داستان شب ناآرام ریاض
ساعات پایانی روز شنبه، بار دیگر نام پایتخت عربستان سعودی در صدر خبرها به چشم خورد، البته با یک تفاوت مهم نسبت به موارد پیشین. این بار تنها رسانههای غیررسمی و نه چندان معتبر بودند که بهطور گسترده و ناگهانی، اخبار مربوط به یک تیراندازی در ریاض را پوشش میدادند. ماجرا از یک حساب توییتری شروع شد که ویدئویی کوتاه از تیراندازی را منتشر کرده و مدعی شد این تصاویر در نزدیکی قصر ولیعهد عربستان در ریاض ضبط شده است. به فاصله کوتاهی، چندین رسانه غیررسمی و بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی با به اشتراک گذاشتن این فیلم مدعی شدند در عربستان سعودی کودتا رخ داده است. درحالیکه هنوز هیچیک از رسانههای معتبر عربی و بینالمللی واکنشی به اخبار ریاض نشان نداده بودند، این رسانههای غیررسمی پا را فراتر گذاشته و حتی گمانهزنیهایی را به نقل از منابع آگاه درباره فرار محمد بنسلمان از عربستان، هویت عاملان کودتا و... منتشر کردند.
اگرچه بهتدریج منابع رسانهای داخل عربستان، ازجمله خبرگزاری رسمی این کشور و حتی خبرنگاران مشهور مستقر در ریاض، نسبت به حجم اخبار منتشر شده درباره عربستان واکنش نشان داده و آنها را نادرست دانستند اما سرعت اثرپذیری شبکههای اجتماعی از شایعات به حدی بود که تا حدود یک ساعت به منابع رسمی مجال چندانی برای بازتاب واقعیت ماجرا داده نشد؛ امری که تا حد زیادی ریشه در حساسیت موقعیت عربستان و حاکمیت فعلی این کشور برای افکار عمومی عربی و حتی جهانی دارد.
اما واقعا در ریاض چه خبر بود؟
براساس روایت رسمی وزارت کشور عربستان سعودی، حادثه از جایی شروع میشود که یکی از ایستهای بازرسی نزدیک به قصرهای پادشاهی در ریاض در منطقه الخزامی، یک پهپاد را با ارتفاع بسیار کمی مشاهده کرده و بلافاصله شروع به تیراندازی میکند؛ پهپادی که ادعا شده تفریحی بوده و هیچ بعد نظامی نداشته است. بهگفته سخنگوی وزارت کشور عربستان سعودی، اگرچه تیراندازیها تا ساقط کردن این پهپاد ادامه داشته اما مجموعا بیش از 15دقیقه طول نکشیده است. ادعای وی، با توجه به آنکه هیچ فیلم دیگری از صدای تیراندازی در ریاض منتشر نشد، قابل تأیید بهنظر میرسد. روایت وزارت کشور عربستان بلافاصله از سوی تمام رسانههای عربی و بینالمللی، از رویترز گرفته تا الجزیره مورد پوشش قرار گرفت؛ رسانههایی که تا پیش از آن، هیچیک واکنشی به اخبار غیررسمی منتشر شده از ریاض نشان نداده بودند.
از سویی، با گذشت حدود یک ساعت از انتشار اخبار ضد و نقیض، بهتدریج روایت شاهدان عینی نیز مورد توجه قرار گرفت؛ شاهدانی که میگفتند تمام ماجرای تیراندازی کمتر از 15دقیقه طول کشیده و بعد از آن هیچ صدا یا نشانهای از ناآرامی در ریاض وجود نداشته است. از سوی دیگر، خبرگزاری رویترز، اخبار منتشر شده درباره فرار محمد بنسلمان از قصر پادشاهی را تکذیب کرده و مدعی شد در لحظات تیراندازی، ولیعهد عربستان داخل قصر حضور نداشته است.
با مشخص شدن ابعاد حادثه ریاض و واکنش رسانهها و خبرنگاران معتبر، بهتدریج برخی منابعی که خبر کودتا را منتشر کرده بودند ضمن عذرخواهی از مخاطبان خود، خبرهای منتشر شده را حذف کردند، اگرچه برخی منابع عربی همچنان بر روایت خود از تیراندازیهای ریاض پافشاری میکنند.
جمال خاشقجی، نویسنده سعودی و یکی از مهمترین مخالفان محمد بنسلمان، ولیعهد کنونی عربستان، در واکنش به تحولات نیمه شب ریاض در صفحه توییتر خود نوشت: حادثهای که رخ داده شبیه همان چیزی است که سال2017 در تهران بهوقوع پیوست [واکنش نظامی به پهپادی غیرنظامی]؛ اما حساسیت منطقه و موقعیت عربستان موجب شده است افکار عمومی بهراحتی حاضر به پذیرش هر شایعهای درخصوص این کشور باشد.