طهران قدیم/ میدان حر از گذشته تا امروز

میدان حر که نام قدیمی آن «باغِ شاه» بود و اکنون یکی از میدان‌های مرکزی تهران به حساب می‌آید در گذشته یکی از مکان‌های تفریح ناصرالدین‌شاه و نخستین میدان اسبدوانی تهران محسوب می‌شد. در واقع روزگاری این میدان در محدوده باغ‌های نام‌آور تهران و خارج از شهر قرار داشت و در زمان قاجار گهگاهی محل اقامت پادشاهان آن دوره هم بوده است.
سال 1285 خورشیدی ـ سال پیروزی جنبش مشروطه ـ مظفرالدین‌شاه در باغِ‌شاه سکونت داشت. البته سال 1278 خورشیدی هم محمدعلی‌شاه قاجار پس از آنکه با مشروطه‌خواهان و مجلس از در مخالفت درآمد، مرکز فرمانده‌هی‌اش را در این باغ سامان داد.  بعد از استقرار محمدعلی‌شاه در باغِ‌شاه، 8 آزادیخواه را به این باغ احضار می‌کنند که 6 نفر آنها جهانگیرخان صوراسرافیل، سیدمحمدرضا مساوات شیرازی، ملک‌المتکلمین، سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی، بهاءالواعظین و میرزا داودخان بودند.  چون مجلس با این درخواست مخالف بود، در نهایت به دلیل ایستادگی و کنار نیامدن با شاه، مجلس به توپ بسته شد و وکلای آن پراکنده شدند.
سید عبدالله بهبهانی، ملک‌المتکلمین، میرزا جهانگیرخان و چند نفر دیگر را دستگیر کردند و به باغ‌ِشاه بردند. آنجا، ملک‌المتکلمین، میرزا جهانگیرخان و قاضی ارداقی را پس از شکنجه در برابر محمدعلی‌شاه به قتل رساندند.
در وسط میدان حُر، تندیس گرشاسپ، اثر «غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ» قرار دارد که مربوط به سال 1339 است و نبرد پیروزمندانه گرشاسپ، از پهلوانان شاهنامه را با اژدها نشان می‌دهد.
سال 1361 نام این میدان و پادگان قدیمی آن به «حُر» تغییر کرد و دلیل آن هم این بود که چون این محدوده نظامی بود و بسیاری از نظامیان دوره پهلوی با نزدیک شدن به روزهای پیروزی انقلاب به مردم پیوستند و تعدادی از آنها هم شهید شدند، این میدان و پادگان قدیمی آن به «حُر» تغییر نام داد.