گزارش
روغن هست، اما نه در دست مردم
کمبود روغن در بسیاری از نقاط کشور، مردم را سرگردان فروشگاه‌ها و مغازه‌ها کرده است؛ درحالی‌که مسئولان و کارخانه‌داران از تأمین بازار می‌گویند
مریم سرخوش- خبر‌نگار
روغن خوراکی نیست و اگر هم باشد آنقدر کم است که به نصف صف هم نمی‌رسد؛ صف‌های مردمی که از صبح زود جلوی فروشگاه‌ها تشکیل می‌شود تا روغن را به قیمت دولتی بخرند، اما نه روغنی که مورد نیاز است، بلکه روغنی که موجود باشد؛ به همین دلیل برخی از کمبود روغن جامد گلایه می‌کنند و برخی از نبود روغن مایع. نحوه توزیع هم که خود داستان دیگری است؛ برخی فروشگاه‌ها به ازای هر کد ملی یک روغن میدهند و برخی دیگر روغن را با آبلیمو، تن‌ماهی یا حتی کنسرو عرضه می‌کنند. اینها گفته‌های مردم از سراسر کشور است. البته حسن حنان، معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی ایران خبر داده که در 2ماه آخر سال حدود ۴۰۰ هزار تن روغن وارد کشور می‌شود و هیچ کمبودی وجود نخواهد داشت. اما اکنون با وجود توزیع روزانه بیش از 4هزار تن روغن در کشور و تأکید مسئولان به تخصیص این کالای اساسی به مقدار موردنیاز بازار مصرف، باز هم مردم بسیاری از شهرها و روستاهای کشور از کمبودها گلایه دارند و مشخص هم نیست حلقه مفقوده این آشفته‌بازار عرضه روغن کجاست؛ آن هم درحالی‌که مردم کمبود تولید روغن را قبول ندارند و معتقدند که قاچاق این محصول و احتکارهایی که هر روز خبرهایش منتشر می‌شود، این نابسامانی را رقم زده است. گزارش همشهری از بررسی وضعیت روغن در چند استان کشور را بخوانید.
گلایه‌های مشترک
محبی، ساکن خمینی‌شهر اصفهان است و می‌گوید: در هیچ‌یک از فروشگاه‌ها اجازه خرید همزمان روغن سرخ‌کردنی و پخت‌وپز را نداریم. فقط یکی از آنها را باید برداریم و کسی هم نیست بگوید این ممنوعیت‌ها از کجا آمده است. شادیان، ساکن ساری عنوان می‌کند: هر یکشنبه از یک فروشگاه زنجیره‌ای تماس می‌گیرند و اعلام می‌کنند که رأس ساعت 10صبح روغن توزیع می‌شود و دیرتر برسید، تمام می‌شود! محمد هم از صف‌هایی گلایه می‌کند که هر روز مقابل فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرم‌آباد تشکیل می‌شود: فقط خرم‌آباد نیست، فیلم‌هایی که هر روز در فضای مجازی پخش می‌شود را ببینید. واقعا ناراحت‌کننده است که یک پیرمرد به زحمت تن خمیده‌اش را از میان جمعیت با یک روغن 5کیلویی بیرون می‌کشد. چرا نظارتی بر توزیع نمی‌شود که اصلا روغن به‌دست مردم می‌رسد یا نه؟
یک شهروند مشهدی هم می‌گوید: مسئولان درست می‌گویند، روغن هست، اما قیمت آن برای ما گران است و مردم توانایی خرید ندارند، اما همین روغن جعبه جعبه از مرز خارج می‌شود. یکی از ساکنان طبس در این زمینه عنوان می‌کند: سایت‌های خرید آنلاین هر روز پیامک میدهند که روغن موجود است. وقتی مراجعه می‌کنیم، برندهای متفرقه را عرضه می‌کنند که اصلا به کیفیت آنها اطمینان نداریم. چند شهروند اردبیلی از مغازه‌داران انتقاد دارند و می‌گویند: مغازه‌داران هر روغنی که موجود داشته باشند را با کلی منت به مردم می‌فروشند که اگر امروز نخریم، فردا همین هم گیرمان نمی‌آید. برخی‌شان هم می‌گویند در کنار هر شیشه روغن باید آبلیمو یا تن ماهی هم بخریم. تن ماهی به چه درد من می‌خورد؟ پاسخ او را البته یک مغازه‌دار می‌دهد و عنوان می‌کند: این تقصیر ما نیست. شرکت‌های توزیع‌کننده به شرطی روغن خوراکی به ما میدهند که برخی از اجناس موردنظر آنها را نیز خریداری کنیم. هیچ اجباری به مشتری نیست اما ما این شرط را قبول می‌کنیم و تنها ضررش برای ما می‌ماند. یکی از ساکنان سنندج نیز می‌گوید: هر روز باید از این فروشگاه به آن فروشگاه آواره شویم و اگر روغن باشد، تنها با کارت ملی میدهند. درباره روغن جامد هم که اصلا حرفش را نزنید، شانس بیاوریم داخل فروشگاه روغن 62هزار تومانی پیدا شود وگرنه باید با دوبرابر قیمت آن را از مغازه‌های بیرون بخریم. در بهبهان هم شرایط همین است و یکی از شهروندان می‌گوید: کم مانده توزیع روغن هم قرعه‌کشی شود. مسئولان فقط می‌گویند روغن توزیع شده، اما هر جا که می‌رویم، فقط یک جواب می شنویم؛ تمام شد! ارومیه‌ای‌ها هم این روزها از شنیدن یک جمله کلافه شده‌اند. مرتضی احمدی می‌گوید: چند روز یک‌بار باید فروشگاه‌ها را بگردم و هر جا که مراجعه می‌کنم همه یک‌چیز را تکرار می‌کنند: «روغن تمام شده، فردا بیا».
اما مشکل کمبود روغن در روستاها شکل دیگری دارد و تا رسیدن روغن از مرکز قیمت‌ها چند برابر می‌شود. امینی ساکن یکی از روستاهای درگز خراسان رضوی می‌گوید: توزیع روغن به آن شکلی که در شهرهاست، در روستاها وجود ندارد. توزیع بسیار محدود و قیمت آن برای ما گران است و با توجه به مشکلات اقتصادی بسیاری از خانواده‌ها از خرید آن عاجز می‌شوند.
روغن و دردسرهای توزیع و تولید
در کنار تمام کمبودها، مشکلاتی همچون احتکار هم چالش‌برانگیز شده و مسئولان از کشف انبارهای احتکار روغن نباتی در خرمشهر، ارومیه، اسلامشهر، بهبهان، دزفول، اراک، گرگان، رشت، فیروزآباد، ماهشهر، رودبار، مرودشت، تهران، همدان، کازرون، یاسوج و... خبر میدهند. سردار خلیل واعظی، فرمانده انتظامی بوشهر از افزایش ۷۰درصدی کشفیات کالای احتکار شده در این استان خبر می‌دهد و می‌گوید: «در انبار یکی از مراکز تهیه و تامین غذا در بوشهر، ۴۰ تن روغن احتکاری کشف شده که پس از طی مراحل قضایی این روغن‌ها در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.»
افزایش خروج روغن نباتی از برخی مرزهای کشور هم مطرح است و قاسمعلی حسنی، دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی به قاچاق روغن از مرزهای شرقی و غربی کشور اشاره و عنوان می‌کند: روغنی که در بازار داخل ۹ هزار تومان قیمت‌گذاری شده در کشورهای همسایه ۵۶ هزار تومان به فروش می‌رسد.
نکته دیگر در محدودیت‌های خرید روغن از کارخانه‌های تولیدکننده هم الزام این کارخانه‌ها به فروش همزمان با دیگر کالاهاست. محمد شریف، رئیس اتحادیه خواروباررفروشی خراسان جنوبی در این‌باره می‌گوید: برخی از شرکت‌های تولیدکننده مواد غذایی، کالای تحمیلی را در کنار روغن پیشنهاد میدهند. برخی مسئولان هم از نبود حلب‌های بسته‌بندی برای توزیع روغن در کارخانه‌ها خبر میدهند که به کاهش توزیع این محصول در بازار منجر شده است. محسن بوستانی‌فر، سرپرست معاونت امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت البرز در این‌باره می‌گوید: مشکل روغن جامد تولید نیست، بلکه تولیدکنندگان در تامین حلب‌های بسته‌بندی با مشکل مواجه شده‌اند که بنا شده تغییراتی در بسته‌بندی آنها ایجاد و مشکل عرضه این محصول حل شود.
قاچاق سازمان‌یافته نداریم
معاون امور بازرگانی سازمان صمت خراسان‌رضوی موضوع قاچاق روغن از مرزهای شرقی را تأیید می‌کند، اما معتقد است که نمی‌توان کمبود این محصول در بازار کشور را فقط ناشی از این موضوع دانست و به قاچاق سازمان‌یافته ربط داد. علی غفوری‌مقدم به همشهری می‌گوید: به هر صورت ما مسافرانی داریم که در مرز 2کشور تردد دارند و تفاوت قیمت کالا موجب می‌شود که میل بیشتری برای خرید این محصول از ایران و انتقال آن به کشورهای همسایه وجود داشته باشد، اما این مسئله به‌صورت جزئی و همراه با مسافر و همزمان با خرید سایر کالاها انجام می‌شود.
صف‌هایی که دلالان تشکیل میدهند
رئیس اداره صمت دورود هم تشکیل صف‌ها را ناشی از تب و تاب دلالان می‌داند و می‌گوید: 20درصد افراد در صف‌های روغن دلالان هستند و طی چند روز در صف‌ها اقدام به تهیه و فروش آزاد روغن می‌کنند. ما قابلیت شناسایی این افراد را نداریم و باید در وزارت صمت سازوکاری تعریف شود تا روغن به‌دست مصرف‌کننده واقعی برسد. علیرضا لرستانی درباره کلیپ صف‌های طولانی روغن در این شهرستان عنوان می‌کند: توزیع روغن از ساعت 8و نیم صبح شروع می‌شود و دلیلی ندارد مردم ساعت‌ها قبل از توزیع صف تشکیل بدهند.
***
در ماه‌های پایانی سال آنچه بیش از همه نگرانی‌ها را افزایش داده چند برابر شدن قیمت کالاهای مصرفی است. روند افزایشی قیمت‌ها نه‌تنها در بازار روغن که در دیگر کالاهای اساسی مورد نیاز مردم هم دیده می‌شود. این مسئله مشکلات بسیاری را برای عموم جامعه به‌وجود آورده؛ آن هم درحالی‌که مشکلات اقتصادی، در کنار شیوع کرونا و از رونق افتادن برخی کسب‌وکارها، مجراهای معیشتی را تنگ‌تر کرده است. مدیریت توزیع و البته تلاش برای کاهش قیمت‌ها از گزینه‌های کنترل بازار خواهد بود تا تحمل شرایط فعلی برای مردم سخت‌تر از آنچه هست، نباشد.
مکثپیگیری کمبود توزیع روغن در روستاها
دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی از توزیع روزانه 4هزار تن روغن در سراسر کشور خبر می‌دهد و به همشهری می‌گوید: با توجه به ایام پایانی سال تلاش می‌کنیم این میزان توزیع افزایش پیدا کند و به 5هزار تن در روز برسد. امیرهوشنگ بیرشک می‌افزاید: کلیه کسبه‌ای که در سامانه جامع توسعه تجارت ثبت‌نام کرده‌اند، سهمیه توزیع سراسری دارند. برخی واحد‌های صنفی خرد که روغن ندارند به این دلیل است که در سامانه عضو نشده‌اند و باید حتما ثبت‌نام کنند. وی درباره توزیع روغن در روستاها هم می‌گوید: شرکت‌های پخش سراسری موظف به توزیع روغن در همه نقاط کشور هستند و باید اینگونه مشکلات اطلاع‌رسانی شود تا از طریق شرکت‌های پخش پیگیری شده و درصورت وجود هرگونه مشکلی آن را برطرف کنیم.
در همینه زمینه :
