تأیید قیمت واکسن داخلی

مریم سرخوش- خبرنگار

 سرانجام پس از اما و اگرهای فراوان بر سر درستی و نادرستی تعیین قیمت 200هزار تومانی واکسن ایرانی کووایران برکت، رئیس سازمان غذا و دارو تأیید کرد که قیمت هر دوز واکسن برکت همانی است که اعلام شده؛ یعنی 200هزار تومان. این در حالی است که پیش از این کیانوش جهانپور، سخنگوی این سازمان، اصل ماجرا را رد کرده بود. محمدرضا شانه‌ساز، روز گذشته این توضیح را به همشهری داد:« ٢٠٠ هزار تومان برای محصول‌ های‌تکی که با این همه زحمت و پشتوانه علمی تولید می‌شود، در مقایسه با قیمت واکسن‌های سایر کشورها عدد بالایی نیست. ما براساس ارز نیمایی واکسن‌های داخلی را قیمت‌گذاری می‌کنیم. قیمت تمام واکسن‌های ایرانی در همین محدوده است و خیلی متفاوت نخواهد بود.» براساس اعلام شانه‌ساز، تهیه واکسن از مسیر واردات ارزی شاید ارزان‌تر باشد. به‌گفته او البته یکی از واکسن‌های وارداتی به‌دلیل تولید بالا قیمت ارزانی دارد و آن واکسن استثناست.
گزارش ها درباره قیمت‌گذاری واکسن ایرانی کرونا، در روزهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. در همین حال محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور نیز دیروز در این باره موضعگیری کرد. آخرین اطلاع او از ماجرای قیمت‌گذاری، مربوط به تکذیب سخنگوی سازمان غذا و دارو بود. با اعلام شدن قیمت واکسن ایرانی و مطرح شدن ماجرای گران‌تر بودن آن نسبت به سایر واکسن‌های کرونای خارجی، بحث در این باره بالا گرفته است.  
مسئولان وزارت بهداشت تأکید می‌کنند که این واکسن‌ها را دولت از شرکت‌های داخلی می‌خرد و قرار نیست مردم بابت آن پولی پرداخت کنند. رئیس دفتر رئیس‌جمهوری هم صبح روز گذشته بر رایگان بودن تزریق واکسن تأکید کرد:« مگر ما می‌توانیم از برکت، پاستور و فخرا واکسن بگیریم، رایگان به مردم تزریق کنیم و پولش را به آنها ندهیم. ما هم نباید پول کمی به اینها بدهیم که متضرر شوند و هم نباید زیاد بدهیم که بودجه ما با محدودیت مواجه شود.»

چه‌کسی قیمت تعیین کرد؟
اعلام قیمت اولیه برای هر دوز واکسن ایرانی «کووایران برکت» نخستین بار از سوی پایگاه اطلاع‌رسانی بورس اعلام شد؛ خبری که با حاشیه‌ها و واکنش‌های فراوانی مواجه شد. نخستین واکنش را سخنگوی سازمان غذا و دارو نسبت به این موضوع داشت.
او در توییتی نوشت: « تاکنون هیچ‌کدام از واکسن‌های کرونای تولید داخل در کمیسیون قیمت‌گذاری سازمان غذا و دارو، قیمت‌گذاری نشده‌ است.» با اینکه او این موضوع را از اساس رد کرد اما چند ساعت بعد، حجت نیکی‌ملکی، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی ستاد اجرایی فرمان امام، قیمت‌گذاری 200هزار تومانی برای واکسن را تأیید کرد با این توضیح که:«هنوز قیمت واکسن‌های ایرانی نهایی نشده و این مبلغ علی‌الحساب است.»
همزمان با او مشاور رسانه‌ای وزیر بهداشت یعنی علیرضا وهاب‌زاده، هم با اعلام اینکه «این مبلغ 70درصد از واکسن‌های خارجی ارزان‌تر است» برخلاف کیانوش جهانپور، به‌طور ضمنی، موضوع قیمت‌گذاری واکسن ایرانی را تأیید کرد. با این حال اما ظاهرا در سازمان غذا و دارو سازوکار دیگری در پیش بود و پس از سکوتی یکروزه، نسبت به این حاشیه‌ها، یک منبع آگاه در سازمان غذا و دارو، توپ را به زمین وزارت بهداشت انداخت و به همشهری گفت:« کمیسیون اقتصادی سازمان غذا و دارو هر هفته تشکیل می‌شود اما تاکنون جلسه‌ای برای تعیین قیمت واکسن‌های داخلی نداشته‌ایم. با وجود اینکه قیمت‌گذاری تمام داروها و واکسن‌های داخلی کشور بر عهده سازمان غذا و داروست اما در این‌باره سازمان هیچ دخالتی نداشته و خود وزارت بهداشت در این‌باره تصمیم‌گیری کرده است.»

روز گذشته پس از بالا گرفتن بحث‌ها درباره قیمت‌گذاری واکسن، قرارداد قیمت‌گذاری این واکسن که روی سایت رسمی کدال بورس قرار گرفت حذف شد. با اینکه روز گذشته سازمان غذا و دارو این قیمت‌گذاری را تأیید کرد اما هیچ منبعی حاضر به اعلام جزئیات و نحوه این قیمت‌گذاری نشد. تا جایی که نهاد ریاست‌جمهوری هم اعلام کرده این قیمت‌گذاری داخل وزارت بهداشت انجام می‌شود و آنها از روندش بی‌خبرند. همه اینها در شرایطی است که با درنظر گرفتن این قیمت برای هر دوز واکسن، یک دوره 2 دوزی واکسن برکت، حدود 400هزار تومان برای دولت هزینه می‌برد؛ همین موضوع سبب شد تا اعلام شود واکسن کرونای ایرانی گران‌تر از واکسن‌های مشابه خارجی است. هم‌اکنون، قیمت واکسن‌های آمریکایی مدرنا و فایزر به‌ترتیب 25تا 37دلار و 19.5دلار، سینوفارم چینی 15دلار، بهارات هند 14.8دلار، اسپوتنیک‌وی روسیه 10دلار و آسترازنیکا 5دلار است.
حالا محاسبه قیمت کووبرکت براساس قیمت جهانی حدود 8دلار تخمین زده می‌شود. در این باره، نیکی‌ملکی، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) هم توضیحاتی می‌دهد. به‌گفته او، این قیمت، علی‌الحساب برای تمام واکسن‌های ایرانی است و نه فقط برکت:« هزینه تامین واکسن‌های سینوفارم و بهارات که تکنولوژی‌ای شبیه به برکت دارند، برای ایران ۳۳۰ تا ۳۸۶ هزار تومان برای هر دوز است.
این قیمت برای سینوفارم و بهارات در شرایطی است که امکان تامینش وجود داشته باشد که انجام چنین کاری هم خیلی سخت است.» به‌گفته ملکی اینکه گفته می‌شود واکسن کووبرکت گران‌ترین واکسن است اصلا درست نیست و غیر از واکسن آسترازنیکا، تمام واکسن‌های دیگر از برکت گران‌تر هستند. از آن طرف سخنگوی سازمان غذا و دارو که قیمت نهایی واکسن برکت را تأیید نکرده، دراین باره توضیح می‌دهد که:
« قیمت‌گذاری واکسن کرونا براساس هزینه تمام شده، حاشیه سود منطقی و قیمت واکسن‌های مشابه خارجی و البته با رویکرد حمایت از تولید ملی در کمیسیون قیمت‌گذاری انجام خواهد شد.»
 او همچنین درباره نگرانی‌ها نسبت به پرداخت هزینه تامین واکسن از سوی مردم این اطمینان را می‌دهد که این واکسن برای مردم رایگان است. اما دولت و وزارت بهداشت موظف به خرید واکسن از تولیدکنندگان داخلی است:« تولیدکنندگان داخلی واکسن اطمینان داشته باشند قیمت‌گذاری در کمیسیون قیمت‌گذاری سازمان غذا و دارو برپایه هزینه تمام‌شده و حاشیه سود منطقی و با لحاظ قیمت رفرنس واکسن‌های مشابه خارجی انجام می‌شود، بحث‌های افراد کم اطلاع، ناآگاه یا مغرض، ملاک نیست با جدیت و اطمینان مسیر را ادامه دهید.»

تجدید نظر منطقی در قیمت واکسن؛
مقرون به صرفه نیست
در این میان یکی از تولید‌کنندگان داخلی دارو که نخواست نامش در گزارش بیاید، با تأکید بر اینکه قیمت‌گذاری دارو و واکسن در سازمان غذا و دارو انجام می‌شود به همشهری می‌گوید:« در گذشته قیمت‌ها به این صورت بود که شرکت تولیدکننده قیمت تمام‌شده را اعلام می‌کرد و در نهایت سازمان غذا و دارو، میزان سود اضافه بر قیمت اولیه را اعلام می‌کرد. اما درباره واکسن‌های بیولوژیک ما پیشنهاد کردیم که برای تعیین قیمت، برندهای جهانی را هم درنظر بگیرند و اگر قیمت یک واکسن 3دلار است در ایران حداقل 60درصد تعیین شود.» او ادامه می‌دهد:«این مسئله البته هم‌اکنون دیگر آن سازوکار گذشته را ندارد و قیمت‌‌گذاری متفاوت تعیین می‌شود. درباره واکسن برکت هم به‌نظر می‌رسد که سیاست‌های خاصی برای این قیمت بالاتر درنظر گرفته شده است.» براساس اعلام این متخصص دارویی، هم‌اکنون هم به‌نظر می‌رسد درباره واکسن‌های کرونا تیراژ تولید مدنظر باشد چرا که هر قدر کمتر تولید شود، هزینه سربار آن افزایش دارد و این مسئله باعث می‌شود که هزینه‌های سرریز تولید بیشتر شود. البته قیمتی که برای این واکسن تعیین شده بالاست و به‌نظر می‌رسد بازنگری در آن صورت خواهد گرفت، چرا که واکسن‌های کرونا در طرح ملی هستند و قرار است هزینه آن را دولت تامین ‌کند. اگر قرار بر تولید واکسن پولی به مردم باشد آن زمان انتظار اینکه قیمت‌ها به همین صورت تعیین شود وجود دارد.  البته در ایران داروهایی تولید می‌شود که  قیمت آنها حتی بیشتر از قیمت جهانی است.
به‌گفته او، با وجود اینکه شعار مسئولان حمایت از تولید داخلی است اما انحصارطلبی نباید وجود داشته باشد و باید عدالت در تولید و توزیع داروهای داخلی و خارجی صورت بگیرد: «یکی از مشکلات این است که اگر قرار است واکسن‌ها با قیمت‌های بالاتر تولید شوند اصلا مقرون به صرفه نخواهد بود. ما این تجربه را درباره برخی داروها داشتیم که قیمت‌های گرانی داشتند و اگر می‌خواستیم آنها را از کشورهایی ازجمله هند و آلمان وارد کنیم با هزینه‌های کمتری محقق می‌شد. تا جایی که من هم اطلاع دارم واردات واکسن کرونا در هیچ کشوری بیشتر از قیمت تعیین‌شده جهانی نیست و تنها یک هزینه حمل‌ونقل دارد. این مسئله حتی درباره واردات واکسن از سوی بخش خصوصی هم وجود داشت و آنها مجاز به خرید واکسن با قیمت بالاتر نبودند.»