ارابه مرگ و جای خالی مسئولیت‌پذیری

 محمد باریکانی- دبیر گروه زیست‌بوم

سازمان حفاظت محیط‌زیست، بازنده اصلی ارابه مرگ ارومیه بود. سازمانی که حالا با گذشت چند روز از وقوع یک حادثه قابل پیشگیری، تمام تلاش خود را می‌کند تا از زیر بار مسئولیت جان باختن و مصدومیت جسمی و روحی خبرنگاران آسیب دیده در یک سفر غیررسمی که خود متولی برپایی آن بود، شانه خالی کند. مسئولان در روزهای گذشته تمام تلاش خود را کردند تا این حادثه را یک اتفاق طبیعی جلوه دهند. رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست  در گفت‌وگویی که با ایسنا انجام داد، کلید واژه‌های «اتفاق افتاده»، «اتفاق طبیعی»، «کاری است که شده» و «چکار باید بکنیم؟» را بارها تکرار کرده است. حتی منتقدان به زبان بدن خود در هنگام دیدار با خبرنگاران مصدوم ارابه مرگ را به باد انتقاد گرفت و آنها را متهم به «مزخرف‌گویی» درخصوص مراعات نکردن ادب اجتماعی کرد و گفت: «همیشه همینطور می‌نشینم.» دعوت غیررسمی روابط عمومی سازمان حفاظت محیط‌زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه از خبرنگاران حوزه محیط‌زیست رسانه‌های کشور در حالی صورت گرفته است که استان آذربایجان غربی آماده میزبانی از خبرنگاران نبود و حتی استاندار آذربایجان‌غربی در یک گفت‌وگوی رسانه‌ای ادعا کرد: «در جریان این برنامه نبوده‌ام.»  سازمان حفاظت محیط‌زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه به جهت سهل‌انگاری در تامین امنیت خبرنگاران حوزه محیط‌زیست در یک سفر مطبوعاتی باید پاسخگوی افکار عمومی درخصوص جان باختن 2خبرنگار جوان و مصدوم شدن دیگر سرنشینان ارابه مرگ
 باشند. دعوت غیررسمی از خبرنگاران رسانه‌ها به شیوه برقراری تماس‌های تلفنی کارکنان بخش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط‌زیست و ترغیب آنها به حضور در برنامه‌ای که تامین امنیت خبرنگاران در آن جدی گرفته نشده است، نخستین خطای سازمان حفاظت محیط‌زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه است. ارسال دعوتنامه رسمی برای رسانه‌ها به‌منظور دعوت از نمایندگان رسانه‌ها در یک برنامه خبری از بدیهی‌ترین اصول کار روابط عمومی‌هاست که در این ماجرا نادیده گرفته شده است. بدتر از این موضوع اما شیوه برخورد مسئولان استانی و ملی با حادثه‌ای است که 2 قربانی و چندین مصدوم در جامعه رسانه‌ای کشور بر جای گذاشت. همگی آنها به وقت پاسخگویی راه فرار در پیش گرفته‌اند و در گفت‌وگوهای رسانه‌ای خود در تلاش برای کاهش از بار مسئولیت خود
در افکارعمومی هستند. تمام پیامی که مسئولان استانی و ملی مرتبط با این حادثه به افکار عمومی مخابره می‌کنند این جمله است: «اتفاق طبیعی است و کاری نمی‌توان کرد.» ‌ برنامه‌ریزی غیررسمی برای سفر خبرنگاران به ارومیه به خواست و دعوت سازمان حفاظت محیط‌زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه در شرایطی صورت گرفته است که مجلس از مدتی قبل موضوع تحقیق و تفحص از ستاد احیای دریاچه ارومیه را در دستور کار قرار داده و گزارش آن نیز به‌زودی منتشر خواهد شد.
 شاید همین اقدام مجلس بود که سازمان حفاظت محیط‌زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه را به تکاپو واداشت تا از طریق رسانه‌ها با دعوت غیررسمی از خبرنگاران محیط‌زیست اقدام به دفاع زودهنگام تا پیش از قرائت گزارش تحقیق و تفحص مجلس کند. این اظهارات سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس را با یکدیگر مرور کنیم، «برنامه‌ریزی سفر خبرنگاران به ارومیه یک نمایش تبلیغاتی بود و ابهام ماجرا اینجاست که برنامه‌ریزی سفر با سازمان محیط‌زیست بود، اما متولی مراسم ستاد احیای دریاچه ارومیه است.‌‌حادثه اتفاق افتاده با همه تلخی‌ها، انگیزه فراکسیون محیط‌زیست مجلس برای تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه را بیشتر کرده و اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس حالا موافق این تحقیق و تفحص هستند.»