قوانین ناکارآمد است و نیرو نداریم

محمد حسین‌پور- رئیس خانه پرستار گیلان

استان گیلان، جزو نخستین استان‌هایی بود که درگیر ویروس کرونا شد. آن زمان نه شیوه مواجهه با این ویروس مشخص بود و نه راهکارهای مقابله با آن. از همه اینها مهم‌تر، در اختیار نداشتن تجهیزات و نیروی کافی بود. به یکباره تعداد بیماران به‌شدت بالا رفت و به کادر درمان ازجمله پرستاران فشار بالایی وارد شد. در آن دوره کادر درمان حتی ماسک و وسایل ضدعفونی‌کننده به تعداد کافی نداشت. سیستم درمانی کشور هم شوکه شده بود و این مردم بودند که با کمک‌های مالی و معنوی‌شان توانستند سیستم درمانی استان گیلان را نجات دهند. با فراخوان‌هایی که داده شد مردم برای تامین تجهیزات و ماسک و وسایل ضدعفونی‌کننده اقدام کردند. یکی از دشوارترین اتفاقات در آن دوره، تامین ماسک ان‌95 برای پرستاران و پزشکان بود. برای تهیه این ماسک‌ها هماهنگ می‌کردیم که اتومبیلی از گیلان به تهران برود، از ناصرخسرو ماسک بخرد و دوباره به گیلان برگردد. در استان ماسک ان95 پیدا نمی‌شد. نخستین شهدای سلامت هم، مربوط می‌شود به استان گیلان. در این استان تاکنون 28نفر از کادر درمان شهید شده‌اند که از میان آنها 6پرستار، 2بهورز و 2بهیار هستند. بعد از تهران، گیلان دومین استانی است که بالاترین میزان فوتی‌ها را در کادر درمان دارد. نخستین شهید سلامت، نرجس خانعلی‌زاده است که هنوز کادر درمان داغدار اوست. به همه اینها باید درگیری بالای پرستاران به ویروس کرونا را هم اضافه کرد. در ماه‌های اول، بیمارستان‌های استان گیلان با نصف نیرو، فعالیت می‌کردند. نیمی دیگر به‌دلیل ابتلا به ویروس، ریزش کرده بودند و استان با کمبود شدید نیروی پرستاری مواجه شده بود. هرچند که در نهایت این استان توانست با موفقیت بحران را پشت سر بگذارد، اما در هفته‌های اول، درگیری زیادی داشت و صدمه دید. حالا با گذشت بیش از 10‌ماه از شیوع ویروس و با تحمل همه سختی‌ها، همچنان قوانین مربوط به گروه پرستاری خاک می‌خورد. عمده‌ترین این قوانین، قانون «تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری» است که بیش از 15سال از تصویب آن می‌گذرد. براساس این قانون، پرستاران در قبال فعالیت‌های خارج از وظیفه تعریف‌شده‌شان، پول دریافت می‌کنند و برای تمام آنها، تعرفه‌ای درنظر گرفته شده است. اما بعد از سال‌ها از تصویب  این قانون، دانشگاه‌های علوم پزشکی از اجرای آن سرباز می‌زنند. چرا که با اجرای این قانون، میزان دریافتی پزشکان کم می‌شود. حالا اصلی‌ترین مطالبه پرستاران اجرای این قانون است؛ چرا که با شیوع کرونا و ممنوعیت حضور همراه بیمار، وظایف پرستاران مثل غذا دادن به بیماران و همراهی کردن‌شان برای انجام آزمایش و... بسیار بیشتر شده، بدون اینکه هزینه‌ای از سوی بیمارستان بابت آن پرداخت شود. قانون دیگری که از سال77 خاک می‌خورد، مشاغل سخت و زیان‌آور است. این قانون 22سال پیش از سوی هیأت وزیران مصوب شد، اما هیچ وقت به‌طور کامل اجرا نشد. براساس این قانون، پرستاران می‌توانند با 25سال سابقه بازنشسته شوند. همه اینها در شرایطی است که پرستاران پس از 15سال هم دچار فرسودگی می‌شوند چه رسد به 30سال. اما این قانون هم کامل اجرا نمی‌شود. با شیوع کرونا، مشکلات دیگری در حوزه پرستاری، پررنگ‌تر شد. با اینکه قبل از کرونا هم ما با مشکل کمبود پرستار مواجه بودیم، اما بعد از بحران این ویروس، این مسئله بیش از گذشته خود را نشان داد. ما حداقل استانداردهای تعداد پرستار به تخت را نداریم. همین مسئله سبب شده تا پرستاران در بیمارستان‌ علاوه بر وظایف خود، مجموعه فعالیت‌های دیگری را انجام دهند که جزو وظایف‌شان نیست. همه اینها در شرایطی است که بسیاری از پرستاران به‌دلیل ابتلا به کرونا، دچار ریزش شده‌اند و فشار نبود آنها بر دوش سایر پرستاران است.
در ابتدای شیوع کرونا وزارت بهداشت برای جبران کمبود نیرو، قراردادهای 89روزه را مطرح کرد. درحالی‌که همین قراردادها مورد انتقاد پرستاران است و زمینه‌ای برای تضییع حقوق آنها. برای 100ساعت فعالیت این افراد، تنها یک میلیون و 400هزار تومان پرداخت می‌شود. درحالی‌که همین نیروها هستند که با کمک‌شان بحران کمبود نیرو و فشار به مراکز درمانی رفع شد. شاید برای مردم باورپذیر نباشد که این افراد، چه میزان دریافتی دارند.
در قراردادهای 89روزه، سیستم درمان، هیچ تعهدی به نیرو ندارد و حتی بیمه به‌صورت کامل انجام نمی‌شود. تکلیف پرستار 89روزه‌ای که در اثر کرونا جانش را از دست می‌دهد، چیست؟ وزارت بهداشت تصور می‌کرد کرونا چند ماهه تمام می‌شود، اما شاهد هستیم که وضعیت همچنان ادامه دارد؛ بنابراین باید اقدامی جدی برای رفع کمبود نیرو انجام و به ازای هر 10هزار نفر جمعیت، 10پرستار درنظر گرفته شود، اما در ایران، این تعداد 3 تا 5نفر است. در کنار همه اینها اجرای قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان بالینی هم که از سال88 تصویب شده، بلاتکلیف مانده است و در همه مراکز اجرا نمی‌شود. براساس این قانون، شیفت عصر و شب و روزهای تعطیل پرستاران، مشمول ضریبی می‌شود که روی حقوق ماهانه‌شان تأثیر می‌گذارد. مطالبه دیگر پرستاران، معوقات و کارانه آنهاست. گفته می‌شود به‌دلیل مشکل مالی بیمارستان‌ها، کارانه هم کاهش پیدا کرده است. قرار بود کارانه 800هزار تومان پرداخت شود که تنها 100هزار و حتی رقم‌های کمتر واریز شد. اما مگر کار پرستاری، فروش کالاست که با سود و زیان، کم و زیاد شود.
معوقات همچنان پابرجاست. در استان گیلان نزدیک به 5‌ماه معوقات داریم و در برخی از دانشگاه‌ها از سال گذشته معوقات دارند. کرونا همچنان ادامه دارد و ما همچنان منتظریم.