قصیده بی‌توجهی خرس آلمانی به گاو سفید

مسعود میر

2نامزدی در بخش بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر نقش اصلی زن نتیجه نخستین نمایش فیلم در جشنواره فیلم فجر بود. فیلم بهتاش صناعی‌ها از قضاوت می‌گفت و اشتباه و انتقام. مینا برای ادامه راهپیمایی در مسیر پرسنگلاخ زندگی و مادرانگی بهتر برای فرزندی که حرف نمی‌زند بی‌وقفه تلاش می‌کند، اما با همه این تفاسیر نبود مرد زندگی او را فرسوده کرده است. قصه اعدام شدن همسر مینا ختم می‌شود به یک اشتباه در دادرسی و البته حکمی که به ناحق اجرا می‌شود، ولی دیگر جان عزیز برگشت‌پذیر نیست. درست از علنی شدن شواهد در صدور اشتباه حکم است که پای آقای قاضی به زندگی مینا باز می‌شود تا قصیده دیگری برای گاو سفید سروده شود. رضا برای مبارزه با عذاب وجدان ناشی از صدور حکم اعدام اشتباه به مینا نزدیک می‌شود. خانه‌اش را در اختیار دختر و فرزند بیگناهی که به اشتباه اعدام شده قرار می‌دهد و از سمت خود در دستگاه قضا استعفا می‌دهد. همکارانش به قصد دلجویی از بازماندگان درصدد پرداخت مبلغ دیه هستند، اما به قاضی مستعفی گوشزد می‌کنند که نباید به خانواده مرد اعدامی چه از روی عذاب وجدان و چه از روی ترحم و انسانیت نزدیک شود. قصیده گاو سفید با چنین قصه‌ای فیلم شد و هرچند در جشنواره فیلم فجر سال گذشته دستش به سیمرغ نرسید، اما امسال به بخش مسابقه جشنواره برلین راه یافت. برگزارکنندگان این جشنواره معمولا برای اعطای جایزه به فیلم‌های فیلمسازان پرحاشیه ایران و یا آثار منتقدانه فیلمسازان ما دست و دلباز بوده‌اند، اما امسال قصیده گاو سفید نتوانست برای خرس برلین دلبری کند. بی‌توجهی برلینی‌ها به فیلم بهتاش صناعی‌ها البته شاید به این دلیل باشد که صناعی‌ها چندان اهل حاشیه نیست. او چند سالی است که در سینمای حرفه‌ای کشور فعال بوده و آثار بدی هم نساخته است. هرچند احتمال باران اسیدی بیش از سایر آثارش دیده شده، اما قصیده گاو سفید هم به‌عنوان فیلمی بدون ادعا و عاری از حواشی رایج تبلیغاتی در سینمای ایران فیلم مهمی است. اگر صناعی‌ها با حرف حساب فیلمش درباره خطاهای انسانی پیرامون صدور حکم قصاص قصد جوسازی داشت، الان بی‌تردید یکی از کارگردانان ایرانی بود که در خانه‌اش خرس برلینی نگه‌می‌داشت. او اما ترجیح داد به همین مهجوری و بی‌حاشیه بودن ادامه دهد و قصیده گاو سفید را در سکوت بسراید.
حالا هفتادو یکمین دوره جشنواره برلین چند روزی است که تمام‌ شده و نماینده ایران در بخش مسابقه این جشنواره دست خالی از برلیناله بازگشت است. دست‌هایی خالی که با کمی ژست و سخنان جنجالی خیلی راحت پر می‌شد، اما قصیده گاو سفید به سکوت مؤمن بود.