بازار داغ مسکن در جهان کرونازده

سمانه معظمی- روزنامه‌نگار

  کسی فکرش را هم نمی‌کرد که یک سال و نیم بعد از شیوع کرونا، بازار مسکن در کشورهای مختلف جهان چنین رونقی پیدا کند. وقتی همه‌گیری موجب شد تا کشور‌ها در لاک قرنطینه فرو بروند، کسب‌وکارها تعطیل شدند و ده‌ها میلیون نفر کار خود را از دست دادند، مشاوران املاک خود را برای بدترین روزها و رکود عمیق در بازار آماده می‌کردند. خیلی‌ها منتظر بودند که قیمت مسکن سقوط کند و همان اتفاقی که در رکودهای اقتصادی قبلی مثل سال 2008 افتاده بود، دوباره تکرار شود. پیش‌بینی این بود که کسادی کسب‌وکارها و افزایش بیکاری، درآمدها را کاهش بدهد و مردم نتوانند از پس بازپرداخت وام‌های مسکن بربیایند و بازار دچار رکود شود. اما هیچ‌کدام از این‌ اتفاق‌ها نیفتاد و برعکس، قیمت‌ها بالاتر رفت و این روند افزایشی همچنان هم ادامه دارد. این روزها کشورهای مختلف جهان از نیوزیلند و چین تا آلمان و آمریکا، شاهد هجوم خریداران به بازار مسکن و سر به فلک کشیدن قیمت‌ها هستند.
به گزارش سی ان ان، قیمت املاک در 37کشور ثروتمند عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی(OECD)، از 3‌ماهه آخر سال2019 تا 3ماهه آخر سال 2020تقریبا حدود 7درصد افزایش داشته و سریع‌ترین رشد سالانه در 2دهه اخیر را ثبت کرده است. شاید خیلی‌ها تصور کنند که این یک حباب است و به‌زودی فروکش می‌کند؛ اما کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند این روند در سال‌جاری میلادی و سال آینده هم ادامه خواهد داشت و احتمالا بعد از آن بازار در رکود فرو می‌رود. دلیل ادامه این رونق، پایین ماندن نرخ بهره و هجوم سرمایه‌گذاران خارجی به بازار مسکن بعد از باز شدن دوباره مرزهاست.

نقش همه‌گیری کرونا
برعکس آنچه انتظار می‌رفت، شیوع کرونا به رونق بازار مسکن کمک کرده است. به‌دنبال اعمال محدودیت‌های تردد و قرنطینه، دولت‌ها در سراسر جهان با کاهش نرخ بهره و مالیات، برای حمایت از مالکان، شاغلان و کسب‌وکارها به میدان آمدند. این سیاست‌ها، بازار مسکن را از رکود ناشی از شیوع کرونا نجات داد.
از سوی دیگر، همانطور که مردم مجبور شدند کار و درسشان را به خانه‌ بیاورند، ترجیح دادند محل سکونت بزرگ‌تر و آرام‌تری داشته باشند. افراد ثروتمندتر در برخی کشورها با تصور اینکه حتی بعد از پایان همه‌گیری نیز دیگر نیازی نیست هر روز به محل کار خود تردد کنند، از شهرهای شلوغ به خانه‌های بزرگ‌تر در شهرهای کوچک‌تر نقل مکان کردند.
از سوی دیگر، وضعیت مالی خیلی از افراد بهتر از زمان قبل از شیوع کرونا شده، زیرا هزینه کمتری برای سفر، تفریح و غذا خوردن در رستوران صرف می‌کنند و می‌توانند پول بیشتری را برای خرید خانه کنار بگذارند. در شهرهایی مانند لندن و پاریس، افراد ثروتمند خانه‌های خود را در مرکز شهر فروخته و خانه‌ای بزرگ‌تر و ارزان‌تر در خارج از شهر خریده‌اند و بقیه پول خود را به خرید آپارتمانی کوچک در مرکز شهر یا ویلایی برای سپری کردن تعطیلات اختصاص داده‌اند.
در انگلیس قیمت مسکن در شهرهای کوچکی که دسترسی سریعی به لندن دارند، افزایش قابل توجهی داشته است. خیلی از خانه‌ها در ماه‌های اخیر حدود 100هزار پوند بیشتر از قیمت اعلام شده فروخته شدند. میزان خرید وفروش از پاییز سال گذشته تا به حال افزایش چشمگیری داشته و به 180هزار مورد در‌ماه مارس رسیده است؛ یعنی 2برابر متوسط 20سال گذشته. یکی از مشاوران املاک در انگلیس می‌گوید: « در 38سالی که در کار املاک هستم، هیچ‌وقت بازار را اینطور ندیده بودم. یک سال پیش مردم از ترس کمبود اقلام بهداشتی در صف خرید سوپرمارکت‌ها بودند و حالا به بازار مسکن هجوم آورده‌اند». براساس اطلاعات مرکز آمار انگلیس، سال 2020قیمت خانه در انگلیس 8.5درصد افزایش داشت که بالاترین رشد سالانه از سال2014 تاکنون است.
بنا بر اعلام انجمن ملی مشاوران املاک آمریکا، در این کشور هم آمار فروش مسکن در سال2020 به بالاترین سطح در 14سال اخیر رسید. قیمت مسکن در سال گذشته میلادی 9درصد افزایش یافت و این روند همچنان ادامه دارد. قیمت متوسط خانه در‌ماه مارس به رکورد تاریخی بالای 329هزار دلار رسید.
در آلمان هم قیمت‌ها هر روز بالاتر می‌رود و خانه‌ها در کمتر از 2هفته معامله می‌شوند. به گزارش رویترز، مقامات شهر برلین اخیرا به فکر ساخت آپارتمان‌ها‌ی جدید افتاده‌اند تا بتوانند پاسخگوی تقاضای زیاد در بازار باشند. آنها معتقدند در میان‌مدت به 200هزار واحد مسکونی جدید نیاز است. قیمت‌ها در این شهر در یک سال گذشته 11درصد رشد داشته است.
در پرتغال، با اینکه مشتریان خارجی امکان بازدید از خانه‌ها را ندارند، به سرعت در حال خرید ملک هستند. قیمت‌ها در این کشور در 3 ماهه چهارم سال گذشته میلادی نسبت به زمان مشابه سال قبل از آن 6درصد افزایش داشته است. رکورد فروش در3ماهه نخست سال 2021نیز شکسته شده است. کارشناسان املاک می‌گویند: خریداران خارجی به‌دنبال هوای خوب، فضای باز و مناظر زیبا هستند. یکی از آنها می‌گوید: اخیرا یک آپارتمان را در شهر ساحلی در غرب لیسبون به قیمت 3.5میلیون دلار به یک خریدار از آفریقای جنوبی که تا به حال به این شهر سفر نکرده، فروخته است.
در هند بعد از کاهش6.9درصدی درآمد ناخالص ملی در سال گذشته، قیمت‌ مسکن پایین آمد. اما معاملات بعد از پایان موج اول کرونا افزایش یافت و بازار رونق گرفت. بسیاری از مردم که فکر می‌کردند به‌دلیل رکود اقتصادی قیمت‌های مناسبی در بازار مسکن پیدا می‌کنند، به‌دنبال خرید خانه‌های بزرگ‌تر بودند. کاهش نرخ بهره و مالیات معاملات در برخی مناطق نیز به این رونق کمک کرد. هرچند حالا با شیوع موج دوم کرونا در هند، پیش‌بینی می‌شود بازار مسکن دوباره به رکود برگردد.

واکنش دولت‌ها
در برخی کشورها، دولت‌ها به‌دنبال راهکارهایی برای جلوگیری از سر به فلک کشیدن قیمت‌ها در بازار مسکن هستند.
در نیوزیلند که متوسط قیمت املاک مسکونی در یک سال گذشته بیش از 24درصد افزایش داشته، دولت تحت فشار است تا بازار را به ثبات برگرداند. حدود 2‌ماه پیش، مسئولان این کشور با اتخاذ سیاست‌هایی مانند افزایش مالیات و کنترل فعالیت دلالان، سعی کردند تقاضا و سرعت رشد قیمت را مهار کنند.
در چین نیز که قیمت خانه در شهرهای بزرگ مانند پکن، شانگهای و شنزن نسبت به سال گذشته 12درصد افزایش داشته، دولت مصمم است تا ترمز رشد افسار گسیخته قیمت‌ها را بکشد و ابزارهایی مانند محدودیت خرید و فروش و افزایش زمان حفظ مالکیت برای معاف شدن از مالیات را درنظر گرفته است. از آنجا که برای هر خانواده سقف تملک وجود داشت، برخی زوجین دست به طلاق صوری می‌زدند که دولت جلوی آن را هم گرفته است.
اما با وجود اقدامات دولت‌ها برای مهار بازار مسکن، تحلیلگران فعلا انتظار اصلاح قیمت‌ها را ندارند. با توجه به سرعت گرفتن واکسیناسیون و کاهش محدودیت‌های کرونایی، پیش‌بینی می‌شود رشد اقتصادی جهان در سال‌جاری بیشتر شود. حتی درصورت بالا رفتن تورم، انتظار می‌رود سیاستگذاران نرخ بهره را که نقش مهمی در تعیین قیمت مسکن به‌ویژه در آمریکا و اروپا دارد، دست‌کم تا 2سال آینده پایین نگه دارند تا از احیای اقتصادی مطمئن شوند. نرخ بهره در 19کشور حوزه یورو در‌ماه مارس به‌طور متوسط فقط 1.3درصد بوده است. به ‌نظرمی‌رسد که بانک‌ها هم از افزایش تمایل مردم به وام گرفتن و بالا رفتن قیمت‌ها استقبال می‌کنند، زیرا به اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی کمک می‌کند. درنتیجه به این زودی‌ها نباید انتظار داشت حباب بازار مسکن فروکش کند.