قبول نقش‌های منفی جرأت می‌خواهد

الناز عباسیان

ابهت و جذبه سیاوش طهمورث از او یک چهره منحصر به‌فرد در ایفای نقش‌های خاکستری و ضدقهرمان در سینما و تلویزیون ساخته است. بازی در مجموعه‌های تلویزیونی «گرگ‌ها»، «آینه»، «در پناه تو»، «شلیک نهایی»، «وکلای جوان»، «به‌سوی افتخار»، «آبی مثل دریا»، «فکر پلید»، «معصومیت از دست‌رفته»،«بانو»، «شهر دقیانوس»، «زیر تیغ»، «برابر اصل»، «معمای شاه» و... تنها بخشی از هنرنمایی‌های طهمورث را برای ما تداعی می‌کند. او این روزها با نقش‌آفرینی در سریال «زخم کاری» مهر تأیید دیگری بر توانمندی‌هایش در این عرصه زده است. البته او فارغ‌التحصیل رشته تئاتر از دانشکده هنرهای دراماتیک است و در بخش‌های مختلف هنرهای نمایشی چون اجرای تئاتر، نمایشنامه‌نویسی و فیلمنامه هم حرف‌هایی برای گفتن دارد.

    اجازه دهید برای سؤال نخست از هنرنمایی این روزهای شما در سریال زخم‌کاری بپرسیم. چطور‌ شد که با پیشنهاد محمدحسین مهدویان موافقت کرده و این نقش را پذیرفتید. گویا باز هم نقش خاکستری دارید؟ کاراکتری که شما در ایفای آن تبحر دارید!
در این سریال، خاکستری‌تر هم من را می‌بینید. (باخنده) البته نقش من در ۲ قسمت ابتدایی سریال به ظاهر تمام‌شده اما در ادامه فلش‌بک‌ها و سکانس‌هایی هم هست که بازی کردم. آقای کیومرث مرادی از دوستان نزدیک من که کارگردان تئاتر هستند، با من تماس گرفت و از طرف آقای مهدویان دعوت به‌کار کردند. آقای مهدویان را از نزدیک نمی‌شناختم و گفتم باید اول فیلمنامه را بخوانم. چون هیچ‌گاه متن نخوانده، قرارداد نمی‌بندم. ۵ قسمت اول متن را که خواندم خوشم آمد. صحبت کرده و مسائل و نظرات خودم را هم گفتم. به هر حال دیدیم فیلمنامه‌ای است که می‌شود کار کرد. دل به دریا زدم و قرارداد بستم. ولی واقعیت این است که تمام مدتی که من با ایشان کار کردم خیلی راحت بودم. اختیار نقش خودم را داشتم و توانستم با آن نقش کنار بیایم و زندگی کنم. آن چیزی که من دیدم این بود که ایشان به کارشان مسلط هستند.
    اغلب نقش‌های شما در فیلم‌ها نقش ضدقهرمان یا خاکستری است‌. خودتان اینگونه انتخاب می‌کنید؟
من نقش مثبت هم داشتم اما تأثیر نقش‌های ضدقهرمان یا منفی بیشتر بوده. البته باید عرض کنم قبول نقش‌های ضدقهرمان از سوی بازیگر جرأت می‌خواهد و اجرای آن به‌مراتب سخت‌تر از نقش‌های مثبت است؛ چراکه بازیگر این کاراکترها باید به‌گونه‌ای بازی کند که در آن لحظه بیننده یا تماشاچی از او متنفر شود و در عین حال باید به آنها القا کند که شما نقش‌تان را درست انجام داده‌اید و مقبولیت شما بیشتر شود. مضاف بر اینکه اگر قرار باشد همه نقش‌های ضدقهرمان شبیه به هم باشند این بد است. هر نقش ضدقهرمان کاراکتر خود و دلایل خود را دارد و ممکن است ریشه در گذشته افراد داشته باشد.
    از ریسک و سختی‌های بازی در این روزهای کرونایی برایمان بگویید.
البته که ریسک کار در این روزهای کرونایی بالاست اما عوامل تولید تمام تلاش‌شان را می‌کردند تا خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند. پزشک کنار تیم فیلمبرداری حضور داشت و علاوه بر آن ما کاملا رعایت می‌کردیم. زمانی که جلوی دوربین نبودیم ماسک می‌زدیم و جلوی دوربین به اجبار برمی‌داشتیم. فاصله‌ اجتماعی را رعایت کرده و مرتب از الکل هم برای ضدعفونی استفاده می‌کردیم. خوشبختانه هیچ اتفاقی نیفتاد. البته من هنوز واکسن نزده‌‌ام و تا جایی‌که اطلاع دارم هیچ‌کدام از بچه‌های گروه هم واکسن نزده‌اند.
    در این روزهای کرونایی هنرمندان زیادی به‌ویژه در عرصه تئاتر متضرر شدند. به‌نظر شما راه برون‌رفت از این بحران حداقل برای این هنرمندان چه می‌تواند باشد؟ شما با تله‌تئاتر، تئاترآنلاین یا تئاتر روباز موافقید؟
به عقیده من تئاتر آنلاین و تله‌تئاتر نمی‌توانند معنای واقعی تئاتر را پیاده کنند. گرچه که ما تله‌تئاترهای خوبی داشته‌ایم اما باتمام تفاصیل جواب نمی‌دهد؛ آن چیزی که در صحنه و اجرای زنده با حضور تماشاگر اتفاق می‌افتد یک ماجرای دیگری دارد. البته جز تئاتر، سینما هم در این ایام ضرر کرده اما تئاتر وحشتناک آسیب‌دیده است. سالن‌های نمایش به‌طور کلی تعطیل شدند. الان هم اگر به‌صورت محدود کار می‌شود، کاری است که بچه‌ها از روی عشق و علاقه بازی می‌کنند و تامین‌کننده هزینه‌ها نبوده و نمی‌توان به‌عنوان منبع درآمد روی آن حساب کرد. اما آنچه وجود دارد این است که این اتفاق‌ها در تمام دنیا افتاده و دولت‌ها حمایت کرده و سوبسید (یارانه) آن را می‌دهند. این وظیفه دولت هست که با پرداخت سوبسید از هنرمندان تئاتر و سینما حمایت کند. اگر نپردازد لطمات جبران‌ناپذیری به هنر و هنرمندان این سرزمین وارد می‌شود. برخی از هنرمندان این عرصه درصورت عدم‌تامین مایحتاج روزانه، مجبور می‌شوند به‌رغم میل باطنی‌شان برای امرار معاش به کارهایی دیگر ازجمله رانندگی در اسنپ روی بیاورند. حیف است هنرمندان از بازیگر و کارگردان تا گریمور، طراح دکور و... از حوزه هنری خودشان دور می‌شوند. پس باید مسئولان حمایت لازم در این زمینه داشته باشند.
    حالا که صحبت از تئاتر شد اجازه دهید این سؤال را بپرسیم؛ شما به‌عنوان یک چهره‌ شناخته شده و فعال در عرصه تئاتر کشورمان بارها به مسئولان شهری اعلام کرده‌اید که مجموعه تئاترشهر نیازمند حریم است. نتیجه این پیگیری‌ها چه شد؟
من سال‌هاست که طرح حصارکشی دور تئاترشهر را پیشنهاد داده‌ام اما متأسفانه نه‌تنها این کار را نکرده‌اند بلکه پارکینگ آن را تغییر کاربری داده‌اند. گرچه در اغلب کشور‌ها محوطه تئاتر شهرشان باز است اما آیا مثل تئاترشهر تهران خلافکار و معتاد دور آن جمع می‌شوند؟ آسیب‌های اجتماعی و مشکلات بهداشتی دیگری هم در این محوطه هست که من بارها هشدار دادم که نگذارید جواهر ناب هنر تئاتر را وسط لجن‌زار بماند. هنوز هم دیر نشده است.
    شما تصمیم داشتید در زمینه کارگردانی تئاتر، نمایش «مولانا» را روی صحنه ببرید اما گویا کرونا این برنامه را به تعویق انداخت. چرا به‌صورت آنلاین اجرا نمی‌کنید؟
۸‌ماه پیش از شیوع ویروس کرونا، تالار وحدت را برای کار مولانا رزرو کرده و به من در سال ۱۴۰۰ اجازه داده بودند که نمایشم را اجرا کنم. نمایش مولانا کار عظیم و بزرگی بود که من سال‌ها برای آن مطالعه و برنامه‌ریزی کردم. به‌رغم اینکه مطالعاتم را در مورد مولانا کامل کرده بودم، اما از 2سال پیش تاکنون ۳۵ جلدکتاب دیگر خواندم. زیرا مولانا شخصیتی نیست که بتوان به‌راحتی با آن بازی کرد. باید خیلی خوب مولانا و تفکراتش را بشناسیم تا بتوانیم به تماشاگری که شناخت چندانی از او ندارد معرفی کنیم. حدود ۱۱۰ تا ۱۲۰ نفر از عوامل هماهنگ کردم تا اینکه به معضل کرونا خوردیم. هنوز هم امکان اجرا ندارم به‌دلیل اینکه تا سالن پر نشود جوابگو سرمایه‌گذار، اسپانسر و عوامل دیگر نخواهم بود. در نتیجه منتظر هستیم تا کرونا برود و ما هرچه زودتر کار را شروع کنیم.
    کمی از فضای فیلم و تئاتر فاصله بگیریم و به احوالات این روزهای شما برسیم. در ایام قرنطینه بیشتر چه کارهایی را دنبال کردید؟ فیلم یا کتاب خاصی را به مخاطبان پیشنهاد می‌کنید؟
از آنجا که خواننده‌های این روزنامه در موقعیت و سلیقه‌های مختلفی هستند در نتیجه پیشنهاد من شخصی بوده و نمی‌تواند تاتیر‌گذار باشد. اما پیشنهاد می‌کنم در هر جایگاهی هستند کتاب را فراموش نکنند. من خودم در حدود ۲‌ماه است که کار تاریخی مطالعه می‌کنم. گاهی هم آثار روانشناسی، فلسفه و هنری مطالعه می‌کنم. وقتی به مطالب‌های مختلف احتیاج دارم به سمت این کتب‌ می‌روم. بیشتر از ۱۰ جلد کتاب را مطالعه می‌کنم. در کشورهای پیشرفته، محال ممکن است شهروندانشان در اتوبوس کتاب دست‌شان نباشد و از این‌رو سرانه مطالعه‌شان بالاست اما در کشور ما سرانه مطالعه اصلا قابل بیان نیست. این برای ما ایرانیان که تمدن و ادبیات کهن داریم شرم‌آور است.
    صحبت از کتاب شد راستی ۲سال پیش نخستین کتاب شما با عنوان «از تو می‌گویم» منتشر شد و همان زمان اعلام کردید که کتاب دوم و سوم هم در دست چاپ است. از آثار ادبی و نمایشنامه‌هایی که نوشته‌‌اید برایمان بگویید.
متأسفانه به‌دلیل اینکه کاغذ گران شد، ناشر دیگر همکاری نکرد. اما مهم نیست، چاپ می‌شود، من با ناشر قرارداد ندارم تا از فروش آن پولی بگیرم. فقط می‌خواهم یادگاری از ما بماند و بدانند که یک آدمی با این تفکرات بوده است. ان‌شاالله اگر کاغذ ارزان و موقعیت بهتر شود کتاب‌های دیگرم را هم چاپ می‌کنم.
    هم‌اکنون مشغول چه کاری هستید؟
هم‌اکنون مشغول ۳ برنامه هستم. اول اینکه یک برنامه تحلیل بازیگری آنلاین دارم که به‌صورت لایو و زنده برگزار شده و در ۲ جلسه یک ساعته اصول بازیگری آموزش داده می‌شود. جلسات بعد روی نفس، صدا، بدن، شخصیت‌یابی، روانشناسی، جامعه‌شناسی و کاراکتریابی کار می‌کنم. یک برنامه دیگر شاهنامه‌خوانی و قصه‌گویی است؛ به این صورت که نقالی و شاهنامه‌خوانی جداگانه است. علاقه‌مندان شاهنامه‌خوانی کرده و برای ما می‌فرستند. ما هم جایزه می‌دهیم. در کل برنامه نوعی دانستنی‌های ادبی است. برنامه دیگر این است که با پزشک روانشناس نشستی داریم و با حضور مهمان برنامه راجع‌به روانشناسی در هنر از جمله هنر بازیگری، هنر موسیقی و هنرهای مختلف به علاوه مسائل مختلف اجتماع صحبت و بحث می‌کنیم.