به خاطر یک مشت زغال
فتانه احدی-خبرنگار
قاچاق چوب، معضل 15 ساله البرز است. قرق‌بان نمونه نظرآباد سال‌هاست آرامش خود و خانواده‌اش را فدای تاغ‌زارها کرده و در مقابل قاچاقچیان حتی به قیمت بازداشت شدنش، ایستاده است. داستان قدکشیدن تاغ‌ها، قتل آنها و دزدیدن چوب‌شان قصه دردناکی است که «سید میریعقوب حسینی» می‌تواند از رشادت‌ها و دلاوری‌های خود در مقابل قاچاقچیان مسلحی که آرامش منطقه را بر هم زده‌اند، بگوید. هرچند با همه این دلاوری‌ها، گاهی به جای قدردانی با وی برخورد می‌شود که نباید به قاچاقچی متعرض آسیبی برساند.
دفاع از اراضی ملی
«سید میریعقوب حسینی» نیروی یگان حفاظت اراضی منابع طبیعی شهرستان نظرآباد در روستای نجم‌آباد زندگی می‌کند. متولد سال 57 است و از 22 سال پیش به حراست و نگهداری از اراضی ملی مشغول شده. او از سال 82 تا 84 با موتور قرق‌بانی می‌کرده است و در همین زمان متوجه می‌شود که شب‌ها قاچاقچیان چوب به جان درختان تاغ نظرآباد می‌افتند و آنها را قطع می‌کنند: «ابتدا همه روز را کمین می‌کردیم، اما کسی سراغ تاغ‌زارها نمی‌آمد. بعد متوجه شدیم دزدان شبانه می‌آیند و درختان را قطع می‌کنند. با دو نفر از همکارانم که یکی از آنها فوت کرده است به کمین نشستیم. ساعت 12:30 شب متوجه شدیم یک نیسان با بار چوب در حال خروج از تاغ‌زارهاست. آنها دستگیر شدند و بعد از آن تعقیب و گریزهای ما آغاز شد.»
او برای حفاظت از آنها حاضر است جانش را فدا کند: «کل اراضی نظرآباد از مرزهای زعفرانیه تا زیر اتوبان چمورک، از الله‌آباد تا مرزهای اشتهارد را محافظت می‌کنم.»
تجارت چوب تاغ
او البته امکانات حفاظتی خاصی ندارد و هر روز و هر شب مجبور است سوار بر یک موتور تمام اراضی را بدون امکانات و با دستان خالی گشت‌زنی کند در حالی که قاچاقچیان مسلح به سلاح گرم و سرد هستند.
حسینی یک بار از یکی از قاچاقچیان دلیل قطع درختان را می‌پرسد و قاچاقچی توضیح می‌دهد که این درختان برای تولید زغال مناسب هستند: «قاچاقچیان چوب‌ها را کیلویی 600 تا 700 هزار ریال می‌فروشند، زیرا زغال این درخت گران‌ترین زغال دنیاست.»
زحمتی که به باد می‌رود
چوب تاغ‌ها در شرایطی به راحتی قاچاق می‌شود که برای کاشت آنها زحمت زیادی کشیده شده است. بذر این درختان ابتدا در گلدان کاشته می‌شود و بعد از یک سال نگهداری در گلدان تا 20 سانتی‌متر قد می‌کشد و بعد از آن برای اجرای طرح بیابان‌زدایی در زمین کاشته می‌شود. در سال اول کشت درختان از خرداد تا مرداد آبیاری می‌شوند و بعد از آن به آبیاری نیاز ندارند. آنها با پراکنده شدن بذرشان زیاد می‌شوند و هر کدام 35 سال عمر می‌کنند، اما متاسفانه قاچاقچیان درختان تاغ این روند را مختل می‌کنند و عمر درختان کوتاه می‌شود.
قرق‌بان کم داریم
تثبیت خاک و شن‌های روان، حفظ سفره‌های آب زیرزمینی، جلوگیری از پراکنده شدن ریزگردها، گرد و غبار و جلوگیری از گسترش بیابان از فواید کاشت این درختان است. قرق‌بان نمونه نظرآباد با بیان اینکه در گذشته در نزدیکی خانه‌ها ماسه زیادی جمع می‌شد، گفت: الان با کاشت تاغ‌زارها اگر طوفان هم بیاید، شن‌ها جابه جا نمی‌شوند و ریزگرد در هوا پراکنده نمی‌شود.
حسینی از پاسگاه محلی نظرآباد هم گلایه می‌کند و می‌گوید: «برای قاچاق درختان تاغ قوه قضاییه جرایم سنگینی نمی‌دهد تا دست قاچاقچیان برای همیشه از این تاغ‌زارها کوتاه شود. برخی از قضات به عنوان جریمه و جایگزین قطع درختان، متهم را به کاشت و نگهداری درختان تاغ مجازات می‌کنند که اگر بعد از دو سال سازمان منابع طبیعی از این طرح راضی بود زمان محکومیتش تمام شود. اما این محکومیت جوابگو نیست. قاچاقچیان با اسلحه وارد تاغ‌زارها می شوند و ما سلاحی در دست نداریم.»
او و همکارش تنها قرق‌بان‌های این تاغ‌زارها هستند در حالی که این منطقه نیاز به 5 نفر قرق‌بان دارد. هر 10هزار هکتار به یک نفر نگهبان نیاز دارد و برای 50 هزار هکتار 5 نفر نیاز است.
