخی از نقاشی‌های دیواری که در محله می‌بینید به همت دوست من اجرا شده است. البته خودم نقاشی‌های دیواری داخل خانه فرهنگ وردآورد را کشیده‌ام.» به گمان سلطانی هنوز دیوارها و فضاهای زیادی در منطقه ۲۱ و دیگر مناطق غربی وجود دارد که می‌توان با نقاشی و رنگ‌آمیزی آنها، فضای شهر را زیباتر و شادتر کرد: «منطقه۲۱ و در مجموع مناطق غربی تهران با توجه به اینکه اغلب در چند دهه اخیر شکل گرفته یا توسعه پیدا کرده‌اند، نوین و مدرن و از نظر شهرسازی بسیار زیبا و استاندارد هستند. با این وجود باور دارم که هنوز جای یکسری کارهای هنری در این مناطق خالی مانده و شرایط برای کارهای بهتر و بیشتر فراهم است. کارهایی مانند نقاشی‌های‌دیواری، کاشیکاری و کارهایی از این دست که چهره محله‌ها را زیباتر می‌کند. متأسفانه آن‌چنان که باید به این موارد توجه نمی‌شود. در محله خودمان نیز در یکی دو سال اخیر به نقاشی دیواری توجه شده است و در قالب طرح‌هایی مانند «کوچه دوستی» برخی از دیوارها طرح و رنگ گرفته‌اند. با توجه به اینکه برای نخستین بار بود که نقاشی‌دیواری به این صورت در محله اجرا می‌شد، می‌توانم بگویم که خوب بود، اما گمان می‌کنم که بهتر از این هم می‌توانست باشد.» درباره لزوم استفاده از هنر نقاشی در فضای شهری، این هنرمند هم‌محله‌ای تأکید می‌کند که رنگ و طرح جدا از زیباتر کردن چهره محله‌ها، بر روی خلق و خو و رفتار شهروندان نیز تأثیرگذار است: «این یک اصل ثابت شده است که وقتی شهری زیبا و رنگی باشد، ناخودآگاه تأثیر مثبت خود را بر روی شهروندان می‌گذارد. به هرحال، رنگ و زیبایی سبب شاد شدن روحیه انسان می‌شود و در نتیجه کمک می‌کند تا شهروندان خوش‌اخلاق‌تری داشته باشیم.»
همه می‌توانند نقاشی یاد بگیرند
مدرس نقاشی محله وردآورد یک پیشنهاد به پدر و مادرها دارد تا با توجه به آن برنامه‌ریزی بهتری برای تابستان فرزندانشان داشته باشند: «همه می‌توانند نقاشی یاد بگیرند، اما کسی که استعداد دارد، باید بر روی آن کار کند. چون کسی که با استعداد است، هم سریع‌تر یاد می‌گیرد و هم می‌تواند نگاه حرفه‌ای به نقاشی داشته باشد. افرادی که سن بیشتری دارند می‌توانند با دید بازتری سراغ علایق و استعدادهای خود بروند، اما بچه‌ها اغلب چنین شرایطی ندارند و این پدر و مادرها هستند که باید به استعداد و علاقه کودک خودشان پی ببرند. تابستان فرصت مناسبی است تا والدین متوجه شوند که فرزندانشان به چه هنرها و مهارت‌هایی علاقه دارند و استعداد نشان می‌دهند. من دانش‌آموزان و شاگردان بسیاری داشتم که بدون هیچ پس زمینه‌ای در کلاس‌های نقاشی شرکت کردند، اما به مرور آنقدر به این کارعلاقه‌مند شدند که امروز خودشان جزو هنرمندان آینده‌دار نقاشی هستند. بنابراین نمی‌توان گفت بچه‌ای که برای نقاشی یا هر هنر دیگری از خودش ذوقی نشان نمی‌دهد، در آن استعداد هم ندارد. بسیاری پیش می‌آید که بچه‌ها پس از حضور در کلاس‌های مختلف، استعداد خود را بروز می‌دهند و مسیرشان را پیدا می‌کنند. به گمانم این نکته بسیار مهمی است که والدین باید به آن توجه داشته باشند.»
چه سنی برای آغاز یادگیری نقاشی مناسب‌تر است؟
نیلوفر سلطانی، مدرس خانه فرهنگ وردآورد، کمترین سنی که برای آغاز یادگیری نقاشی مناسب است را ۴ سال می‌داند و در این‌باره می‌گوید: «والدین می‌توانند از ۴ سالگی کودکان خود را در کلاس نقاشی ثبت‌نام کنند. نقاشی خرد سال که بیشتر شامل پرورش خلاقیت کودک، بازی و کشیدن یکسری اشکال ساده می‌شود، معمولاً برای سنین زیر ۸ سال مناسب است. کلاس‌های طراحی و اصول نقاشی نیز بیشتر برای گروه سنی ۱۰سال به بالا توصیه و با این گروه طراحی با مدادسیاه و مداد رنگی کار می‌شود. از دیدگاه من و بر اساس تجربه شخصی، نقاشی با رنگ روغن برای گروه سنی ۱۵ سال به بالا مناسب‌تر است. البته بسیاری از بچه‌ها در کلاس نقاشی شرکت می‌کنند و به سبب همین موضوع به دیگر استعدادهای خود پی می‌برند. به باور من، نقاشی پایه بسیاری از رشته‌های هنری است و موجب پرورش خلاقیت در بچه‌ها می‌شود. مهارت قلم به دست‌گرفتن و ایده‌پردازی، ناخودآگاه کمک می‌کند تا بچه‌ها استعدادها و علاقه‌های واقعی خود را بهتر بشناسند و درک کنند.»