شهر مکتوب/ یک خنده، یک‌توییت و مردی روی صندلی

میثم قاسمی

رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سخنگوی سازمان غذا و دارو برای چندمین‌بار و این دفعه شدیدتر از قبل، به مردم و منتقدان عملکرد وزارت بهداشت، توهین کرده است. البته نوع سخن گفتن افراد، نشان‌دهنده شخصیت آنهاست؛ اما زمانی که سخنگوی یک نهاد دولتی بارها و بارها چنین سخن می‌گوید و باز هم در سمت خود باقی می‌ماند، لابد روش‌اش از سوی مدیران بالادستی، مورد پذیرش است. با این همه، مسئله اصلا این نیست که او در سمت خود باقی بماند یا عزل شود. مشکل، ریشه‌ای‌تر است که اندکی جلوتر به آن می‌رسیم.
صبح همان روز که جناب جهانپور، منتقدان را به صفتی نامناسب موصوف کرد، تعداد زیادی از مردان و زنان بالای ۷۰سال را در یک مرکز واکسیناسیون دیدم که زیر آفتاب سوزان تابستانی مانده‌اند تا واکسن دریافت کنند. کسانی که یک عمر زحمت کشیده‌اند و کار کرده‌اند و امروز باید احترام ببینند، سرگردان و نگران در انتظار چیزی هستند که در بسیاری از کشورهای دیگر به سادگی در دسترس است و هنگامی که نسبت به این وضعیت اعتراض می‌کنند، جوابشان توهین است. چند ساعت قبل از انتشار این توییت، اتوبوس حامل جمعی از خبرنگاران واژگون شد و متأسفانه 2نفر از همکاران ما جان خود را از دست دادند و بسیاری دیگر مجروح شدند. پس از این حادثه، رئیس سازمان حفاظت محیط ‌زیست لابد برای بررسی حادثه به ارومیه رفت؛ اما انتشار فیلم و عکسی از دیدار او با حادثه‌دیدگان، زخمی شد بر زخم‌های دیگر. جناب کلانتری در این دیدار چنان بر صندلی نشسته است که انگار اربابی افتخار داده و رعیت را به حضور پذیرفته است.
در آخرین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر، عبدالناصر همتی در انتقاد به رفتار رئیس‌جمهوری پس از گران شدن بنزین در سال۹۸ گفت زمانی که مردم عصبانی هستند، نباید با خنده سخن گفت.(نقل به مضمون) من توییت جناب جهانپور و مدل نشستن آقای کلانتری را در ادامه همان خنده، تعبیر می‌کنم. اینها - و موارد بسیار دیگر - نشان از نوع نگاه به مردم دارد. نگاهی از بالا به پایین؛ نگاه ارباب-رعیتی؛ نگاهی که می‌گوید من افتخار داده‌ام و وقت گرانبهایم را برای شما صرف کرده‌ام پس شما حق ندارید ناراضی باشید و انتقاد کنید. آنچه در این رفتارها گم شده، کرامت انسانی و جایگاه والای شهروندان است. تحقیر مردم، ممکن است در کوتاه‌مدت واکنش شدیدی به‌دنبال نداشته باشد؛ اما در بلندمدت اثراتی دارد که هیچ‌کس نمی‌تواند با آنها
مقابله کند.