گفت‌وگو با بانوان موفق کارآفرین هم‌محله‌ای به مناسبت روز زن
سراهای محله؛ حلقه اتصال بانوان توانمند با کارآفرینان
معصومه حق‌جو
همه چیز از یک دورهمی مجازی شروع شد. بیماری «کوویدـ ۱۹» که از گرد راه رسید، بساط دورهمی‌ها و بسیاری از اجتماعات جمع شد. به موازات ایجاد این فاصله‌ها و جدایی‌های اجباری برای پس‌راندن ویروس‌های کرونا که از هر دریچه‌ای دنبال سرک کشیدن به جان آدم‌ها هستند، زندگی مجازی شکل جدی‌تری گرفت. ماجرای فعالیت‌های خیرخواهانه بانوان گروه «طریقه‌الجنت» محله کارون هم از دل همین دورهمی مجازی جان گرفت و در میان اهالی پررنگ شد. یک دورهمی از راه دور که در این روزهای کرونایی باعث گره‌گشایی از مشکلات افراد نیازمند و بی‌بضاعتی شده که در همسایگی ما زندگی می‌کنند. اگر علاقه‌مند به راه‌اندازی یک گروه خیریه در میان دوستان و آشنایان در فضای مجازی هستید، این گزارش را بخوانید.
مرضیه رحیم‌زاده / کارآفرین
روز زن بهانه‌ای شد تا با چند تن از بانوان موفق و شاغل هم‌محله‌ای صحبت کنیم. یکی از این بانوان موفق «مرضیه رحیم‌زاده» کارآفرین هم‌محله‌ای و مدیر سایت یاقوت‌بافت، است. او یکی از هزاران بانویی است که با توجه به جایگاه و موقعیت شغلی خود تلاش می‌کند تا دیگر بانوان در جست‌وجوی شغل را زیر چتر حمایت بگیرد. بر این اساس، تعدادی از بانوان هنرمند را در مجموعه یاقوت گرد آورده تا فضایی برای عرضه هنرشان فراهم شود. به عقیده این بانوی کارآفرین، کمک به بانوان و شناسایی توانمندی‌های آنها باید در اولویت‌سراهای محله و فرهنگسراها باشد: «این مراکز که زیر نظر شهرداری فعالیت دارند می‌توانند فهرستی از بانوان هنرمند و حتی کسانی که توانایی‌هایی برای فعالیت در حوزه مشاغل خانگی دارند، تهیه کنند. از این طریق، کارآفرینان می‌توانند از این ظرفیت استفاده و کمک کنند تا بانوان یادشده شغل و درآمد داشته باشند. حتی می‌توان صندوق‌هایی با کمک خیّران ایجاد کرد تا بانوانی که قصد راه‌اندازی کسب وکاری دارند از این طریق وام بگیرند.» رحیم‌زاده‌سراهای محله و فرهنگسراها را پلی برای اتصال بانوان توانمند هم‌محله‌ای با کارآفرینان می‌داند: «این مراکز می‌توانند بانوان هنرمند و توانمندی را که نیاز به شغل دارند علاوه بر معرفی به کارآفرینان، به سازمان‌ها و ارگان‌هایی که نیاز به نیرو دارند هم معرفی کنند.» بانوان کارآفرین می‌توانند توانایی‌های این افراد را در مسیر درست هدایت کنند. او می‌گوید: «این روزها با توجه به استقبال از مواد غذایی خانگی و معرفی بانوان توانمند در همین زمینه توسط مراکز فرهنگی می‌توانیم برای افرادی که کار بیرون از منزل برایشان مشکل است، اشتغالزایی کرد. بسیاری از بانوان خانه‌دار هم هستند که ایده‌های زیادی دارند، ولی با چگونگی عملی کردن این ایده‌ها آشنایی ندارند. شهرداری منطقه می‌تواند با ایجاد کارگروه یا کمیته برای راه‌اندازی کسب و کار خانگی این افراد را راهنمایی کند.» رحیم‌زاده باور دارد که کارآفرینان هم در کنار شهرداری می‌توانند در این راه نقش پررنگی داشته باشند: «باید کارآفرینانی که تجربه و تخصص دارند دوش‌به‌دوش این افراد قرار بگیرند تا آنها بتوانند شغل دلخواهشان را ایجاد کنند. اشتغالزایی مانند سنگ بزرگی است که برداشتن آن برای فردی که اول راه قرار دارد بسیار مشکل است. این سنگ بزرگ را بانوان با اتحاد می‌توانند از سر راه بردارند.»او بازارچه‌ها را هم در معرفی هنر بانوان بی‌تأثیر نمی‌داند: «در سرای محله جمالزاده مدت‌هاست غرفه‌هایی در قالب بازارچه در اختیار هنرمندان قرار گرفته و زمینه‌ای فراهم شده تا آنها بتوانند محصولاتشان را به فروش برسانند. دیگرسراهای منطقه ۶ هم می‌توانند چنین امکانی برای بانوان هم‌محله‌ای فراهم کنند. حتی امور بانوان شهرداری می‌تواند غرفه‌های ثابت، ولی مسقف در مکان‌های پر تردد مانند پارک‌ها و فرهنگسراها و... جانمایی کند تا این تلاشگران با کمترین سختی بتوانند هنرشان را عرضه و درآمدزایی کنند.» رحیم‌زاده نگاه تبعیض‌آمیز به بانوان در صندوق‌های کارآفرینی را نادرست می‌داند در حالی که از نظر او بانوان هم باید از حق یکسانی در این صندوق‌ها برخوردار باشند: «در مراجعه‌هایی که بارها به این صندوق‌ها داشتم این نوع نگاه برایم آزاردهنده بوده است. اگر این نوع نگاه وجود نداشت با دریافت وام می‌توانستم فضای کارم را گسترش دهم و طبیعتاً با خرید مواد اولیه برای بانوان بیشتری اشتغالزایی کنم.» بانوی کارآفرین موفقیت‌هایش را مدیون پشتیبانی‌های مادرش می‌داند و باور دارد بانوانی که حال خوب دارند می‌توانند هر خانه‌ای را سرزنده و شاد نگه دارند.
پشتکار و امید؛ رمز موفقیت بانوان هنرمند
برای اغلب بانوان معمولاً استقلال مالی در عصر حاضر کنار فعالیت‌های هنری اهمیت زیاد دارد. در این میان، شرکت در کلاس‌های هنری برای به‌روز کردن این آموخته‌ها در کنار هزینه‌هایش برای همه افراد میسر نیست، ولی هستند افرادی که حاضرند این هزینه را کاهش دهند تا سهمی در شکوفایی استعدادهای بانوان و اشتغالزایی برای آنها داشته باشند. «شیما طراحانی» هنرمند و مدرس باتیک (نقاشی روی پارچه)، یکی از همین افراد است که با برگزاری ورکشاپ درسراهای محله سعی کرده بستری برای آموزش بانوان فراهم کند. او می‌گوید: «برای هنرجویانی که توان مالی کمتری دارند ورکشاپ‌هایی با کمترین هزینه برگزار می‌کنم تا بانوان بیشتری توانمند شوند و در آینده از هنر خود استفاده کنند. در محله‌هایی که کمتر توانایی پرداخت هزینه داشتند هم با همکاری چند مؤسسه فعال در زمینه بانوان بی‌سرپرست و کودکان کار کلاس‌هایی برگزار و در نمایشگاه‌هایی که شرکت داشتیم، آثارشان را عرضه کردیم.» «پشتکار و امید، رمز موفقیت بانوان در همه عرصه‌هاست.» او با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «مؤلفه مهم دیگر، خلاقیت و شناخت بازار است. همچنین به‌روز نگه داشتن اطلاعات در زمینه فعالیت هنری یکی دیگر از ارکان این مؤلفه است.»
شیما طراحانی/ هنرمند و مدرس باتیک
به گفته طراحانی، طی چند سال اخیر برای فعالیت‌های بانوان تبلیغات زیادی شده است. استفاده از ظرفیت شهرداری وسراهای‌محله و فرهنگسراها می‌تواند به شکوفایی و بروز توانایی‌های بانوان کمک کند. اداره امور بانوان شهرداری منطقه هم تاکنون همکاری خوبی با بانوان داشته است: «فضایی که این اداره به‌صورت رایگان برای برگزاری نمایشگاه در اختیار بانوان می‌گذارد برای تبلیغ فعالیت‌های ما بستری مناسب است. حتی نمایشگاه‌هایی با محوریت هنر بانوان و بانوان سرپرست خانوار برگزار شده است.»
به عقیده این بانوی هنرمند، بانوان می‌توانند با تشکیل تیم‌ورک فضای بهتری برای رشد یکدیگر فراهم کنند و قطعاً موفق‌تر خواهند بود.
شکوفه نظری کورانی/ معلم
نگرانی‌های مادرانه معلمان
عشق به تدریس در این روزهایی که کرونا از انسان‌ها جان طلب می‌کند، هنوز در وجود بانوان معلم می‌جوشد؛ این فرشته‌ها اهمیت کارشان کم از مدافعان سلامت نیست و همچنان با وجود مسئولیت سنگین خانه‌داری و تربیت فرزندان در خط مقدم این جبهه برای پرورش و یادگیری دیگر فرزندان این مرزوبوم تمام‌قد ایستاده‌اند. «شکوفه نظری کورانی» یکی از همین بانوان فعال است که در آستانه روز مادر بهترین هدیه‌ای را که هر بانوی معلم می‌تواند دریافت کند فراهم کردن امکانات بیشتر برای برگزاری کلاس و تدریس مجازی به دانش‌آموزان می‌داند. او به‌عنوان یک مادر معلم از سال گذشته با چالش‌های زیادی روبه‌رو بوده است: «ناآشنایی والدین و دانش‌آموزان با فضای جدید آموزشی و فراهم کردن امکانات آموزش الکترونیک برای دانش‌آموزان و معلمان در دوران کرونا چالش بزرگی بود. در حال حاضر هم با توجه به اینکه معمولاً در منزل هر فردی یک دستگاه الکترونیک وجود دارد، همزمان شرایط آنلاین بودن برای مادران معلم و فرزندانشان به سختی فراهم می‌شود.» به گفته نظری کورانی، سختی‌های کار منزل و مسئولیت تدریس به دانش‌آموزان بار مضاعفی بر دوش مادران معلم گذاشته است: «بانویی که معلم است، مادر هم است و مسئولیت مادری و تدریس به دانش‌آموزان را همزمان برعهده دارد، اما در عین حال جایگاه مادران معلم هنوز آن‌طور که باید شناخته شده نیست. می‌توان از فضای رسانه برای معرفی این جایگاه استفاده کرد، فرصتی که می‌توان به آن توجهی بیشتری داشت.»او ضمن قدردانی از والدین دانش‌آموزان و همه دست‌اندرکاران نظام آموزشی بابت تلاش برای فراهم کردن زیرساخت آموزش مجازی می‌گوید که می‌توان در همین شرایط نیز با روش‌هایی حضوری در فضای باز مدارس، کیفیت آموزش مجازی را ارتقا داد: «این روزها خانه‌نشینی اجباری همه دانش‌آموزان را دچار خستگی و اضطراب کرده و میزان یادگیری و تمرکز آنها را کاهش داده است. می‌توان برای روحیه‌بخشی به دانش‌آموزان در صورت مهیا بودن شرایط جوی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی از حیاط مدارس برای آموزش حضوری استفاده کرد. حتی شهرداری هم می‌تواند با در اختیار گذاشتن میز و صندلی و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی امکان استفاده از فضاهای سبز عمومی منطقه را فراهم کند. این اقدام مسلماً در روحیه دانش‌آموزان تأثیر زیادی دارد و کیفیت آموزش را افزایش می‌دهد.»
بانوان؛ موتور محرک جامعه
صحبت درباره نقش بانوان در جامعه مانند این است که بخواهیم درباره نقش موتور محرک هر پدیده‌ای سخن بگوییم. بی‌شک بسیاری از جوامع پیشرفته توسعه‌یافتگی خود را مرهون حضور فعال بانوان در عرصه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و صنعتی هستند. بنابراین نادیده گرفتن بانوان در عرصه اشتغال یعنی قطع رگ‌های حیاتی یک جامعه که لازمه بقای آن نیز است. اهمیت نقش بانوان در جامعه بر هیچ‌کسی پوشیده نیست. مسئولیت‌ها و نقش‌های بانوان در خانه و خانواده و نیز ناملایمت‌های‌گاه و بیگاه نتوانسته بر حضور موفق آنها در اجتماع خط بکشد.
