عوامل اثرگذار بر بورس بعد از انتخابات

با پایان‌یافتن سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری حال این پرسش مطرح است که مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر شاخص بورس از امروز به بعد چیست و چه چیزی می‌تواند منجر به رشد شاخص‌های بورس شود. به‌زعم کارشناسان صرف‌نظر از عواملی چون قیمت ارز، نرخ بهره و سیاست خارجی آنچه بیش از هرچیزی از این پس برای سهامداران اهمیت خواهد داشت، ترکیب تیم اقتصادی دولت و دیدگاهش نسبت به بنیان‌های اقتصاد است.
به‌گزارش همشهری، اقتصاددان‌های واقعی خوب می‌دانند که اقتصاد ایران نه آزاد است و نه باز. به این معنی که در ساختار اقتصاد ایران اولا این دولت است که همه ارکان قدرت را در اختیار دارد و دوما روابط اقتصادی ایران با کشورهای دیگر بسیار محدود است. با وجود این، برخی سیاستمداران به دولت‌های قبلی می‌تازند که اقتصاد سرمایه‌داری و وابسته به کشور‌های دیگر را رواج داده‌اند! نگاهی به آمار‌ها نشان می‌دهد که این اظهارنظر‌ها بیشتر با اهداف و منافع سیاسی صورت می‌گیرد؛ چرا که در اقتصاد ایران نه فقط 70درصد سهام شرکت‌ها در اختیار دولت و شرکت‌های شبه‌دولتی است بلکه نظام قیمت‌گذاری بسیاری ازکالا‌ها هم در اختیار دولت است. همه اینها در حالی است که در طول 4دهه گذشته اقتصاد ایران هرگز روابط گسترش‌یافته‌ای با سایر کشور‌های جهان نداشته و روابط اقتصادی ایران صرفا به چند کشور محدود شده و بسته بوده است.
در چنین شرایطی بسیاری از اقتصاددانان براین باورند که نجات اقتصاد ایران که دست‌کم با 7ابر‌بحران مواجه است، در گرو حل این دو مشکل یا بینش است و این موضوعات اتفاقا ازجمله مسائلی هستند که روی بازار سرمایه نیز تأثیر زیادی دارند. با این استدلال کارشناسان اکنون و بعد از پایان سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری بر این باورند که آنچه از امروز برای بازار سرمایه اهمیت زیادی دارد، نوع نگاه تیم اقتصادی دولت جدید به این 2موضوع اساسی است که در واقع بینش و نوع نگرش دولت را به اقتصاد می‌سازد. به همین دلیل به‌زعم کارشناسان چیزی که از امروز به بعد اهمیت زیادی برای بازار سرمایه‌دارد و ازجمله عوامل اثر‌گذار بر بازار سهام بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری است ترکیب تیم اقتصادی دولت است که آینده اقتصاد ایران و بازار سرمایه  را ترسیم می‌کند.

اهمیت تیم اقتصادی دولت
به‌زعم تحلیلگران ترکیب اقتصادی دولت جدید از این جهت برای فعالان بازار سرمایه اهمیت دارد که می‌تواند فضای رقابتی را در اقتصاد ایران متمرکز‌تر یا رقابتی‌تر کند. از طرف دیگر نگرش اقتصادی دولت جدید می‌تواند روابط صادراتی شرکت‌های بورس را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد.
به‌طور کلی هر دو عامل می‌تواند روی میزان درآمد شرکت‌های بورس تأثیر داشته باشد و زمینه رشد یا کاهش سود شرکت‌های بورس را فراهم کنند. شرکت‌های بورس در طول سال‌های گذشته ضربات سنگینی از قیمت‌گذاری دستوری یا دولتی که ساختار درآمد‌زایی آنها را محدود کرده خورده‌اند و هم‌اکنون یکی از اصلی‌ترین مطالبات بازار سرمایه حذف قیمت‌گذاری دستوری به‌صورت واقعی و مطابق با اصول علم اقتصاد است. به همین دلیل ایجاد یک فضای رقابتی در اقتصاد برای شرکت‌های بورس و فعالان بازار سرمایه اهمیت زیادی دارد؛ چراکه می‌تواند منجر به بهبود عملکرد آنها و افزایش سودآوری‌شان شود. از سوی دیگر بروز محدودیت‌های صادراتی برای شرکت‌های بورس یکی دیگر از مشکلات شرکت‌های بورس است که این موضوع نیز درآمد‌زایی آنها را تحت‌تأثیر قرار داده است. این چالش‌های صادراتی حتی در زمان تحریم‌ها به‌دلیل مشکلاتی که در صادرات و نقل و انتقال ارز به‌وجود آمد، تشدید شد و بر درآمد‌زایی شرکت‌های بورس تأثیر منفی داشت.
پیمان حدادی، یک کارشناسان بازار سرمایه درباره شرایط بورس از امروز و بعد از انتخابات گفت: از امرزو به بعد فعالان بازار سرمایه وعده‌های ارائه‌شده انتخاباتی فرد پیروز شده را در تبلیغات خود در رابطه با بازار سرمایه مرور خواهند کرد و همچنین در کنار آن گمانه‌زنی‌های مربوط به این موضوع که چه افرادی در کابینه دولت جدید به‌خصوص تیم اقتصادی خواهند بود را مورد بررسی قرار می‌دهند.
او افزود: در رابطه با پیش‌بینی وضعیت بازار بعد از انتخابات باید این موضوع مدنظر باشد که افراد تیم اقتصادی دولت چه دیدگاه اقتصادی را در کشور خواهند داشت؛ چراکه به‌طور حتم بازار سرمایه از این موضوع تأثیر می‌پذیرد و سرمایه‌گذاران براساس آن، تصمیمات لازم برای ورود سرمایه‌های خود به این بازار را اتخاذ می‌کنند.
حدادی با بیان اینکه به‌طور دقیق نمی‌توان آینده بورس را پیش‌بینی کرد، گفت: بازار سرمایه با توجه به وضعیت فعلی می‌تواند صعودی باشد اما باید تا بعد از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری صبر کرد و دید فعالان بازار سرمایه برای کوتاه‌مدت و میان‌مدت چه تصمیماتی را در زمینه سرمایه‌گذاری در بورس می‌گیرند.
حسین نصیری، یک کارشناس دیگر بازار سرمایه هم این نظر را تأیید کرد و گفت: دولت آینده باید در عمل نشان دهد که چه برنامه‌ای برای اقتصاد کشور دارد. باید مشخص شود که اقتصاد کشور براساس اصول علم اقتصاد، بازار‌ها و منافع بنگاه‌های اقتصادی پیش خواهد رفت یا خیر.
او ادامه داد: باید مشخص شود آزادی به معنی رفع محدودیت‌ها در اقتصاد پیش خواهد رفت یا برخورد‌های سلبی و دستوری صورت می‌گیرد. آیا اقتصاد کشور دستوری‌تر می‌شود یا به سمت رفع محدودیت‌ها و توسعه بخش خصوصی حرکت می‌کند.
نصیری با بیان اینکه بزرگ‌بودن دولت مسئله‌ساز است، ادامه داد: بدنه دولت روزبه‌روز بزرگ‌تر شده و دلیل آن به اقتصاد سیاسی کشور برمی‌گردد که دولت را محکوم‌ به بزرگ‌تر‌شدن می‌کند تا خدمات رفاهی را افزایش دهد، یارانه پرداخت کرده و در بسیاری از مسائل ورود کند.
این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: بخش زیادی از اقتصاد کشور غیرشفاف است که روی بازار سرمایه تأثیر می‌گذارد. می‌توان گفت که۱۰درصد بازار سرمایه از زیر یخ بیرون آمده و ۹۰درصد بازار سرمایه زیر اقتصاد قرار دارد و باید به آن توجه کرد.
سلمان بابایی‌زاده اشکذری، یک کارشناس دیگر بازار سرمایه هم از زاویه دیگری به موضوع نگاه کرد و درباره شرایطی که بورس بعد از انتخابات با آن مواجه است به بورس نیوزگفت: اقتصاد ما به‌شدت به مذاکرات و احیای برجام گره‌خورده و باید دید نتیجه مذاکرات چه خواهد بود.
او با بیان اینکه کاندیداهای ریاست‌جمهوری در مورد برنامه‌های خود در حوزه سیاست خارجی اظهارنظر خاصی نکردند، ادامه داد: بهترین اتفاق برای بازار سرمایه، کاهش فشار تحریم‌ها و تسهیل صادرات صنایع و نیز تثبیت نرخ ارز در محدوده فعلی و عدم‌سقوط نرخ دلار به کمتر از ۲۰هزار تومان است. او با بیان اینکه کاهش نرخ دلار به کمتر از ۲۰هزار تومان، به نفع اقتصاد ایران نیست تأکید کرد: وضعیت بازار سرمایه بستگی به سیاست‌های اقتصادی دولت دارد. به‌گفته او اگر توافقی حاصل نشود، اقتصاد ایران در معرض یک موج تورمی سنگین قرار خواهد داشت.

ارائه 2طرح ویژه حمایتی از بازار سرمایه
رئیس سازمان بورس از ارائه 2‌طرح ویژه حمایتی از بازار سرمایه برای حل ۴۰ تا ۵۰مورد از چالش‌های بازار سرمایه خبر داد. این 2 طرح در نشست‌های اعضای شورای مشورتی بورس ارائه شده است. محمدعلی دهقان دهنوی درباره حل چالش‌های کنونی بازار سرمایه گفت: در نشستی که با اعضای شورای مشورتی بورس برگزار شد موضوعات و سرفصل‌های مربوط به «بسته سیاستی پشتیبانی و مانع‌زدایی بازار سرمایه از تولید» و «طرح ارتقای جایگاه و عملکرد بازار سرمایه» ارائه شد و مورد بحث و بررسی اعضای شورا قرار گرفت. او افزود: بازار سرمایه در 2سال گذشته شاهد تحولات بسیاری بود و از لحاظ اندازه، حجم فعالیت و حضور مردم، رشد چشمگیری داشته که همین تحولات سریع برخی از معادلات را تغییر داده است. او با تأکید بر اینکه ساختار، نیرو و امکانات سازمان بورس باید با اندازه و حجم امروز بازار سرمایه و مسائلی که با آن روبه‌رو است مورد بازبینی و متناسب‌سازی‌ قرار گیرد، ادامه داد: این ظرفیت‌ها نه فقط در ساختار سازمان بورس بلکه باید در همه ارکان بازار ایجاد شود تا به نیازهای موجود پاسخ مناسبی داده شود. دهقان دهنوی با اشاره به ارائه 2 طرح کلی در این حوزه از سوی سازمان بورس توضیح داد: یکی از این طرح‌ها در مرکز پژوهش سازمان بورس با هدف آسیب‌شناسی مسائل و چالش‌های بازار سرمایه پیرامون ایفای نقش پشتیبانی و مانع‌زدایی از تولید تهیه شده و طی آن راهکارهایی برای بیش از 40 الی 50 مورد از چالش‌ها و مسائل بازار سرمایه، پیش‌بینی شده است.
رئیس سازمان بورس ادامه داد: در اقدامی دیگر، مقرر شد در طرحی با عنوان طرح ارتقای جایگاه و عملکرد بازار سرمایه، لزوم و نحوه تدوین برنامه بهبود جایگاه و عملکرد بازار سرمایه مطرح و مسائل و مشکلات طرح شده در قالب کارگروه‌های تخصصی و با حضور کارشناسان، صاحب‌نظران، فعالان بازار سرمایه و مدیران بخش‌های مختلف مورد بررسی قرار گیرد. او افزود: از این‌رو در ادامه جلسات شورای مشورتی، نظرات و پیشنهادهای اعضای شورا، طرح و اولویت موضوعات مطرح شده، مورد بررسی قرار گرفت. ضمن اینکه موارد دیگری نیز از سوی اعضای شورا به‌عنوان موضوعاتی که باید در این مقطع زمانی از سوی سازمان بورس در اولویت قرار گرفته و پیگیری شود، توسط اعضا مورد طرح قرار گرفت. دهقان دهنوی درباره اولویت‌های توسعه بازار سرمایه در این 2 طرح گفت: مسائلی مانند تنظیم روابط درون بازار سرمایه، تقویت روابط ارکان بازار و روابط بورس‌ها با سازمان بورس، تسهیل فرایندهای مربوط به تامین مالی، تقویت نقش نظارتی سازمان بورس در بازار سرمایه، بهبود سامانه‌های نظارتی، توسعه آموزش و فرهنگسازی‌، بهبود ساختار سازمانی و منابع انسانی سازمان بورس، بین‌المللی‌شدن بازار سرمایه، توسعه ابزارهای مشتقه و کمک به تقویت و بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه ازجمله موضوعات مطرح‌شده در این 2 طرح هستند. به‌گفته رئیس سازمان بورس این موارد به‌طور مفصل در طرح‌های توسعه‌ای سازمان گنجانده شده و سازوکار اجرایی‌شدن آنها در جلسات بعدی این شورا ارائه خواهد شد.