اعداد تعمیری

مائده امینی ـ روزنامه‌نگار

محصول تورم فقط کاهش کیفیت زندگی دهک‌های کم‌درآمد جامعه نیست. این آفت اقتصادی می‌تواند شکل زندگی افراد را عوض یا خرده‌فرهنگ‌های جدیدی به آنها اضافه کند. امروز تورم‌های کشدار و بحران‌اقتصادی طولانی در دهه90، مفاهیم تازه‌ای برای زندگی ساخته است؛ مفاهیمی که شاید اگر نه به‌دلیل فشار اقتصادی که در اثر فرهنگسازی به زندگی آدم‌ها اضافه می‌شد، چه بسا ماندگارتر و مؤثرتر بود و با آغوش بازتری پذیرفته می‌شد. فرهنگ «نگهداری» و «تعمیر» از این قسم خرده‌فرهنگ‌هاست. گوشی‌های موبایلی که در روزگاری نه چندان دور با قیمت 3تا 5 میلیون تومان تهیه می‌شد، امروز به 25تا 35میلیون تومان رسیده و لپ‌تاپ‌هایی که در پیشرفته‌ترین و گران‌ترین حالت 10میلیون تومان قیمت داشتند امروز به مدارهای 50، 60و حتی 100میلیون تومانی وارد شده‌اند. در چنین روزگار مهارگسیخته‌ای احتمالا خیلی از افراد بیش از همیشه خود از وسایل‌شان نگهد‌اری می‌کنند و خیلی‌هایشان شاید برای نخستین بار در زندگی دنبال یافتن تعمیرکار برای وسایل کهنه‌ای هستند که در گذشته به راحتی آنها را نو می‌کردند. تغییر رویکرد البته فقط شامل وسایل الکترونیکی نمی‌شود و مبل، ساعت، حتی لباس و هرچیز دیگری حالا دیگر در صف تعمیرات قرار می‌گیرند. اعداد گواه این ادعا هستند که نمونه‌هایی از آنها را با استناد به فعالان این حوزه جمع‌آوری کرده و درباره‌شان توضیح داده‌ایم. امروز به‌نظر می‌رسد فرهنگ تعمیر و نگهداری کم‌کم جایگزین فرهنگ تعویض در ایرانی‌ها می‌شود که البته از آنجا که تحت اجبار تورم این تغییر رخ داده، شاید نتوان به آینده و تداوم آن چندان امیدوار بود و از آن به‌عنوان رخدادی مثبت یاد کرد. اما آیا واقعا تعمیرات در هر حوزه با افزایش نرخ تورم بیشتر شده‌اند و رکوردهای تازه‌ای در دهه90 -دهه عجیب اقتصاد ایران- به ثبت رسانده‌اند؟ فروشندگان اجناس نو و نمایندگی‌های فروش چطور؟ آیا این واحدهای صنفی می‌توانند در الگوریتم تازه همچنان به حیات خود ادامه دهند و درآمد کافی برای خود کسب کنند؟ 

لپ‌تاپ‌؛ حداقل 50درصد رشد در متقاضی تعمیر 
  افزایش میزان مراجعه برای تعمیرات لپ‌تاپ، موضوعی است که تقریبا تمام فروشگاه‌ها و شرکت‌های تعمیراتی روی آن اتفاق نظر داشتند.
 میزان مراجعه مردم برای تعمیرات از ابتدای سال حدود ۵۰درصد افزایش داشته است.
 ماهنامه پیوست نوشته است که هزینه تعمیرات نیز بین ۵۰ تا ۱۰۰درصد و قیمت قطعات بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصد نسبت به قبل از سال۹۹ افزایش یافته است.
 همچنین آی‌تی‌ایران اعلام کرده که سال گذشته به‌دلیل افزایش نسبی قیمت لپ‌تاپ، میزان تقاضا برای تعمیرات افزایش ۵۰ تا ۶۰درصدی را تجربه کرده است.
 در ابتدای سال۱۳۹۷ به همه کالاها ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص داده شده بود اما بعدا به ارز نیمایی تبدیل شد که قیمت آن هم بالا رفت و افرادی که در گذشته می‌توانستند با حدود 3میلیون تومان لپ‌تاپ بخرند، حالا باید حدود ۹ میلیون تومان برای خرید آن هزینه کنند و این موضوع مراجعه به تعمیرگاه‌ها را افزایش داده است.
 یک تعمیرکار لپ‌تاپ در خیابان گاندی تهران به همشهری می‌گوید که امسال حدود 70درصد نسبت به سال گذشته مراجعه‌کننده بیشتری داشته است و بیشتر مشتریانش دنبال تعمیر لپ‌تاپ‌هایشان به هر قیمتی‌اند.
 تعمیرکار دیگری هم در محدوده میدان ولیعصر اعلام می‌کند که در سال99، 3برابر سال98 درآمد از این راه کسب کرده است.

موبایل؛ میانگین 100درصد افزایش درخواست برای تعمیر 
 میانگین خرابی‌ کالا 2درصد است؛ یعنی انتظار می‌رود از هر ۱۰۰ گوشی فروخته‌شده، 2تلفن همراه خراب باشد.
 هم‌اکنون اما مراجعات مردم برای خدمات پس از فروش تقریبا 2 تا 3برابر شده است و حداقل 100درصد رشد را تجربه کرده. این خبری است که اردیبهشت‌ماه امسال توسط دبیر انجمن واردکنندگان موبایل اعلام شد.
 بررسی‌های میدانی همشهری هم نشان می‌دهد که واحدهای صنفی مستقر در خیابان جمهوری که به تعمیرات مشغول‌اند در شش‌ماهه نخست سال‌جاری حداقل 60درصد افزایش مراجعه را تجربه کرده‌اند.

ساعت؛ کاهش 50درصدی فروش و افزایش 70درصدی تعمیرات 
 تا پیش از تجربه تورم‌های نزدیک به 50درصد هم مردم اهل تعمیر‌کردن ساعت‌هایشان بودند اما خیلی از افراد در کنار تعمیر ساعت‌های قدیمی برای خود ساعت‌های جدید هم می‌خریدند.
 امروز اما تعمیرکاران ساعت می‌گویند به‌طور میانگین 50درصد از فروش‌شان کم شده و 70درصد مراجعه برای تعمیرات بیشتر را تجربه می‌کنند.
 بررسی‌های همشهری از ساعت‌فروشی‌های میدان ولیعصر حکایت از آن می‌کند که این واحدها بین 30تا 50درصد کاهش فروش را در سال گذشته تجربه کرده‌اند.
 ساعت‌فروشی‌های مورد بررسی می‌گویند که در بازه زمانی مورد بحث، بین 40تا 70درصد افزایش مراجعه برای تعمیرات را تجربه کرده‌اند.

لوازم خانگی؛ تا 90درصد افزایش مراجعه برای تعمیرات 
 بازار لوازم خانگی راکد است، قیمت‌ها آن‌قدر افزایش یافته که خریداران قدرت خرید خود را از دست داده‌اند.
 اکنون ‌جز افرادی که برای تهیه جهیزیه نوعروسان به بازار مراجعه می‌کنند، در عمل خریداری در بازار وجود ندارد. این موضوعی است که رئیس اتحادیه لوازم خانگی پیش از این اعلام کرده بود.
 در یک تا 2‌ماه گذشته حدود 50درصد کاهش تقاضای خرید لوازم خانگی به ثبت رسیده است.
 اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه لوازم خانگی به همشهری گفته است که تعمیرات دستگاه‌های خانگی در یکی، 2‌ماه اخیر حداقل بین 30تا 35درصد افزایش پیدا کرده است.
 به‌گفته رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی رشد قیمت‌ها در یک سال گذشته، کار را به جایی رسانده که در بازار شاهد افزایش حدود 90درصدی مراجعات افراد برای تعمیر لوازم خانگی به جای تعویض باشیم.

لباس؛ 30درصد افزایش مراجعه برای رفو و تعمیرات 
 لباس از آن کالاهایی است که احتمالا هرگز فکر نمی‌کردیم روزی تعمیرات آن رونق پیدا کند.
 بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد که این روزها از حجم سفارش دوخت لباس نو به خیاطی‌ها کاسته و به سفارش تعمیرات و رفو افزوده شده است.
 خیاطی‌ها نسبت به پارسال با ۸۰ درصد کاهش سفارش دوخت مواجه هستند، درحالی‌که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد تقاضای تعمیرات آنها بیشتر شده است.
 خیاط‌ها این فرایند را محصول گرانی پارچه و کاهش قدرت خرید مردم می‌دانند و می‌گویند که افزایش مراجعه برای تعمیرات درآمد آنها را نسبت به سال‌های گذشته کاهش داده؛ چرا که سود اصلی آنها در پذیرش سفارش لباس‌های روتین مثل کت و شلوار بوده است.
 یکی از خیاط‌های محدوده انقلاب می‌گوید که در واحد صنفی او دوخت لباس نسبت به سال پیش بیشتر از ۷۰ درصد کمتر شده و تعمیرات لباس حدودا 40درصد افزایش پیدا کرده است.
 یکی دیگر از خیاط‌ها در محدوده جنت‌آباد هم می‌گوید که در 3ماه گذشته 150سفارش رفو داشته و تنها 4دست کت و شلوار دوخته است. این در حالی است که همین واحد صنفی در سال‌های پیش ماهانه بین 4تا 7دست سفارش دوخت کت و شلوار داشته است.

خودرو؛ 60درصد افزایش مراجعه 
 اتومبیل‌ها در بازار امروز ایران تبدیل به کالایی لوکس و سرمایه‌ای شده‌اند و خرید و فروش آنها دیگر مانند گذشته آسان نیست.
 قیمت خودرو در کمتر از 3سال، بین 7 و حتی 10 برابر شده است.
 یک مکانیک خودرو در محدوده پیروزی به همشهری می‌گوید که این روزها مردم نسبت به سال گذشته 60درصد بیشتر برای تعمیر ماشین‌های خود به او مراجعه می‌کنند.
 تعمیرکار دیگری هم در محدوده جمالزاده توضیح می‌دهد که مشتری‌های جدیدش بیشتر دنبال این موضوع هستند که با نصب قطعه‌های چینی و ارزان صرفا ماشین‌شان را روشن کنند.
 میانگین عمر ماشین‌هایی که در یکی دو سال گذشته برای تعمیر نزد این تعمیرکار آورده‌اند بین 12تا 15سال است؛ رقمی که پیش از تورم‌ چند سال اخیر به‌گفته او بین 7تا 10سال بوده است.

مینی‌واقعیت‌ها درباره تعمیرات موبایل 
 یکی از پررونق‌ترین واحدهای صنفی در حوزه تعمیرات، تعمیرکنندگان موبایل‌اند که روزبه‌روز به تعداد متقاضیان آنها افزوده می‌شود. فرهنگ تعمیر و نگهداری (نت) در همه جهان وجود دارد و عموما افراد ترجیح می‌دهند کالای خود را تعمیر کنند تا اینکه دوباره برای خرید یک گوشی همراه جدید، هزینه تازه‌ای متحمل شوند. در ایران اما افزایش نرخ تورم موجب شده که فرهنگ تعمیر به جای تعویض در ایران هم کم‌کم  به اجبار توسعه پیدا کند.
 موبایل کمک در گزارشی نوشته است که گوشی افراد 18تا 24ساله تقریبا حدود 16درصد بیشتر از سایر کاربران دچار خرابی می‌شود. بیشترین دلیل این موضوع مربوط به سهل‌انگاری کاربران در این سن و بروز خرابی‌هایی همچون شکستن ال سی دی در اثر افتادن گوشی، خرابی ناشی از آب‌خوردگی و ... می‌شود.
 تقریبا 70درصد کسب‌وکار‌هایی که در حوزه تعمیرات گوشی موبایل فعالیت دارند، عمری کمتر از 2سال داشته و به نوعی تازه راه‌اندازی شده‌اند.
 براساس آمارهای منتشر شده توسط موبایل کمک، تقریبا 25درصد کاربران آیفون‌های اپل حداقل یک‌بار با مشکل شکستن ال‌سی دی گوشی مواجه شده‌اند.
 در یک بررسی میدانی توسط موبایل کمک مشخص شد حدود 57درصد از آقایان حداقل یک‌بار با مشکل افتادن گوشی از دست یا جیبشان در داخل سرویس بهداشتی مواجه شده‌اند و 40درصد خانم‌ها به واسطه خیس‌شدن گوشی در حمام نیاز به مراجعه به تعمیرکار پیدا کرده‌اند.