از گورستان مسگرآباد چه می‌دانیم؟
مژگان مهرابی
فرهنگسرای خاوران، یکی از بزرگ‌ترین مراکز فرهنگی و هنری تهران در شرق پایتخت و منطقه 15 است که از امکانات خوبی بهره‌مند است.
علاوه بر فضای آموزشی منحصربه‌فرد، کتابخانه مجهزی با 50 هزار جلد کتاب و 500 نفر ظرفیت سالن مطالعه دارد که مصداق آن را در میان مراکز فرهنگی کمتر می‌توان یافت. فرهنگسرای خاوران در فضایی به وسعت 83 هزار‌مترمربع شکل گرفته و 24 هزار‌مترمربع زیربنا دارد. همجواری‌اش با بوستان فداییان اسلام باعث شده، روزانه شهروندان زیادی همراه با فرزندان خود به این مکان بیایند و هم از فضای آموزشی فرهنگسرا استفاده کنند و هم از مکان تفریحی بوستان.
از جذابیت این مکان فرهنگی که بگذریم ماجرای شکل‌گیری آن است که شاید کمتر شهروندی از آن مطلع باشد. به گفته اهالی قدیمی محله، محل فعلی فرهنگسرا در سال‌های خیلی دور گورستان بوده و اوایل دهه 70 به دستور شهردار وقت به مکان فرهنگی تغییر کاربری یافته‌است. طبق آنچه در کتاب تاریخ طهران آمده، تا سال 1299 اغلب تهرانی‌ها اموات خود را در خانه می‌شستند و بعضی از آنها برای کاهش هزینه تدفین، میت را به گورستان نبرده و در حیاط خانه خود به خاک می‌سپردند.
این فرهنگ با روی کارآمدن پهلوی اول ورافتاد چراکه رضاخان دستور ساخت گورستانی در شرق تهران را صادر کرد و برای نخستین بار اداره متوفیات مجهز به آمبولانس شد. این ماجرا به سال 1304 برمی‌گردد. گورستان عنوان «گلچین» را به خود گرفت اما همجواری‌اش با قریه مسگرآباد باعث شد، با نام گورستان مسگرآباد در میان مردم معروف شود. دفن اموات در آن تا دهه 40 ادامه پیدا کرد که به دلیل اشباع شدن زمین گورستان، بعد از این تاریخ دیگر کسی در آن به خاک سپرده نشد.
