سیاست خارجی
اعتراف سیا
رئیس سیا: ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده است
گزینه جدید رئیس‌جمهور آمریکا برای وزارت خارجه نمی‌داند تکلیفش با توافق هسته‌ای چیست؛ مایک پمپئو رئیس سازمان سیا و گزینه وزارت خارجه دونالد ترامپ در جلسه کمیته روابط خارجی سنا، سؤال سناتورها درباره آینده برجام را بی‌پاسخ گذاشت تا اینچنین مشخص شود که برجام به استخوانی گلوگیر برای دولت ترامپ تبدیل شده است. اما آنچه از این جلسه بیرون آمد علاوه بر عجز رئیس سیا و وزارت خارجه آمریکا از سرسختی برجام، اعتراف مایک پمپئو به واقعیتی بود که محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان از آن به‌عنوان ورشکستگی اخلاقی آمریکا یاد کرد. پمپئو در این جلسه گفت که ایران قبل از توافق هسته‌ای هم به‌دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نبود.
اختلاف نظرهای دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا با رکس تیلرسون وزیر خارجه سابق این کشور درباره برجام به یکی از اصلی‌ترین دلایل برکناری تیلرسون تبدیل شد اما مایک پمپئو رئیس سازمان سیا که به جایگزین تیلرسون تبدیل شده است هم با تردید به وعده ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای نگاه می‌کند. او که پنجشنبه گذشته در جلسه کمیته روابط خارجی سنا حضور یافته بود در پاسخ به سؤال سناتورها درباره خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران گفت: «نمی‌توانم به این پرسش پاسخ بدهم.»
دونالد ترامپ در 15ماه گذشته 4بار وعده خروج از برجام را داده و هر بار مجددا در موعد مقرر مجبور شده است مطابق برجام تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را تعلیق کند. او در آخرین مورد، خواستار اصلاح برجام از سوی اروپایی‌ها شد و مدعی شد بار آخر است که تحریم‌های هسته‌ای را تعلیق می‌کند. موعد بعدی تمدید تعلیق تحریم‌ها و تصمیم مجدد ترامپ برای ادامه برجام 22 اردیبهشت است.
عقب‌نشینی پمپئو
مایک پمپئو قبل از حضورش در سازمان سیا در قامت یک سناتور یکی از اصلی‌ترین مخالفان توافق هسته‌ای بود. او در سال95 در مقاله‌ای مدعی شده بود توافق هسته‌ای اوباما با ایران، آمریکا را در معرض خطر فزاینده قرار داده است. بعدها هم وقتی دولت ترامپ روی کار آمد پمپئو از برهم زدن توافق هسته‌ای سخن گفته و نوشته بود منتظر عقبگرد از این توافق فاجعه‌بار هستیم. او در مقطع دیگری از بمباران تاسیسات هسته‌ای سخن گفته بود اما در جلسه روز پنجشنبه حرف خود را پس گرفت و در پاسخ به سؤال یکی از سناتورها که به سخنان قدیمی وی مبنی بر لزوم حمله هوایی گسترده برای یکسره کردن کار برنامه هسته‌ای ایران پرداخت گفت: «آن زمان براساس اطلاعاتی که در کنگره به ما داده می‌شد آن نظر را دادم. حالا نظرم این است که راه جلوگیری از دسترسی ایران به سلاح اتمی، دیپلماسی است.»
در جلسه روز پنجشنبه گذشته نه‌تنها گزینه وزارت خارجه دولت ترامپ که سناتورهایی مثل باب منندز و بن کاردین که از سرسخت‌ترین منتقدان برجام به‌حساب می‌آیند از مواضع قدیمی خود عقب‌نشینی کرده و معتقد بودند که خروج از برجام به نفع آمریکا نیست. در واقع، برجام سرسخت‌ترین مخالفان خودش در آمریکا را هم متقاعد کرده که توافق نوشته شده، توافق محکمی است.
مخالفان توافق؛ مخالفان خروج از توافق
منندز مخالفتش با برجام را در جلسه کمیته روابط خارجی سنا مخفی نکرد و گفت: «همه می‌دانند که من به این توافق رأی منفی دادم ولی باید بگویم که خروج یکجانبه از این توافق، در راستای منافع ایالات متحده نخواهد بود؛ اگر از این توافق خارج شویم، چگونه خواهیم توانست متحدانمان را برای مقابله با ایران با خود همراه کنیم؟»
مایک پمپئو در پاسخ به اصرار سناتورها سعی کرد با جملاتی دوپهلو راه فرار از مخمصه را برای خود باز کند و گفت: «می‌خواهم رویکرد خود را به این موضوع تشریح کنم. من می‌خواهم این توافق را اصلاح کنم. هدفم این است و فکر می‌کنم به بهترین شکل منافع آمریکا را تأمین می‌کند.»
با این حال سناتور کاردین گفت توافق را نمی‌توان تغییر داد و ما داریم به مهلتی نزدیک می‌شویم که باید اجرای توافق را تأیید کنیم. نظر شما چیست؟ آیا اگر نتوانیم اصلاحش کنیم بهتر است از توافقی که ایران به آن پایبند است خارج شویم یا بهتر است در توافق بمانیم؟ بله یا خیر؟
به گزارش واحد مرکزی خبر پمپئو پاسخ داد: «با بله یا خیر نمی‌توان به این پرسش پاسخ داد، هنوز تقریبا یک‌ماه تا روزی که قرار است رئیس‌جمهور پایبندی ایران را تأیید کند فاصله داریم. تصور کنید داریم به اصلاح توافق نزدیک می‌شویم، چیزی که رئیس‌جمهور از وزارت امور خارجه خواسته محقق شود. اگر به این نتیجه برسیم که نمی‌توانیم این توافق را اصلاح کنیم، این نقص‌های جدی که شما خودتان مشخص کرده‌اید، آنگاه رئیس‌جمهور بهترین مشاوره‌ها را ازجمله از سوی من دریافت خواهد کرد و اگر هیچ شانسی برای اصلاح توافق نداشته باشیم من به رئیس‌جمهور پیشنهاد خواهم کرد که با هم‌پیمانان‌مان همکاری کنیم تا به نتیجه بهتری برسیم و توافق بهتری به‌دست بیاوریم.»
اعتراف پمپئو
در بخش دیگری از این نشست سناتور «کوری گاردنر» درخصوص منافع اقتصادی برجام برای ایران و امکان پس گرفتن این منافع از ایرانیان در صورت نقض تعهدات برجامی سؤالاتی پرسید.
پمپئو مدعی شد برجام «منافع اقتصادی زیادی» برای ایران داشته و به همین‌خاطر، ایران در پی ماندن در این توافق و ادامه بهره‌مندی از منافع اقتصادی آن خواهد بود. وی سپس گفت که تاکنون به گزینه بازپس گرفتن منافع اقتصادی از ایران فکر نکرده و با توجه به عدم‌پیش‌بینی چنین مسئله‌ای در متن توافق هسته‌ای، اجرای چنین کاری، محتمل به‌نظر نمی‌رسد.
پمپئو همچنین گفت که پیش از توافق هسته‌ای، هیچ نشانه‌ای مبنی بر حرکت سریع ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای در دست نبوده و نشانه‌ای هم در دست نیست که بدون امضای برجام، ایران چنین توانی پیدا می‌کرده است.
یکی دیگر از سناتورها پرسید: «اگر ما از توافق هسته‌ای به‌صورت یکجانبه بیرون بیاییم و در همان زمان، مواد لازم را برای ساخت سلاح هسته‌ای به عربستان بدهیم، واکنش ایران چه خواهد بود؟» پمپئو پاسخ داد: «این نگرانی من هم هست.»
مایک پمپئو بهمن‌ماه سال94 به همراه 2سناتور دیگر آمریکا خواستار سفر به تهران برای آنچه آنها نظارت بر انتخابات و بازدید از تاسیسات هسته‌ای خوانده بودند، شده بود. در آن زمان دفتر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در پاسخ به این درخواست پمپئو و سناتور دیگر آمریکایی نوشت: توافق هسته‌ای یا همان برجام به روشنی مقرر کرده است که تنها نهاد ذی‌صلاح برای نظارت بر اجرای بخش‌های هسته‌ای این توافق، آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای است. هیچ‌یک از طرف‌های برجام، ازجمله آمریکا و به تبع آن شهروندان یا مقامات کشورهای طرف برجام، نمی‌توانند مدعی حق نظارت بر اجرای برجام شوند. علاوه بر این، نه برجام و نه هیچ قاعده حقوق بین‌المللی اجازه نداده است که با چنان ادعای نظارتی به حاکمیت ایران دست‌اندازی شود.
آمریکا دچار ورشکستگی اخلاقی شده است
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در توییتی با اشاره به اظهارات «مایک پمپئو» رئیس سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا، که گفته بود ایران قبل از توافق هسته‌ای هم به سمت سلاح اتمی پیش نرفته، نوشت: آمریکا دچار ورشکستگی اخلاقی شده است. ظریف در صفحه توییتر خود نوشت: «ورشکستگی اخلاقی آمریکا در اذعان رئیس سیا به‌صورت کامل به نمایش درآمد؛ در گذشته ایران به‌خاطر ادعاهای نادرست تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای تحریم شد.» وی همچنین افزود: «اکنون تحریم‌ها باید باز گردند چون ما (ایران) به‌دنبال سلاح اتمی نیستیم؟»
ادعای وزارت خارجه آمریکا درباره اصلاح برجام
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران گفت که دیپلمات‌های آمریکایی پیشرفت‌هایی در مذاکرات با طرف‌های اروپایی درباره برجام داشته‌اند. هیثر ناوئرت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «ما چند روز پیش نشستی در واشنگتن داشتیم. در آن نشست برایان هوک، مدیر بخش سیاستگذاری ما با همتایان خود در تروئیکای اروپا درباره تقویت برخی از مفاد برجام گفت‌وگو کرد.» به گزارش فارس، وی اضافه کرد: «درباره این موضوع مذاکراتی داشتیم و پیشرفت‌هایی در برخی زمینه‌ها صورت گرفت و گفت‌وگوهایی درباره توافقاتمان درخصوص فعالیت‌های مخرب ایران در سراسر جهان داشتیم.»
در همینه زمینه :
