نرخ نان در تنور پاس‌کاری

با وجود درخواست سال گذشته نانوایان برای افزایش 70 تا 80درصدی نرخ و پذیرش جدول رشد هزینه‌ها در نهادهای متولی تنظیم بازار نان، هنوز خبری از اصلاح و اعلام قیمت جدید انواع نان سنتی نیست. با توجه به اینکه هزینه تمام‌شده تولید نان سنتی در یک‌سال اخیر 100درصد افزایش یافته، نانوایی‌ها خود دست به‌کار شده‌اند‌؛ در نتیجه یا قیمت را بالا برده‌اند یا وزن نان را کاهش داده‌اند که پیامد آن میهمان‌شدن نان لواش 500تومانی و بربری 2هزار و500تومانی در سفره‌های کوچک‌شده افطار خانوارهای ایرانی بوده است. با بیژن نوروز‌مقدم، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی گفت‌وگو کرده‌ایم.


آخرین نتیجه درخواست نانوایان سنتی برای اصلاح نرخ نان چه بوده است؟
متأسفانه پس از 10‌ماه دوندگی برای ارائه فهرست هزینه تمام‌شده به دستگاه‌های دولتی و مراجعات مکرر، هنوز متولیان تنظیم بازار نان در زمینه آخرین وضعیت اصلاح نرخ نان سنتی به اتحادیه و نانوایان، جواب قانع‌کننده‌ای نمی‌دهند، درحالی‌که با ارائه فهرست هزینه تمام‌شده تولید نان، در تیر‌ماه سال گذشته، مبنی بر رشد 70 تا 80درصدی قیمت تمام‌شده، متولیان تنظیم بازار ضمن پذیرش آن وعده اصلاح نرخ نان را تا بهمن‌ماه‌99 دادند اما در اسفند‌ماه‌99 اعلام کردند رئیس‌جمهوری دستور داده قیمت کالاها ازجمله نان افزایش نیابد. درحالی‌که نظر رئیس‌جمهوری در مورد ممنوعیت گرانی کالاهایی بود که قبلا در طول سال گذشته چندبار گران شده بود اما نرخ نان در دوره 5ساله 93 تا 98 ثابت بود و در سال‌98 نیز با وجود رشد 70 تا 80درصدی هزینه تولید، مسئولان با افزایش توافقی نرخ نان به میزان 45درصد موافقت کردند حالا در شرایطی که حقوق، مسکن، بن کارگری و سایر مزایا طی 2سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و نرخ خمیر مایه و کرایه حمل 100درصد رشد داشته و قیمت خوراک کارگر، برق آب، گاز و... افزایش داشته، مسئولان قصد تثبیت نرخ نان با پرداخت هزینه آن از جیب نانوایان را دارند.
برآورد جدید نانوایان از رشد هزینه تولید نان در سال‌جاری چیست؟
 اتحادیه نانوایان سنتی آنالیز قیمت تمام‌‌شده نان در سال‌1400 را تهیه کرده، بر این اساس هزینه تمام‌شده تولید نان سنتی قطعا بیش از 100درصد افزایش یافته است. بررسی‌ها حاکی است مجموع نرخ تورم 5سال منتهی به سال‌98 از مجموع تورم سال‌های‌99 و 1400 کمتر بوده است. متأسفانه این حجم از تورم به نانوا تحمیل شده اما مشخص نیست چرا ستاد تنظیم بازار توپ اصلاح نرخ نان را به زمین کارگروه ملی آرد و نان و استانداری می‌اندازد. مسئولان باید بپذیرند که نانوایی کارگاهی تولیدی است و آنالیز هزینه تمام‌شده، نرخ کالایی مانند نان را تعیین می‌کند. وقتی مسئولان قبول می‌کنند که باید اتفاقی برای اصلاح قیمت بیفتد اما با گذشت 20‌ماه هیچ خبری از اصلاح نرخ نان نیست، این امر موجب بی‌اعتباری اتحادیه نانوایان نزد اعضا‌ و محاسبه و افزایش خودسرانه نرخ نان شده؛ به‌طوری که اکنون هرج‌و‌مرج قیمتی را در بازار نان شاهدیم.
مگر کارگروه ملی آرد و نان متولی تعیین قیمت نان نیست؟
متأسفانه متولی رسیدگی به امور آرد و نان مشخص نیست، حتی کارگروه ملی آرد و نان نیز اعلام می‌کند دایره اختیارات آن در سطح کشور است و نه تهران. درحالی‌که قبلا نرخ نان در این کارگروه تعیین و بعد به شهرستان‌ها اعلام می‌شد اما اکنون کارگروه مذکور تعیین نرخ را بدون هیچ‌ سازوکاری به استانداری‌ها واگذار کرده و استانداری‌ها نیز همچنان وعده و وعید اصلاح نرخ نان را در آینده نزدیک می‌دهند.
برخی خبرها از تعیین نرخ جدید نان حکایت دارد، چرا این نرخ ابلاغ نمی‌شود؟
نانوایان آنالیز هزینه تمام‌شده تولید نان را ارائه کرده‌اند، آنطور که استانداری در جواب پیگیری‌های اتحادیه اعلام کرده، قرار است در نشستی که با وزیر کشور برگزار می‌شود، نرخ جدید نان استخراج و ابلاغ شود، اما متأسفانه به نانوایان چیزی در مورد نرخ جدید نمی‌گویند، تنها اعلام کرده‌اند نرخ جدید به وزیر کشور ارائه شده و بعدا ابلاغ می‌شود. فعلا مسئولان اتحادیه را سرگردان کرده و ‌نانوایان نیز کار خود را می‌کنند. وقتی نانوایان متوجه می‌شوند که از اتحادیه آبی برای اصلاح نرخ نان گرم نمی‌شود، خودشان دست به‌کار افزایش قیمت می‌شوند. دستمزد روزانه کارگر ساده بیش از 250هزار تومان است، نانوایی‌ها نمی‌توانند بدون کارگر فعالیت کنند و باید مابه‌التفاوت این هزینه را از جیب پرداخت کنند. آنها تا یک جایی می‌توانند پایبند وعده و وعیدها باشند و بار رشد هزینه نان را به دوش کشند.
اما بسیاری از نانوایی‌ها خودسرانه نان ر ا گران کرده‌اند، علت چیست؟ 
 فشار رشد هزینه تولید نان بر نانوایی‌ها به جایی رسیده که دیگر منتظر وعده‌های اتحادیه و مسئولان دولتی برای اصلاح نرخ نمی‌مانند زیرا با گذشت 20‌ماه از این وعده‌ها هنوز خبری از اصلاح نرخ نیست و نانوایان نیز قادر به جبران هزینه تمام‌شده تولید نیستند و چاره‌ای جز تعطیلی یا گرانی خودسرانه نان ندارند. با این روند اکنون در برخی نانوایی‌ها نان لواش به نرخ 450 تا 500تومان، بربری 1500 تا 2هزار تومان و تافتون از 650 تا 800تومان فروخته می‌شود. از سوی دیگر افزایش خودسرانه نرخ نان سنتی، مشکلات اتحادیه برای نظم‌دادن به قیمت‌های اصلاح‌شده احتمالی در بازار نان را تشدید می‌کند زیرا نانوایی به‌دلیل رشد هزینه تولید که برای مدتی مثلا تافتون را به قیمت هزار تومان فروخته، حتی درصورت اصلاح و ابلاغ نرخ جدید این نوع نان نیز حاضر به فروش آن به کمتر از این نرخ نمی‌شود. در چنین شرایطی است که باید اتحادیه با درخواست و خواهش یا برخورد و تعزیر با اینگونه نانوایان مواجه شود که در دو حالت مشکلات نانوایی‌ها و مردم برای خرید نان با قیمت، وزن و کیفیت مصوب را مرتفع نخواهد کرد.