کتابی درباره آثار بدیع استاد آواز ایران

سعیده مرادی- خبرنگار

استاد عبدالوهاب شهیدی، موسیقی‌دان برجسته، خواننده، آهنگساز، مدرس آواز و نوازنده شاخص دیروز در 99 سالگی دار‌فانی را وداع گفت. شهیدی با اجرای بیش از ۲۳۰ برنامه، از فعال‌ترین هنرمندان برنامه گل‌های رادیو بوده و رتبه سوم بیش‌ترین برنامه موسیقی را در گل‌ها دارد. عبدالوهاب شهیدی در اجرای آوازهای محلی نیز پیش‌رو بود. تصنیف معروف زندگی با مطلع آن نگاه گرم تو از این هنرمند است. سیدعلیرضا دربندی یکی از علاقه مندان و طرفداران عبدالوهاب شهیدی، آثار این هنرمند را گردآوری و در قالب کتاب منتشر کرده است. گفت وگویی با نویسنده کتاب «ماندگار‌ها و یادگارها» انجام داده‌ایم که در ادامه می‌آید.  

چطور شد که به فکر نوشتن «کتاب ماندگارها و یادگارها» و گردآوری آثار استاد عبدالوهاب شهیدی افتادید؟
کتاب ماندگارها و یادگارها در سال 1396 بعد از سال ها تلاش به چاپ رسید. من و همسرم علاقه بسیار زیادی به استاد شهیدی داشتیم و به همین دلیل سال ها بود که آثار ایشان را در برنامه های مختلف جمع آوری می کردیم. با توجه به علاقه زیادی که به اجراهای استاد داشتم و شنیدن آنها برایم بسیار لذت بخش بود، تصمیم گرفتم آثار ایشان را پیش از آنکه رو به زوال برود و از خاطره‌ها فراموش شود مکتوب کنم. در واقع هدف از ارائه آثار هنری ایشان، حفظ آن برای مردم و نسل های آینده بود. به طور کلی من با  نوشتن آثار هنرمندان از جمله استاد شهیدی
می‌خواهم به نوعی اشعار و دستگاه موسیقی انتخاب شده توسط خواننده را در یک برنامه به مخاطبان و علاقه مندان معرفی کنم. چون نسخه‌های صوتی این آثار در اختیار همگان نیست و چه بسا ممکن است به مرور زمان از بین برود. اگرچه با در دست داشتن نسخه مکتوب نمی توان از موسیقی آنها بهره برد، اما می توان به چگونگی اجرای برنامه واقف شد.
در این مدت با خود استاد هم ملاقات داشته اید؟
سال 1386 بود که توسط یکی از دوستانم مطلع شدم استاد شهیدی که سال ها خارج از کشور زندگی می کردند، می خواهند به ایران برگردند. پس از بازگشت ایشان توفیقی نصیب من شد که با ایشان دیداری داشته باشم. در این ملاقات 500 صفحه از کتاب ماندگارها و یادگارها را که در آن زمان آماده بود، همراه لوح فشرده و یک جلد از کتاب گل های تازه را که چاپ شده بود به استاد شهیدی هدیه دادم و ایشان با دیدن آنها بسیار خوشحال شدند و از کتاب استقبال کردند و این برای من بسیار ارزشمند بود.
برایمان از فعالیت های استاد شهیدی و برنامه هایی که اجرا می کردند بگویید؟
 استاد شهیدی از سال 1339 تا سال 1357 به مدت 18 سال در رادیو برنامه اجرا می کردند و هرکدام از این برنامه ها خاطره های تلخ و شیرین بسیاری را برای هر فرد تداعی می کند. آثار این هنرمند برجسته در برنامه های مختلفی مانند گل‌های جاویدان، گل های رنگارنگ، برگ سبز، یک شاخه گل، گل های تازه، موسیقی ایرانی، کنسرت‌ها و اجراهای خصوصی ضبط و اجرا شده است.
از دیدگاه شما چه ویژگی هایی استاد را از دیگر هنرمندان متمایز می کند که به نوشتن کتابی درباره آثار ایشان اقدام کردید؟
استاد عبدالوهاب شهیدی، هنرمند فرهیخته و برجسته ای بودند که سبک و شیوه خاص خودشان را در آواز داشتند و همین موضوع ایشان و آثارشان را نسبت به دیگر خوانندگان متمایز می‌کرد. سبک و شیوه ای که نه در آثار خوانندگان قبل و نه آثار خوانندگان بعد از ایشان دیده نمی شود. به عبارتی دیگر صدا و شیوه تحریرهای او را در خوانندگان دیگر سراغ نداریم و آنچه می شنویم در واقع خود شهیدی است و نه شخص دیگر. استاد در اجرا از متانت و صداقت خاصی برخوردار بود و همیشه باوجود داشتن صدایی رسا از تحریرهای زائد خودداری می کرد. یکی دیگر از خصوصیات آقای شهیدی در اجراهایشان ابتکار به ویژه در تصنیف ضربی بود. در کمتر برنامه ای از او به یاد دارم که خود در برنامه ای تنها حضور داشته باشد و علاوه بر آواز، تصنیف ضربی اجرا نکرده باشد. همچنین استاد در انتخاب اشعار ناب از سرایندگان متاخر و متقدم بسیار دقت داشتند. ایشان در اجرای تصنیف های ضربی اغلب از اشعار غزل، رباعی یا دوبیتی استفاده می کرد. به ویژه استاد علاقه خاصی به دوبیتی های باباطاهر داشت.