میراث
تیر؛ ماه سرنوشت جهانی اورامان
فرحناز چراغی- خبرنگار
پیش‌نویس ثبت جهانی اورامانات پس از چند سال مطالعه و انجام برخی فعالیت‌های تعمیری و مرمتی، شهریور سال گذشته در قالب 10فصل به یونسکو ارسال شد. مهر سال گذشته نیز ارزیاب‌های سازمان یونسکو برای بازدید از منطقه به ایران آمدند و قرار است به‌زودی جلسهای با حضور اعضای یونسکو برای ثبت جهانی اورامانات تشکیل شود. ثبت جهانی اورامانات توسعه پایدار اقتصادی در منطقه ایجاد می‌کند و مردم 2استان کرمانشاه و کردستان چشم امید به نتیجه این نشست بسته‌اند.
چشم‌انتظاری برای ثبت جهانی اورامانات
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی اورامانات در گفت‌وگو با همشهری با تأکید بر اینکه ثبت جهانی اورامانات توجه جهان را به منطقه جلب خواهد کرد، می‌گوید: «سازمان جهانی یونسکو قرار است تیر امسال جلسهای با حضور اعضا برای رای‌گیری درباره پرونده اورامانات تشکیل دهد.»
پویا طالب‌نیا که امید زیادی به ثبت جهانی اورامانات دارد، می‌افزاید: «ثبت جهانی اورامانات یکی از سخت‌ترین پروژه‌های ثبت‌جهانی در کشور است؛ زیرا در این پرونده با یک فرهنگ و پهنه جغرافیایی زنده روبه‌رو هستیم.»
به‌گفته وی، با ثبت جهانی اورامانات حدود ۱۶۰ کشور امضاکننده این معاهده در مدیریت آن شریک می‌شوند و این موضوع توسعه و رونق اقتصادی پایدار و صیانت از منطقه را به‌دنبال خواهد داشت.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی اورامانات ادامه می‌دهد: «وجود ۷۰۰ روستا در منطقه اورامانات نشان‌دهنده سکونت انسانی متمرکز در این منطقه بوده و این موضوع مهم‌ترین شاخصه این پرونده برای ثبت جهانی است.»
وی با بیان اینکه منطقه اورامانات در 2استان کردستان و کرمانشاه ۱۰۶ هزار هکتار عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار حریم دارد، می‌گوید: «وسعت منطقه به اندازه کشور بحرین است که اهمیت این منطقه را از نظر وسعت نشان می‌دهد.»
طالب‌نیا تأکید می‌کند: «پرونده ثبت جهانی منطقه اورامان بسیار قوی و مطمئن بسته شده است؛ بنابراین امید زیادی داریم که پرونده ثبت جهانی اورامانات به‌طور کامل مورد تأیید سازمان یونسکو قرار گیرد.»
وی 3منطقه حفاظت‌شده با ۱۵۰هزار هکتار، 1100اثر تاریخی و باستانی، ۶۰ میراث ناملموس ثبت شده و ۵۰ اثر میراث طبیعی همچون کانی‌بل و یک باغ ۷۰۰ ساله را از داشته‌های مهم اورامانات می‌داند که قدم‌های ما را به ثبت جهانی نزدیک‌تر خواهد کرد.
ثبت ملی 36روستای اورامان
اورامان دارای بافت پلکانی و آداب و رسوم بسیار خاص است که بخش‌هایی از شهرهای سروآباد، سنندج و کامیاران در کردستان و شهرهای پاوه، جوانرود، نودشه و نوسود استان کرمانشاه را شامل می‌شود.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی اورامانات با اشاره به این ویژگی و ثبت ملی ۳۶ روستای منطقه در 2سال اخیر می‌گوید: «با تلاش همگانی توانستیم ۲۴ روستا در استان کردستان و ۱۲ روستا را در استان کرمانشاه ثبت ملی کنیم. ثبت ملی روستاها در منطقه یک نقطه‌قوت برای ثبت جهانی اثر است. ۱۵ روستای منطقه اورامان هم به‌عنوان روستاهای شاخص انتخاب و معرفی شدند.»
طالب‌نیا تعامل تاریخی انسان و طبیعت را مهم‌ترین نکته در ثبت جهانی اورامانات می‌داند و می‌گوید: «شیوه زندگی مردم و تعامل آنها با طبیعت، موسیقی زنده و شاد، ساخت‌وساز و معماری، آیین‌ها و مراسم همه نشان از ریشه تاریخی دارد که ما را به ثبت جهانی نزدیک‌تر خواهد کرد.»
تهیه اطلس باستان‌شناسی اورامان
مدیر پایگاه منظر فرهنگی تاریخی اورامانات در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به تهیه اطلس باستان‌شناسی منطقه اورامانات اضافه می‌کند: «در بررسی‌های انجام شده توسط استادان باستان‌شناسی در منطقه اورامانات، حدود 200محوطه باستانی شناسایی شده که آنها را در قالب یک اطلس باستان‌شناسی آورده‌ایم. این اطلس در هفته میراث فرهنگی رونمایی خواهد شد.»
طالب‌نیا با بیان اینکه طی سال‌های گذشته حدود 10فصل بررسی‌های باستان‌شناسی توسط استادان مختلفی در شهرستان‌های جوانرود، ثلاث باباجانی، روانسر و پاوه منطقه اورامانات کرمانشاه انجام شده است، می‌افزاید:« برای هر یک از حدود 200محوطه باستانی، اطلاعاتی چون تاریخ شناسایی اثر، قدمت، وضعیت ثبت، باستان‌شناسی که آن را کاوش کرده، یافته‌های فرهنگی حین کاوش، محدوده جغرافیایی، شرایط پیرامونی و... را جمع‌آوری و وارد نرم‌افزار GIS کرده‌ایم.»
طالب‌نیا با بیان اینکه از این اطلاعات برای پرونده باستان‌شناسی ثبت جهانی اورامانات هم استفاده شده، می‌گوید: «باتوجه به اینکه اطلس باستان‌شناسی اورامانات کردستان پیش از این تهیه شده، اطلس باستان‌شناسی اورامانات کرمانشاه تکمیل‌کننده آن خواهد بود.»
وی با اشاره به اینکه در این اطلس حدود 500 نقشه از لایه‌های مختلف توپوگرافی و ارتفاع محوطه‌های باستانی منطقه وجود دارد، می‌افزاید: «این اطلس باستان‌شناسی می‌تواند بنیانی برای تهیه اطلس باستان‌شناسی کرمانشاه باشد.»
