60میلیون نفر

علی عمادی 

پنجمین سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور از اول تا 25آبان 1375 به اجرا گذاشته شد. براساس نتایج، با متوسط رشد سالانه 1.47درصد، جمعیت کشور به بیش از 60میلیون نفر رسیده بود که 61.31درصد در شهرها و 38.34درصد در روستاها سکونت داشتند. 0.35درصد باقیمانده نیز جمعیت غیرساکن یا کوچ‎‌‎نشین بودند. 98درصد این جمعیت تبعه ایران محسوب می‌شدند و در این سال 804هزار تبعه افغانستان و 179هزار تبعه عراق در ایران حضور داشتند. پاکستان، آذربایجان، ترکیه، ارمنستان و ترکمنستان از دیگر کشورهایی بودند که تعدادی از اتباع‎‌‎شان در ایران آن سال سکونت داشتند. قریب به 19درصد جمعیت کشور نیز در استان تهران ساکن بودند. نسبت جنسی هم 103بود؛ یعنی به ازای هر 100زن، 103مرد بودند.
مسلمانان 99.55درصد جمعیت کشور را تشکیل می‎‌‎دادند و در این سال، کمتر از 79هزار مسیحی، 28هزار زرتشتی و کمتر از 13هزار کلیمی ساکن کشور بودند. پس از تهران که بیشتر اقلیت‎‌‎ها در آن ساکن بودند، زرتشتیان بیشتر در یزد، مسیحیان در اصفهان و آذربایجان غربی و کلیمیان در فارس سکونت داشتند.
در سرشماری سال 65 بیشترین جمعیت با 18.29درصد مربوط به گروه سنی صفر تا 4ساله بود و در سرشماری سال 75بیشترین جمعیت با 15.21درصد در گروه سنی 10تا 14ساله دیده می‎‌‎شد؛ یعنی همان گروه سنی همچنان بیشترین جمعیت را با بیش از 9میلیون نفر دارا بودند.

خانواده 
نزدیک به 12میلیون و 388هزار خانوار در این سال در کشور حضور داشتند که کمتر از 8میلیون خانوار در مناطق شهری و اندکی بیش از 4.4میلیون خانوار در مناطق روستایی سکونت داشتند. بُعد خانوار در مناطق شهری 4.56 و در مناطق روستایی 5.14نفر بود. در میان 45میلیون و 400هزار نفر جمعیت 10سال به بالا در کشور در آن سال، 11.8میلیون مرد و 11.9میلیون زن دارای همسر بودند. بیشترین جمعیت مردان متاهل در گروه سنی 30 تا 34سال دیده می‎‌‎شد (15.6درصد) و بیشترین جمعیت زنان متاهل در گروه سنی 25 تا 29سال بود (16.4درصد). نزدیک به 56هزار مرد و قریب به 111هزار زن براثر طلاق بی‎‌‎همسر بودند. همچنین 233هزار مرد و یک میلیون و 345هزار زن با فوت همسر، در آن سال بدون همسر بودند.

مهاجرت
طی 10سال، 8میلیون و 718هزار و 770نفر (14.5درصد از جمعیت کل کشور) از محل اقامت قبلی خود به مناطق دیگر مهاجرت داشتند. 23.5درصد این مهاجران (حدود 2میلیون و 53هزار نفر) وارد استان تهران شده بودند و پس از آن استان‎‌‎های خوزستان، خراسان، اصفهان و فارس، پذیرای بیشترین مهاجر شدند.

سواد
درحالی‎‌‎که در سال65 حدود 62درصد جمعیت 6سال به بالا در کشور باسواد بودند، در سال 75درصد باسوادان نزدیک به 80درصد شدند. در آن سال بیش از 19میلیون و 324هزار نفر در حال تحصیل بودند؛ بیش از 9میلیون نفر در مقطع ابتدایی، 5میلیون و 153هزار نفر در مقطع راهنمایی، 3میلیون و 675نفر در مقطع متوسطه (1.2میلیون در نظام قدیم و 2.4میلیون نفر در نظام جدید واحدی)، 108هزار نفر در پیش دانشگاهی، نزدیک به یک میلیون نفر در دانشگاه‎‌‎ها و مراکز آموزش عالی، 63هزار نفر در حوزه‎‌‎های علمیه و 185هزار نفر در سوادآموزی. بین دانشجویان، 152هزار نفر در مقطع فوق دیپلم، 718هزار نفر در مقطع لیسانس و کارشناسی، 48هزار نفر در مقطع کارشناسی‌ارشد و 48هزار نفر در مقطع دکتری اشتغال به تحصیل داشتند. حدود 41درصد دانشجویان زن بودند. رشته‎‌‎های مهندسی دارای بیشترین دانشجو بود (153هزار نفر) و پس از آن رشته‎‌‎های بازرگانی و مدیریت تجاری، علوم انسانی و بهداشت و علوم پزشکی قرار داشتند.

اشتغال
در سال75 از 45میلیون و 401هزار و 83نفر جمعیت 10سال و بیشتر، 16میلیون نفر جمعیت فعال و 28.8میلیون نفر جمعیت غیرفعال محسوب می‎‌‎شدند. 91درصد جمعیت فعال شاغل و 9.08درصد بیکار (جویای کار) بودند. نرخ بیکاری در مناطق شهری 8.86درصد و در مناطق روستایی 9.44درصد بود. بین جمعیت غیرفعال 12.6میلیون نفر محصل، 13.2میلیون نفر خانه‎‌‎دار و نزدیک به یک‌میلیون و 300هزار نفر دارای درآمد بدون کار بودند. از 14.6میلیون شاغل، 3.3میلیون نفر در گروه کشاورزی، 2.5میلیون نفر در گروه صنعت و ساخت، 1.8میلیون نفر در گروه فروشندگی و تعمیر، 1.6میلیون نفردر گروه اداره عمومی و دفاع و بیش از یک میلیون نفر در گروه آموزش مشغول به فعالیت بودند. 67درصد شاغلان در بخش خصوصی بودند و مابقی، مزدبگیران بخش عمومی و تعاونی محسوب می‎‌‎شدند.