اسپوتنیک وی روسی بالاترین اثربخشی را دارد

خدیجه نوروزی ـ روزنامه‌نگار

مردم هنوز نمی‌دانند واکسن‌های وارداتی کرونا چه تفاوت‌هایی با هم دارند و کدام واکسن عارضه کمتری دارد. هریک چه ویژگی‌هایی دارد؟ آیا هرکدام از این واکسن‌ها به یک میزان مؤثر هستند؟ در واردات واکسن از کشورهای مختلف به چه نکته‌ای بیشتر اهمیت داده شده است؟ چه مطالعات بالینی‌ای روی اثربخشی یا عوارض این واکسن‌ها در حال انجام است؟ اینها سؤالاتی  است که بین افکار عمومی وجود دارد و مسئولان وزارت بهداشت سعی دارند با اطلاع‌رسانی در رسانه‌ها، آگاهی مردم در این خصوص را افزایش دهند. در ادامه دکتر کیانوش جهانپور، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت و سخنگوی سازمان غذا و دارو، در گفت‌وگو با همشهری درخصوص موارد مطرح‌شده پاسخ داده است.

چهار واکسن وارداتی
واکسن «اسپوتنیک وی» ساخت مرکز ویروس‌شناسی گامالیای وزارت بهداشت روسیه، واکسن کواکسین ساخت مؤسسه بهارات هند، واکسن کرونای آسترازنکا ساخت شرکت اس. کی. بایوساینس (SK Bioscience) کره‌جنوبی و واکسن سینوفارم ساخت کشور چین از واکسن‌های وارداتی هستند که مجوز مصرف اضطراری در سازمان غذا و دارو دارند. جز واکسن اسپوتنیک وی روسیه، مابقی واکسن‌ها در دمای یخچالی قابل نگهداری هستند. اسپوتنیک وی باید در دمای منفی 20درجه و به‌صورت فریزشده جابه‌جا شود و بعد از خارج‌شدن از فریزر مدت زمان محدودی قابلیت تزریق دارد و قابلیت بازگشت و انقباض مجدد را ندارد.

اثربخشی
بالاترین اثربخشی متعلق به واکسن اسپوتنیک وی است که بین 91.6تا 97.6درصد در مورد اثربخشی این واکسن گزارش وجود دارد. واکسن‌های دیگر اثربخشی کمتری به نسبت واکسن روسی دارند اما آنچه در مورد واکسن‌ها برای ما مهم است این است که بتوانند موارد شدید را کاهش دهند. همچنین موارد بستری به‌ویژه بستری در بخش‌های ویژه را کاهش داده و از مرگ‌ومیر جلوگیری کنند. تقریبا همه این واکسن‌ها بعد از واکسیناسیون کامل از مرگ‌ومیر ناشی از کووید- 19جلوگیری می‌کنند و عموما درصد زیادی به‌صورت 100درصد از موارد شدیدی که منجر به فوت بیمار می‌شود هم جلوگیری می‌کنند. لذا هم اثربخشی قابل‌قبولی دارند و هم از این نظر قابل‌قبول هستند و در راستای اهداف واکسیناسیون علیه کووید- 19 قرار دارند.

مطالعات بالینی درخصوص تأثیرگذاری واکسن
درخصوص واکسن‌هایی که به‌صورت همگانی مورد استفاده قرار می‌گیرند در این ابعاد این واکسن‌ها از سه‌مسیر به جهت مطالعات بالینی بررسی می‌شوند. یک مسیر معاونت بهداشتی وزارت بهداشت عهده‌دار آن شده و برای هر واکسن نمونه‌برداری انجام می‌شود و گروه‌های پژوهشی خاصی تعیین‌شده تا اثربخشی و عوارض احتمالی واکسن‌ها در ایران را مورد بررسی قرار دهد. بررسی فعال عوارض در معاونت بهداشتی و ثبت آن در سامانه سیب است. همچنین به همه افراد اعم از دریافت‌کنندگان واکسن یا پزشک و پرستاری که به‌نوعی با افرادی مرتبط هستند این امکان داده شده تا بتوانند عوارض واکسن را از طریق سامانه ثبت عوارض دارویی(ADR) ثبت کنند. درمجموع اثربخشی یا عوارض احتمالی واکسن‌های خارجی و در آینده داخلی از طریق معاونت پژوهشی، معاونت بهداشتی و غذا و دارو بررسی می‌شود و هرکدام از آنها در حوزه ماموریتی خود حسب مورد هرکدام از واکسن‌ها را که مورد استفاده عمومی است بررسی می‌کنند.

واکسیناسیون در شبکه بهداشتی
واکسیناسیون در شبکه بهداشتی زیرنظر وزارت بهداشت صورت می‌گیرد؛ به‌خصوص تا پایان واکسیناسیون گروه‌های پرخطر و در معرض خطر که عملا فاز یک و دو واکسیناسیون عمومی را شامل می‌شود طبیعتا باید در داخل شبکه بهداشتی انجام گیرد. هر واکسیناسیون دیگری با هر سیاستی در پیش باشد قطعا باید رایگان با مجوز وزارت بهداشت، زیرنظر وزارت بهداشت و با واکسن‌های مورد تأیید وزارت بهداشت که واردات آنها مجوز وزارتخانه را داشته در مسیرهای احتمالی که مطرح شده در ستاد ملی کرونا استفاده شود. همه اینها منوط به این است که ما همه گروه‌های پرخطر و جمعیت درمعرض خطر را قبل از آن واکسینه کرده باشیم. بعد از آن برای تسریع در واکسیناسیون و افزایش سرعت آن، از ظرفیت‌های بخش خصوصی خارج از وزارت بهداشت هم استفاده خواهیم کرد.

رسیدن به نقطه ایمنی جمعی تا قبل از پایان سال 1400
طبق برآوردها، پیش‌بینی‌ها و سناریوهایی که از قبل در کمیته ملی واکسن و وزارت بهداشت برای واکسیناسیون تدوین شده، هدف‌گذاری شده که رسیدن به نقطه ایمنی جمعی تا قبل از پایان سال 1400محقق شود. با توجه به اینکه سایر کشورهای دنیا نیز کمتر از دو یا سه سال نمی‌توانند این هدف را محقق کنند، به‌نظر می‌آید که هدف‌گذاری مطلوبی است و تمام تلاش‌ها به سمت این است که ما تا قبل از پایان امسال واکسیناسیون تا رسیدن به نقطه ایمنی جمعی در کشور را به سرانجام برسانیم. براساس سناریوی تعریف‌شده برای تهیه حداقل 240میلیون دوز واکسن از محل‌های مختلف از راهبردهای مختلف اعم از خرید مستقیم از سبد مشترک کوواکس و تولید مشترک (تولید داخلی) این مسیر پیگیری می‌شود.
 امیدواریم به شرط ضریب تحقق 50درصدی یعنی تحقق حداقل 120میلیون از این 240میلیون دوز پیش‌بینی و برنامه‌ریزی‌شده بتوانیم واکسیناسیون را در کشور به نقطه هدف برسانیم. فعلا نقطه هدف براساس مستندات و شواهد و مدارک واکسیناسیون 70درصد جامعه را دربر می‌گیرد و این عدد در کشور ما چیزی در حدود 56 تا 60میلیون نفر برآورد می‌شود و قاعدتا حداقل با توجه به اینکه اکثر واکسن‌های در دسترس دو دوز باید مصرف شوند 112تا 120میلیون دوز برای رسیدن به نقطه هدف نیاز داریم. بر این اساس، دو برابر این عدد پیش‌بینی، پیش خرید، توافق و عقد قرارداد شده و در این راستا از تولید داخل حمایت شده تا این عدد محقق شود. از این تعداد طبق پیش‌بینی‌ها ما باید 60درصد از تولید داخل‌مان و 40درصد را از محل واردات تامین کنیم. امیدواریم با تحقق راهبردهای چهارگانه و برنامه‌ها و توافق‌هایی که انجام شده به ایفای تعهدات توسط طرفین خارجی و داخلی این امر تا قبل از پایان 1400محقق‌شود.