طهران قدیم/ سبزه‌میدان؛ نقطه ثقلِ پایتخت
«میدان» چه در قدیم و چه در شهرسازی مدرن امروز جزو نقاط کلیدی شهر است. در دوره قاجار که اسکلت اصلی تهران از آن زمان بنا شده «سبزه‌میدان» یکی از نخستین میدان‌های اصلی شهر بود. این میدان زمانی از معدود میدان‌های دارالخلافه تهران هم به‌حساب می‌آمد. به مرور زمان در ضلع جنوبی سبزه‌میدان بازار اصلی تهران شکل گرفت که از دوره فتحعلی‌شاه به‌تدریج توسعه پیدا کرد و محل اصلی دادوستد تهرانی‌ها شد. در واقع سبزه‌میدان و بازار قدیم، نقطه ثقل تهران به‌حساب می‌آمدند که عمده تجارت شهر در این قسمت انجام می‌شد و بازار منشعب از آن نبض تپنده پایتخت بود. تا زمان محمدشاه قاجار این مکان تنها میدان عمومی شهر تهران و محل مجازات محکومان بود و پس از آن کاربری‌های دیگری هم پیدا کرد. در این میدان گاو و گوسفند و مرغ هم کشته و فروخته می‌شد. جز اینها زیر سایبان‌های کرباسی اطراف میدان، کاه‌فروش‌ها، نعلبندها و جگرکی‌ها مشغول کار بودند و این وضع، از میدان محله‌ای کثیف با منظره‌ای زشت و چرک به‌وجود آورده بود. سال 1268ق، با دستور میرزا تقی‌خان امیرکبیر ابتدا به تمیزی میدان و رسیدگی به آن و نجاتش از آشفته بازاری پر از گند و کثیفی پرداختند. بعد از آن حجره‌هایی 2طبقه در اطراف میدان ساختند که اغلب آنها دکان بلورفروشی شد. تا چند سال پس از پایان بنای اصلی میدان یعنی سال 1269ق در ماه رمضان هر سال نمایشگاهی از محصولات ایرانی و اروپایی در حجره‌ها و چادرهایی که در سبزه‌میدان برپا می‌کردند تشکیل می‌شد.
اتفاقات تاریخی
از رویدادهای مهمی که در سبزه‌میدان به‌عنوان نخستین میدان مدرن شهر اتفاق افتاد، اعدام مجرمان بود. در این میدان 7نفر از جماعت بابیه که به توطئه علیه ناصرالدین‌‌شاه متهم شده بودند به‌دار آویخته شدند. باز در همین محل بود که گروهی از مشروطه‌خواهان ازجمله ملک‌المتکلمین و صوراسرافیل را به محاکمه کشیدند و حکم اعدام را درباره آنان به اجرا گذاشتند. بعد از چند سال، بنا به دستور امیرکبیر اعدام محکومان به میدان پاقاپوق (اعدام قدیم و محمدیه فعلی) منتقل شد.
علت نامگذاری
در محوطه سبزه‌میدان و حوالی آن، سبزی خوردن برای مصرف مردم تهران می‌کاشتند و دلیل اصلی نامگذاری آن به سبزه‌میدان هم از همین‌جا آب می‌خورد.
در همینه زمینه :
