سناریوهای ستاد تنظیم بازار برای تخصیص یارانه ارز به کالاهای اساسی

علی ابراهیمی/ خبرنگار
 ستاد تنظیم بازار کشور بعدازظهر دیروز در نشستی 7ساعته وضعیت بازار و چگونگی تخصیص یارانه 3هزار میلیارد تومانی مصوب دولت برای تأمین مابه‌التفاوت نرخ 3هزار و 800تا 4هزار و 200تومانی دلار تک نرخی به کالاهای اساسی، دارو و برخی نهاده‌های تولید را بررسی کرد. دبیر ستاد تنظیم بازار کشور در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری با بیان این مطلب اعلام کرد: نشست ستاد تنظیم بازار کشور پس از تصمیم اخیر سران 3 قوه برای  پرداخت 3 هزار میلیارد تومان یارانه مابه‌التفاوت کالاهای اساسی و محصولات صنعتی  برگزار شد، در این نشست زمان و چگونگی تخصیص این ارز به اقلام کالایی مشمول بررسی شد. به گفته محسن بهرامی ارض اقدس، این 3 هزار میلیارد تومان مابه‌التفاوت ارزی به دارو و 5قلم کالاهای اساسی(شامل گوشت، ذرت، کنجاله سویا، کره و روغن نباتی) اختصاص می‌یابد. او توضیح داد: دلار تک نرخی به‌طور مستقیم یا به‌صورت قیمت تمام‌شده نهاده‌های تولید در هزینه نهایی تأمین و عرضه این اقلام نقش دارد. هدف دولت از پرداخت این یارانه، تثبیت قیمت این‌گونه اقلام کالایی است که قبلا با نرخ دلار 3هزارو 800تومانی از طریق واردات تأمین می‌شد.



یارانه 3هزار میلیارد تومانی

پس از مصوبه هیأت وزیران مبنی بر تخصیص یارانه 3 هزار میلیارد تومانی برای جبران مابه‌التفاوت تک‌نرخی شدن ارز برای دارو، کالاهای اساسی و نهاده‌های تولید، ستاد تنظیم بازار کشور به بررسی ضوابط و چگونگی تخصیص این ارز به واردکنندگان کالاهای اساسی و صنعتی مشمول در نشست دیروز بعدازظهر خود پرداخت. بر این اساس مابه‌التفاوت نرخ دلار 3هزارو 800تا 4هزار و 200تومانی در تأمین کالاهای اساسی مشمول تا پایان امسال 3هزار میلیارد تومان برآورد شده و ممکن است این رقم یارانه برآورد شده در ادامه افزایش یا کاهش یابد. اما برآورد‌‌ها از روال تأمین نیاز کشور به کالاهای مذکور آن است که اگر روند تأمین و واردات این کالاها طبق روال سال گذشته ادامه یابد، نیازمند پرداخت مابه‌التفاوت 3هزار میلیارد تومانی مصوب است. در واقع با این مصوبه دولت باید یارانه مابه‌التفاوت نرخ ارز را به واردکنندگان اینگونه کالاها پرداخت کند اما هنوز شیوه پرداخت مابه‌التفاوت مذکور به کالاهای مشمول مشخص نشده است.



چگونگی تخصیص ارز

 بنابراین گزارش، هنوز زمان و شیوه تخصیص این مابه‌التفاوت به تأمین‌کنندگان کالاهای اساسی و نهاده‌های تولید مشخص نشده اما گفته می‌شود دولت درنظر این مابه‌التفاوت را در قالب یارانه 3هزار میلیارد تومانی،  در ابتدای گشایش اعتبار واردات اینگونه کالاها پرداخت کند یا اینکه این اعتبار مصوب در حساب واسطه‌ای واردکنندگان بلوکه شده و پس از واردات کالا به آنها تخصیص یابد یا اینکه در ابتدای ثبت سفارش واردات این‌گونه کالاها مبلغ 3 هزار و 800تومان برای هر دلار توسط واردکنندگان پرداخت و مابه‌التفاوت 400تومانی آن با ارز تک‌نرخی توسط دولت از محل یارانه مصوب مذکور تأمین شود.



تأثیرپذیری‌ محصولات صنعتی

تولیدکنندگان برخی کالاهای صنعتی که تأمین و تولید مواداولیه آن از طریق واردات صورت گرفته و وابستگی مستقیمی به نرخ ارز و چگونگی تأمین دلار تک‌نرخی دارند نیز طی چند هفته گذشته از بلاتکلیفی و سردرگمی ناشی از دلار تک نرخی بر قیمت تمام‌شده تولید و فروش محصولات خود در بازار مصرف گلایه داشتند. اما به اعتقاد مسئولان، در اغلب کالاهای تولید شده صنعتی این مابه‌التفاوت ارزی نقش چندان تعیین کننده‌ای در قیمت تمام‌شده ندارد و بیشترین میزان اثرگذاری مواداولیه وارداتی در قیمت تمام‌شده تولید، در برخی محصولات صنعتی مانند مواد شوینده کمتر از 2درصد است. با این روند مابه‌التفاوت نرخ دلار 3هزار و 800تومانی قبلی با نرخ مصوب دلار تک‌نرخی 4هزار و 200تومانی برای اینگونه اقلام کالایی از طریق افزایش حداقلی قیمت کالاهای مذکور در بازار مصرف تأمین خواهد شد. همچنین مقرر شده تا از دیروز واردکنندگان مواداولیه و کالاهای ساخته‌شده صنعتی پس از گشایش ال.‌سی توسط اینگونه وارد‌کنندگان از سوی بانک‌های عامل تأمین و پرداخت شود.



 کالاهای چینی گران شد

دیروز بانک مرکزی در حالی سامانه ارزی نیما برای تخصیص دلار تک نرخی 4هزار و 200تومانی به گروه‌های هدف را رونمایی کرد که نایب‌رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین با بیان اینکه اکنون دلار ۴۲۰۰ تومانی فقط یک اسم است و به‌صورت رسمی در بازار وجود ندارد به ایسنا، گفت: باتوجه به اینکه همه کالاهای وارداتی از چین، ژاپن و کره لزوما با ارز این کشورها نیستند و با یورو و دلار هم معامله می‌شوند، افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند. مجیدرضا حریری با رد معامله شدن همه کالاهای چینی با یوان، افزود: تجاری که از مسیرهای قانونی کالا وارد می‌کنند، تا یکی دو‌ماه قبل شرایط برایشان اینگونه بوده که می‌توانستند بدون انتقال ارز ثبت سفارش کنند اما از بهمن‌ماه سال گذشته با اعلام بخشنامه‌ معاون اول رئیس‌جمهور، تجار باید از طریق سیستم بانکی ثبت سفارش می‌کردند، اما معامله از طریق سیستم بانکی اینگونه نبوده که ارز مرجع یا ارز مبادلاتی در اختیارشان قرار گیرد و معمولا این ارز از صرافی بانک‌ها یا ارز آزاد در اختیار تجار قرار می‌گرفته است. وی افزود: وقتی روند افزایش قیمت دلار را بررسی کنیم می‌بینیم که تا دی و بهمن‌ماه 96 قیمت دلار کمتر از 4هزار و 200 تومان بود اما در اسفند‌ماه رشد نرخ دلار شتاب و سرعت زیادی گرفت و بعید به‌نظر می‌رسد که در آن زمان کسی خرید دلار برای واردات کالا از چین انجام داده باشد که اکنون بتواند بگوید با چه قیمتی جنسش را خریده است.



     فهرست کالاهای مشمول یارانه ارزی

دیروز رئیس سازمان برنامه و بودجه در نامه‌ای به وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جهادکشاورزی و صنعت، معدن و تجارت، فهرست کالاهای مشمول دریافت یارانه ارزی ۳ هزار میلیارد تومانی را ابلاغ کرد. در نامه محمدباقر نوبخت جزئیات و نحوه پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز به ازای هر دلار، 400تومان برای تأمین کالاهای اساسی، دارو و سایر کالاهای مشمول تا سقف 3هزار میلیارد تومان مشخص شده است. براساس این نامه، ذرت، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا، انواع کود شیمیایی فسفاته و پتاسه، بذور، دارو، واکسن مواد ژنتیک دام و طیور، گوشت گوسفند و دام زنده، سموم و مواد مؤثر دفع آفات نباتی، 9قلم کالای وارداتی در بخش کشاورزی هستند که یارانه ارزی می‌گیرند. براساس این نامه همچنین کاغذ، مواداولیه کاغذ و کره 3 قلم کالای وارداتی در بخش صنعت، معدن و تجارت هستند که مشمول این دریافت یارانه ارزی می‌شوند. داروهای ساخته شده، شیر خشک، تجهیزات مصرفی، مواداولیه دارویی و ملزومات از دیگر اقلام وارداتی مشمول دریافت یارانه ارزی هستند که رئیس سازمان برنامه و بودجه جزئیات پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارزی را برای آنها به این وزارتخانه‌ها ابلاغ کرده است.