مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری
زنان شورا پیشرو بودند
نیمی از جمعیت جامعه را زنان تشکیل می‌دهند و رفع مسائل و مشکلات آنها در پایتخت به حضور زنان در سطوح مدیریتی نیاز دارد. برای رسیدن به این هدف در شورای اسلامی شهر تهران مقرر شد تا 30درصد از جمعیت مدیران شهری را زنان در جایگاه مدیریتی سازمان‌های شهری عهده‌دار شوند. در همین راستا براساس گفته‌های زهرا بهروزآذر، مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران تاکنون بیش از 20درصد از زنان در جایگاه مدیریت در شهرداری تهران منصوب شده‌اند. بنابراین برای نیل به رقم نهایی و هرچه پررنگ‌تر شدن حضور زنان در عرصه‌های مدیریتی برای تصمیمات کلیدی در شهر و تحقق عدالت اجتماعی نیاز به مشارکت جدی آنان برای کسب کرسی‌های مدیریتی است. درباره ایجاد بسترهای لازم برای حضور بانوان در عرصه‌های مدیریتی گفت‌وگویی با مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
شهر تا چه میزان نیاز به ورود زنان در جایگاه مدیریتی دارد؟
امروزه پایتخت به 2دلیل نیاز مبرم به حضور زنان در سیستم مدیریتی شهر دارد. مهم‌ترین دلیل آنکه وجود بانوان باعث تنوع در فضاهای مدیریتی و اتاق‌های سیاستگذاری و تصمیم‌گیری می‌شود و سیستم‌ها را از یکنواختی خارج می‌کند و به تناسب آن شاهد نوآوری و خلاقیت بیشتری خواهیم بود و همچنین فرهنگ‌های سازمانی ناخواسته به‌دنبال این تنوع تغییر خواهد کرد و البته با ورود جوانان و تنوع سنی نیز شاهد تغییر فرهنگ‌سازمان مدیریتی و افزایش خلاقیت و نوآوری خواهیم بود. این تغییرات در سازمان لازم است و اهمیت دارد. دلیل دیگر آنکه نیمی از جمعیت جامعه را زنان تشکیل می‌دهند و با مدیریت تک جنسیتی (آقایان) همه مشکلات و مسائل زنان رفع و برطرف نخواهد شد. هر قدر هم آنها تجربه کافی، پژوهش و تحقیق انجام داده باشند یا به نیازهای بانوان در جامعه آگاه باشند اما این نیاز در مدیریت شهر دیده می‌شود که بانوان باید در عرصه مدیریت شهر وارد شوند. مدیریت شهری نزدیک‌ترین ارتباط را با شهروندان دارد. وقتی خانم‌ها را در جمعی که خودشان سیاستگذار هستند وارد کنیم بدون واسطه و هیچ نوع فیلتر می‌توانند وارد سیاستگذاری‌ها شوند و راحت‌تر تصمیم بگیرند و با نگاه دیگری به موضوع نگاه کنند. وقتی 50درصد از جمعیت جامعه را زنان تشکیل داده‌اند، بنابراین این 50درصد نیاز به مدیرانی از جنس خودشان برای رفع موضوعات و مسائل زنان دارند و مشخص است که آقایان نمی‌توانند به مسائل مربوط به بانوان توجه جدی داشته باشند. وقتی یک خانم در جلسه‌ای حضور پیدا می‌کند راحت می‌تواند از خلأ‌های موجود درباره بانوان در شهر صحبت کند و این مصوبه شورای شهر یکی از مهم‌ترین دستاوردهایش در مدیریت شهری و زنان به‌حساب می‌آید.
همانطور که پیش‌تر اشاره کرده‌اید هم‌اکنون مصوبه شورای شهر در برنامه پنج ساله سوم شهرداری را به انتصاب30درصد بانوان در جایگاه مدیریتی الزام کرده است. مصوبه تاکنون چه روندی داشته است؟
با توجه به آمارهای موجود می‌توان گفت در مجموع 20درصد از مدیران در شهرداری تهران را بانوان تشکیل داده‌اند. هم‌اکنون از بین 700پست ارشد مدیریتی شهرداری تهران، حدود 50پست آن در اختیار زنان است. مدیران در سازمان‌ها وظیفه دارند در بخش منابع انسانی زنان توانمند را شناسایی و انتخاب کنند و برای نگهداشت پرسنل، ارزیابی آنها، ارتقای توانایی‌هایشان دوره‌های آموزشی مهارتی طراحی و اجرا کنند. البته عدد مصوبه 30درصد برای یک‌سال نیست و قرار بود شهرداری تهران در پایان برنامه پنج ساله‌اش به رقم 30درصد برسد. مدیران ارشد به‌طور خاص شامل مدیران کل و شهرداران مناطق و معاونان شهردار حدود 8درصد هستند و اگر بتوانیم مدیران ارشد و میانی را افزایش بدهیم اتفاق خوبی خواهد افتاد. امیدواریم طی سال‌های باقی مانده از برنامه پنج‌ساله سوم شهرداری رقم مقرر شده 30درصد محقق شود.
برای افزایش این روند چه اقداماتی باید صورت پذیرد؟
به‌نظر می‌آید نسبت به پذیرش مدیران زن استقبال و اشتیاق و مطالبه بالایی وجود دارد، چون این 50درصد به‌شدت احساس می‌کنند که صدایشان مغفول مانده است. اما در داخل سازمان‌ها و سیستم‌های مدیریتی این اشتیاق کمی پایین‌تر است. این روند دلایل مختلف دارد و زمان لازم است تا به سازو کار اجرایی نتیجه‌بخش دست یابیم. نوع نگاه مقاومتی مدیران بالادستی ازجمله این دلایل است. همچنین برخی از آقایان تصورشان این است که خانم‌ها توان کافی برای پذیرش و اداره چنین موقعیت و جایگاهی را ندارند و متأسفانه این عینک و باور مانع جذب مدیران زن جدید شده است، بعضی از مدیران هم نگاهی سنتی به این موضوع دارند. دلیل دیگر مربوط به بانوان می‌شود که مطالبه‌گر نیستند. عده‌ای از آنها تصور می‌کنند که نمی‌توانند از عهده چنین پست‌هایی بربیایند و یا تلاشی برای افزایش مهارت‌ها و صلاحیت‌ها برای کسب این رتبه‌های شغلی نمی‌کنند. بنابراین برای سمت و سو دادن به حضور زنان در جایگاه مدیریت شهری به مدیریت منابع انسانی شهرداری نیز مربوط می‌شود و آنها می‌توانند در این زمینه برای شناسایی و استعداد بانوان تمرکز بیشتری به پرسنل سازمانی داشته باشند و آنها را معرفی کند. مقاومت‌های ذهنی و مقاومت‌های ساختاری را باید کنار گذاشت تا شاهد افزایش انتصاب بانوان در مدیریت شهر باشیم. نکته دیگر نداشتن مهارت مطالبه‌گری بین بانوان توانمند جامعه است. خانم‌ها برای ارتقای شغلی ترس و خجالت نداشته باشند. باید مهارت‌های متقاعدسازی و شبکه‌سازی میان آنها افزایش یابد تا زنان تمایل به حضور در لایه‌های مختلف سازمانی داشته باشند.
پیرو چنین مصوبه‌ای بسترهای لازم برای حضور بانوان در مدیریت شهری فراهم شده است؟
هم‌اکنون مصوبه شورای شهر در برنامه پنج ساله سوم شهرداری را الزام کرده است که 30درصد سیستم مدیریتی با حضور زنان باشد و سازو‌کار اجرایی آن در اختیار منابع انسانی شهردار است و اینکه چه فرایندی را طی می‌کند، به‌طور حتم یکسری برنامه‌هایی در حال انجام دارند. در این‌باره یکسری پیشنهادها به منابع انسانی در راستای توانمندسازی بانوان ارائه شده است. مدیران میانی باید دوره‌های آموزشی مهارتی را با هدف دستیابی جایگاه مدیریت ارشد و حفظ جایگاه مدیریت (نگهداشت موقعیت) آموزش ببینند. راهکار دیگر استفاده از تجربه زنان مدیر است. اطلاعات را باید جمع‌آوری کنند و سپس تصمیم به توسعه آن بگیرند. بررسی اهداف و اقدامات مدیران زن مهم است. اما زنانی هم در جامعه داریم که توانسته‌اند بهترین اتفاقات را در جایگاه مدیریت‌شان رقم بزنند. در شورای شهر 6نفر خانم حضور دارند. این زنان در مسئله افزایش «شفافیت»یا گفتمان «شهرنفروشی» و تبدیل شهر به یک شهر انسان محور، پیشروان اصلی بودند و این دستاورد کمی نیست و زنان در آن نقش مؤثر داشته‌اند.
