دیپلمات‌ها و انتخابات ریاست جمهوری

سیدوحید کریمی- کارشناس ارشد دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی

عجیب‌تر آنکه در مصوبه مجلس همه افراد مشمول ماده 71قانون خدمات کشوری، اعم از روسای قوا، وزرا، نمایندگان مجلس، اعضای شورای نگهبان و استانداران مجاز هستند در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کنند و سفرا که در همین قانون خدمات کشور هم‌تراز با استانداران درنظر گرفته شده‌اند از نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری منع شده‌اند.
با بررسی علل پیشرفت کشورهای بزرگ، مشخص می‌شود برای رسیدن یک کشور به جایگاه مطلوب در عرصه بین‌المللی، دیپلماسی در کنار قدرت نظامی، در پیگیری و اجرای برنامه‌ها و اهداف، با ادبیات مقبول افکار جهانی، نقشی مؤثر دارد. دیپلمات گنجینه‌ای از اندوخته‌های تجارب کشورها در اقصی‌نقاط جهان و غنی از دانش آداب حکومت‌داری در جوامع مختلف است. آشنایی با زبان و فرهنگ دیگر کشورها و مشاهده تجربه آنها در حکومت‌داری و رفع مشکلات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی از دیگر ویژگی‌های یک دیپلمات است. در کنار ابزار نظامی و اقتصادی، هدایت افکار عمومی دیگر کشورها با قدرت نرم، ازجمله ماموریت‌های خطیر دیپلماسی است. دیپلمات به‌عنوان شخص مورد اعتماد و احترام نظام، در رفع سوءتفاهمات و پیشگیری از رخدادهای مخرب، شخصیتی توانا و مؤثر است. همانطور که نظامیان نشانه «قدرت سخت» هستند، دیپلمات‌ها نماد «قدرت نرم» هستند. این دو مکمل یکدیگر بوده و باید هم‌ردیف تلقی شوند. در تعاریف علمی، وقوع جنگ، ناشی از شکست دیپلماسی است و این بیانگر جایگاه بارز شخصیت و نقش دیپلمات است. در تاریخ ثبت است که بسیاری از دیپلمات‌های بنام، با شناخت از سیاست بین‌الملل، با رایزنی و تبحر در فن مذاکره توانسته‌اند در ترفیع جایگاه کشور خود موفق باشند. این بدان معنا نیست که نقش ریاست‌جمهوری حتما باید به یک دیپلمات سپرده شود، بلکه دیپلمات‌ها هم باید همچون نماینده مجلس، مدیر نهادهای حکومتی، نظامیان و شهرداران از اجازه نامزدی برخوردار باشند. تسلط دیپلمات بر چرخه مدیریت به‌صورت متمرکز، همزمان و چندجانبه، موضوعی است که بیش از هر زمان دیگر موردنیاز کشورمان در قوه مجریه است.
توجه به یک تجربه دیپلماتیک برای آگاهی مقامات تصمیم‌گیرنده در تعیین قانون برای نامزدهای ریاست‌جمهوری دارای اهمیت است. «کسب احترام در جامعه جهانی، نسبت مستقیم با درصد مشارکت مردم در انتخابات دارد.» احترام یک کشور در جامعه جهانی، نشأت گرفته از میزان مشارکت مردم در انتخابات، به‌خصوص انتخابات ریاست‌جمهوری است؛ لذا با هدف ترغیب مردم برای مشارکت حداکثری در انتخابات، مناسب است نه‌تنها در حوزه مدیریت قوه مجریه، «دیپلمات» نادیده گرفته نشود، بلکه در بهره‌برداری از «قدرت نرم» در ترغیب افکار عمومی، از تجارب او استفاده شود.
سفیر یا دیپلمات ارشد به‌عنوان نماینده نظام، دولت و یک ملت در جامعه جهانی جزو رجال سیاسی محسوب می‌شود. برای سفیر سرود ملی جمهوری اسلامی ایران نواخته می‌شود و طی آیین خاص، عالی‌ترین مقام سیاسی کشور خارجی با سفیر ملاقات و مذاکره می‌کند. سفرا و دیپلمات‌ها از امتیاز ویژه برخوردارند تا تمامی امور مربوط به روابط دوجانبه یا چندجانبه منطقه‌ای و جهانی را با «خرد جمعی» مدیریت کنند. آراستگی، مسئولیت‌پذیری، توانایی مدیریت بحران و مراقبت از منافع ملی، علمی و به‌روز بودن، نظم و شناخت محیط بین‌الملل از شاخصه‌های یک سفیر در قامت دیپلمات است. نقش سفیر در تبیین اهداف و سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران به جهانیان و متقابلا ارائه راهبرد به مقامات عالیه جمهوری اسلامی بسیار راهبردی است.