گرانی پارسال در بازار میوه تکرار نمی‌شود

فرخنده رفائی- خبرنگار

نوبرانه‌های بهاری همیشه با چاغاله بادام و گوجه سبز رونمایی می‌شوند و کم‌کم از میانه اردیبهشت، آمدن توت فرنگی و زردآلو به بازار، تنوع رنگشان را بیشتر می‌کند. امسال هم طبق روال هرسال، طَبَق‌های چاغاله بادام از نخستین روزهای بهار و حتی پیش از آن، از اواسط اسفند، به کنار خیابان‌ها آمد و این روزها هم گوجه سبز و چاغاله از اقلام اصلی مغازه‌های میوه‌فروشی و غرفه‌های میادین تره‌بار است. چیزی که همیشه درباره نوبرانه‌ها بیش از خود میوه‌ها مرکز توجه است قیمت آنهاست. گرانی میوه‌های نوبرانه چیز عجیب و جدیدی نیست و معمولا هم این قیمت‌های بالا بیش از دو سه هفته دوام نمی‌آورد و زود در سرازیری می‌افتد اما در 2سال اخیر مردم قیمت‌هایی را در میوه‌فروشی‌ها دیدند که حتی تصور آنها خارج از باور بود. قیمت 200هزار تومانی برای هرکیلو گوجه سبز یا چاغاله بادام، تنها حرف امسال نیست؛ بهار99 هم قیمت همین بود و گرچه در این حد باقی نماند و پایین آمد اما سرآغازی بود برای یک سال گرانی در بازار میوه که هنوز هم ادامه دارد.

نوبرانه‌ها کی و از کجا به بازار می‌آیند؟
گستردگی پهنه ایران در طول و عرض جغرافیایی و آب و هوای چهارفصل آن، امکان تولید انواع محصولات کشاورزی و باغبانی را در کشور فراهم کرده است اما در کنار این استعداد خدادادی، کشت‌های گلخانه‌ای نیز به کمک تولید آمده و بعضی از میوه‌ها مثل توت فرنگی که قبلا تنها در فصل خاصی به بازار می‌آمدند حالا تمام سال در مغازه‌های میوه فروشی دیده می‌شوند، اما برای رسیدن میوه‌های درختی تابستانه، همچنان باید منتظر گرمای ملس میانه‌های بهار باشیم. گوجه سبز و چاغاله بادامی که این روزها در مغازه‌ها به فروش می‌رسد از گرمسار و کاشان و سرپل ذهاب به تهران آمده و از چند روز آینده گوجه سبز ساوه هم به بازار می‌آید تا قیمت این محصول که همین حالا هم شکسته و از کیلویی 150هزار تومانِ 2هفته پیش به محدوده 40 تا 50هزار تومان در بازار رسیده، بیشتر از این پایین بیاید. رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی میوه و تره‌بار تهران، در گفت‌و‌گو با همشهری با تأکید بر این نکته که از هفته آینده گوجه سبز با بهترین کیفیت را بالای 60هزار تومان نخواهیم داشت، درباره قیمت کنونی چاغاله و گوجه سبز نوبرانه گفت: چاغاله کاشان در دوسه روز اخیر از 70هزار تومان در میدان مرکزی به 20 تا 30هزار تومان رسیده و قیمت هر کیلو گوجه سبز گرمسار و سرپل‌ذهاب هم که تا چند هفته قبل 100 تا 150هزار تومان بود امروز در میدان مرکزی بسته به کیفیت آن بین 25 تا 90هزار تومان به فروش می‌رسد. مصطفی دارایی‌نژاد در توضیح قیمت بالای گوجه سبز افزود: گوجه سبز سرپل‌ذهاب و گرمسار به‌دلیل درشتی و کیفیت آن، قیمت بالایی هم دارد اما از هفته آینده قیمت‌ها می‌شکند و چنین قیمت‌هایی در بازار نخواهیم داشت. توت فرنگی گلخانه‌ای در طول پاییز و زمستان در مغازه‌های میوه‌فروشی موجود بود اما توت‌فرنگی جدید و زمینی کمتر از یک هفته پیش، از گلستان به تهران رسیده و قیمت کنونی آن در میدان مرکزی 40هزار تومان است.

امسال زردآلو دیرتر به بازار می‌آید
بعد از چاغاله، گوجه سبز و توت فرنگی، چهارمین میوه‌ای که بهار هرسال از اواخر فروردین به بازار می‌آمد زردآلو بود و بعد از آن میوه‌های اردیبهشتی و خردادی مثل سیب گلاب و شلیل و هلو. امسال اما زردآلو هم به جمع اردیبهشتی‌ها پیوسته است. به‌گفته دارایی‌نژاد، سرمازدگی شکوفه درختان زردآلو و گوجه سبز شهریار نه‌تنها ورود زردآلو به بازار میوه تهران را با تأخیر مواجه کرد بلکه خسارت سنگینی به باغداران شهریار وارد کرد که بالغ بر هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. با این حال مردم برای دیدن زردآلو در مغازه‌های میوه فروشی خیلی هم منتظر نمی‌مانند؛ زردآلوی شیراز و ارومیه کم‌کم در اردیبهشت‌ماه به بازار می‌آید و از اوایل خرداد هم گیلاس، آلبالو، شلیل و همچنین هلو از گرگان وارد بازار می‌شود. رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی تره‌بار تهران از احتمال کوتاه‌تر شدن این زمان انتظار هم گفت و افزود: اگر دمای هوا در همین حدودی که این روزها هست باقی بماند و سرمای نابهنگامی نداشته باشیم نوبرانه‌ها زودتر از خرداد به بازار خواهند آمد.

قیمت نوبرانه‌ها چند؟
قیمت بالای میوه‌های زمستانی که قابلیت انبار شدن هم داشتند و از ابتدای فصل پاییز در سردخانه‌ها انبار شدند، باعث شد نگرانی درباره قیمت میوه‌های لطیف و نازک نارنجی بهاره و تابستانه امسال بیشتر باشد. کمااینکه در گزارش هفته گذشته همشهری رئیس اتحادیه باغداران تهران تلویحا از احتمال قیمت بالای میوه‌های تابستانه به‌دلیل رشد هزینه‌های تولید گفته بود. دارایی‌نژاد، پیش‌بینی قیمت میوه‌های نوبرانه‌ای که هنوز به بازار نیامده‌اند را سخت دانست و گفت: تنوع کیفی این محصولات باعث می‌شود نتوان از الان قیمت آنها را پیش‌بینی کرد اما آنچه مسلم است این است که قیمت نوبرانه‌ها تنها 2هفته بالاست و با افزایش عرضه به بازار قیمت‌ها می‌شکند و خوب هم می‌شکند؛ همانطور که چاغاله از 200هزار تومان به 20هزار تومان کاهش یافت. وی اضافه کرد: در تامین میوه‌های تابستانه مشکلی وجود ندارد و تولید به‌اندازه کافی انجام شده، سیب، پرتقال و میوه‌های وارداتی هم به میزان کافی ذخیره‌سازی شده و بعید است بازار با افزایش قیمتی از جنس گرانی‌های پارسال مواجه باشد.

بازار میوه‌های تابستانی نوسان نخواهد داشت
بازار میوه، سال گذشته را در گرانی مداوم پشت سر گذاشت. قیمت‌های بالایی که ربطی هم به کمبود محصول نداشت باعث شد خرید میوه برای مردمی که به‌دلیل تورم بالا در تهیه کالاهای اساسی هم با دشواری مواجه شده بودند، سخت شود و بازار میوه با یکی از کم‌تقاضاترین سال‌های خود مواجه شود. افت تقاضا البته دلیل دیگری هم داشت؛ کرونا سالن‌های پذیرایی،  مجالس عزا و عروسی و حتی دورهمی‌ها را تعطیل کرده بود و تقاضا به خریدهای خانگی محدود شده بود. اما با اینکه مرزهای صادراتی هم به‌دلیل شیوع کرونا بسته شده و تقریبا کل تولید کشور به بازارهای داخلی سرازیر شده بود باز هم قیمت‌ها چیزی نبود که بسیاری از اقشار از پس پرداختن آن برآیند. مشکلات تامین ارز برای واردات میوه‌های خارجی مجاز شامل موز، آناناس، انبه و نارگیل، قیمت این میوه‌ها را بالا برد و این گرانی بر قیمت میوه‌های داخلی هم تأثیر گذاشت. واردات موز در کنار مشکلات ارزی و مرزی ناشی از تحریم و کرونا، با چالش شیوه واردات تهاتری با صادرات سیب هم مواجه بود. در نتیجه این مشکلات، قیمت موز در نخستین پیک قیمتی خود در تابستان تا 40هزار تومان بالا رفت و این میوه که جای ثابتی در سبد مصرف خانوارها داشت از دسترس بسیاری از مردم خارج شد. اوجگیری قیمت تا 70هزار تومان در ماه‌های پایانی سال باعث شد وزارت صمت در نهایت موانع قانونی واردات موز را بردارد و حالا قیمت این میوه در بازار تهران تا 29هزار تومان پایین آمده است. به‌نظر می‌رسد امسال بازار میوه‌های تابستانی از تبعات سیاست‌ها و مشکلات وارداتی در امان باشد. دارایی‌نژاد از دریافت مجوز واردات «بی‌نهایت» موز خبر داد و اضافه کرد: در واردات موز امسال هیچ‌گونه مشکلی وجود ندارد و با محموله‌هایی که رسیده و خواهد رسید قیمت این محصول باز هم کاهش خواهد یافت. تولید میوه‌های تابستانه هم در کشور 1.5 تا 2 برابر سال گذشته بوده و به همین دلیل بازار میوه کمترین نوسان را خواهد داشت، مگر اینکه طی یک‌ماه آینده آب و هوای متغیر بهاری با سرمای غیرمنتظره، شرایط جدیدی برای بازار میوه ایجاد کند.