ورودی آب به سدها نصف شد

کم‌بارانی و دورنمای تشدید بحران خشکسالی باعث شده مدیریت سختگیرانه‌تری برای حراست از ذخایر آب سدها اتخاذ شود؛ اما باوجود همه سختگیری‌های انجام شده در رهاسازی و تخصیص آب، بازهم ذخایر آبی سدها 27.4درصد کمتر از سال قبل است.
به گزارش همشهری، سقوط 52درصدی بارش‌های جوی نسبت به سال قبل و کاهش 47درصدی ورودی آب به مخازن سدها اصلی‌ترین عاملی است به شکل‌گیری بحران در پشت سدها منجر شده و همزمان افزایش دمای هوا نیز این بحران را تشدید کرده است.

سدها در نقطه سربه‌سری
بررسی‌اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر 1399) تا هفتم خردادماه 1400کل ورودی آب به مخازن سدها ۲۵ میلیارد و ۲۹0میلیون مترمکعب بوده که در مقایسه با ورودی 47میلیارد و 580میلیون مترمکعبی سدها، در مدت مشابه سال آبی قبل، ۴۷درصد کاهش نشان می‌دهد. این اتفاق به‌واسطه اولویت‌دهی به تأمین آب شرب، باعث شده روال تخصیص آب به سایر حوزه‌ها، به‌خصوص بخش کشاورزی، با سختگیری‌هایی همراه شود. میزان خروجی آب از سدها در این دوره زمانی به ۲۳میلیارد و 630میلیون مترمکعب رسیده است. میزان خروجی آب از مخازن سدها، در مدت مشابه سال آبی قبل، 36میلیارد و 460میلیون مترمکعب بود که امسال با کاهش 35.2درصدی مواجه شده است.
به گزارش همشهری، مقایسه میزان خروجی آب از سدها، با میزان ورودی آب حاصل از بارندگی و ذوب برف به مخازن، حاکی است: سیاست مدیریت منابع استراتژیک آب، در مخازن سدها، توانسته از منفی شدن تراز آبی سدها جلوگیری کند؛ اما بازهم تراز آبی سدها (یعنی تفاضل ورودی و خروجی آب) از 11میلیارد و 120میلیون مترمکعب در سال آبی گذشته به یک میلیارد و 660میلیون مترمکعب رسیده است. با توجه به افزایش نسبی دمای هوا و بالا رفتن ضریب تبخیر آب، عملاً سدهای مخزنی در آستانه سربه‌سر شدن میزان ورودی و خروجی آب و حتی منفی شدن این نسبت قرار دارند که وقوع آن در تابستان پیش رو، می‌تواند آسیب جدی به توزیع پایدار آب شرب شهری وارد کند. در شرایط فعلی، آمار وزارت نیرو حاکی است از ابتدای سال آبی1400– 1399(اول مهر 1399 تا 7خرداد 1400) معادل ۲۸میلیارد و ۸۱ میلیون مترمکعب آب در مخازن سدها ذخیره شده که این میزان در مقایسه با ذخیره آبی ۳۹میلیارد و 680میلیون مترمکعبی سدها، در همین بازه زمانی در سال آبی قبل، 11میلیارد مترمکعب معادل 27.4درصد کاهش پیدا کرده است. فعلاً براساس آخرین آمارها، به‌طور میانگین 57درصد از مجموع ظرفیت 50.5میلیارد مترمکعبی سدهای مخزنی آبگیری شده اما این نسبت در برخی سدها، ازجمله سد زاینده‌رود بسیار پایین‌تر است و حتی به 30درصد هم نمی‌رسد.

کم بارش‌ترین سال در ۵۰سال اخیر
آمارهای وزارت نیرو همچنان از سقوط 52درصدی بارش‌های جوی سال آبی جاری نسبت به‌مدت مشابه سال قبل حکایت دارد. اطلاعات منتشر شده از دفتر مطالعات پایه منابع آب نشان می‌دهد میانگین ارتفاع ریزش‌های جوی در 252روز سپری شده از سال آبی1400– 1399 معادل 145میلی‌متر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 52درصد و نسبت به میانگین بلندمدت 35درصد کمتر است ازآنجا‌که در 114روز باقی‌مانده از سال آبی جاری نیز احتمال بارندگی قابل‌ملاحظه‌ای وجود ندارد، عبور از وضع موجود جز با توجه ویژه به مدیریت مصرف، در همه حوزه‌ها، به‌خصوص آب شرب، امکان‌پذیر نخواهد بود. این آمارها ازنظر مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور، بیانگر خشک‌ترین سال آبی سرزمین ایران در نیم‌قرن اخیر است. حمیدرضا جانباز دیروز در مراسم افتتاح پروژه‌های آبرسانی، با اشاره به اینکه کاهش بارش‌ها در سال آبی جاری کمترین میزان در 50سال گذشته بوده، گفت: در شرایط فعلی با رفتارهای اقلیمی غیرنرمالی روبه‌رو هستیم، در همین هفته در بسیاری از مناطق، به‌صورت غیرنرمال، درجه حرارت افزایش یافته که باعث از دست رفتن منابع آبی می‌شود.

   پیش‌بینی عبور مصرف برق از خطوط قرمز

در شرایطی که با کاهش محسوس بارندگی و کاهش ذخیره آب سدها، ظرفیت تولید برق در نیروگاه‌های برقابی نیز کمتر شده، مسئله تأمین برق در فصل گرما نیز با چالش‌هایی روبه‌روست. در این میان افزایش متناوب دمای هوا در روزهای اخیر باعث شده میزان برق مصرفی نیز با نوسان‌هایی روبه‌رو شود و گاه به خاموشی‌های غیرمنتظره بینجامد. حالا، در شرایطی که چند روزی است از قطعی برق و خاموشی کاسته شده، دبیر ستاد راهبری اوج بار، از پیش‌بینی عبور مصرف برق از خطوط قرمز، در روز جاری خبر داده است. به گزارش وزارت نیرو، غلامعلی رخشانی مهر توضیح داده است: با توجه به نقشه‌های هواشناسی، دمای هوا از روز گذشته در بیشتر نقاط کشور رو به افزایش است، این موضوع باعث افزایش شدید مصرف برق خواهد شد. رخشانی مهر با پیش‌بینی رشد 20درصدی مصرف برق نسبت به هفته گذشته، وعده استفاده از همه ظرفیت‌ها برای جلوگیری از بروز خاموشی را ارائه داده و ادارات پرمصرف را که مصرف خود را 50درصد کاهش ندهند، به قطعی برق تهدید کرده است. او همچنین ضمن درخواست از کاهش مصرف برق مشترکان صنعتی و کشاورزی در اوج بار، از مشترکان خانگی نیز درخواست کرده مصرف خود را تا حد امکان کاهش دهند تا از بروز خاموشی‌های احتمالی جلوگیری شود.