نوسان نرخ هر شانه تخم‌مرغ در محدوده 35هزار تومان

با وجود مصوبات دولت برای تخصیص ارز و ترخیص نهاده‌های دام و طیور از گمرک، گلایه‌های مرغداران از کمبود و گرانی نهاده‌ها و ناهماهنگی سیاست‌های ستاد تنظیم بازار برای گرانی نرخ مصوب کنجاله سویا و ذرت و تثبیت قیمت مصوب تخم‌مرغ ادامه دارد. درحالی‌که متولیان تنظیم بازار طی چند هفته اخیر با رشد عرضه مرغ تازه و منجمد به نرخ دولتی و نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار زمینه کاهش قیمت خرده‌فروشی این محصول را تا کمتر از 24هزار تومان فراهم کرده‌اند، اما همچنان واحدهای خرده‌فروشی هر شانه تخم‌مرغ 2کیلوگرمی در بازار را بنا بر سایز و کیفیت به نرخ 33تا 37هزار تومان به مشتریان عرضه می‌کنند و توزیع این محصول در میادین میوه و تره‌بار نیز به‌شدت کاهش یافته است. با ناصر نبی‌پور، رئیس اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران و سخنگوی اتحادیه سراسری مرغداران میهن گفت‌وگو کرده‌ایم.

با اقدامات ستاد تنظیم بازار برای رشد عرضه، قیمت خرده‌فروشی مرغ کاهش یافته، اما نرخ تخم‌مرغ سیر صعودی دارد. علت چیست؟
اظهارنظر در مورد نرخ مرغ در حیطه وظایف این اتحادیه نیست، اما دولت حتی قیمت مرغ را نیز با رشد عرضه این محصول با نرخ دولتی و مصوب ستاد تنظیم بازار به زور پایین نگه داشته است. از سوی دیگر، افزایش قیمت و بالا ماندن نرخ مرغ انگیزه مرغداران برای جوجه‌ریزی و رشد تولید را افزایش داده و ممکن است تا یکی، دو‌ماه آینده شرایط بازار مرغ تثبیت شود، اما مطمئناً با روند کنونی تامین نهاده‌ها، مرغداران نیز از جوجه‌ریزی خودداری کرده و قیمت‌ها افزایش می‌یابد. مشکل آن است که با وجود تکالیف دولت برای تامین 100درصد نهاده‌های تولید طیور با نرخ مصوب و الزام مرغداران به عرضه مرغ و تخم‌مرغ با نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار، مرغداران ناچار به تامین نهاده‌های تولید با نرخ بازار آزاد هستند و نهاده‌های دولتی عرضه شده نیز با مشکلاتی در زمینه کیفیت، بارگیری و... مواجه بوده و دیر به‌دست مرغداران می‌رسد.
یعنی نهاده‌های دولتی به‌موقع در اختیار مرغداران قرار نمی‌گیرد؟
در زمینه بارگیری مشخص نیست که این نهاده‌ها یک‌روزه یا 40روزه بارگیری می‌شود. علاوه بر آن، متأسفانه رانندگان نیز هنگام بارگیری این نهاده‌ها علاوه بر اینکه کرایه حمل را افزایش می‌دهند، هزینه‌ای بابت پشت‌ بارنامه هم به ازای هر کیلو بار حدود 100تومان دریافت می‌کنند و درصورتی که مرغدار از پرداخت این هزینه خودداری کند، حواله این نهاده‌ها را بارگیری نمی‌کنند. از سوی دیگر به فرض اینکه اگر امروز  100درصد حواله‌های سویا به نرخ مصوب را بدهند نیز مرغداران باید 10تا 12درصد این نهاده را برای تکمیل جیره غذایی مرغ‌ها از بازار آزاد تهیه کنند. آقایان اعلام می‌کنند که باید در جیره غذایی مرغ 18تا 20درصد سویا افزوده شود، اما مشخص نیست مرغدارانی که در جیره غذایی 30درصد سویا استفاده می‌کنند باید بقیه این سویا را به جز خرید از بازار آزاد، چگونه تامین کنند. اگر این سیاستگذاران می‌توانند معجزه‌ای کرده و فرمولی مؤثر برای جیره مرغ بنویسند، این فرمول را ارائه کنند تا مرغداران نیز آن را رعایت کنند.
تعیین نرخ مصوب تخم‌مرغ با لحاظ هزینه تمام‌شده و حضور تولید‌کنندگان صورت نگرفته است؟
نرخ مصوب هر کیلوگرم مرغ در مرغداری 12هزار تومان تعیین شده، اما پیش‌شرط این نرخ مصوب تامین 100درصدی کنجاله سویا و ذرت به نرخ دولتی برای مرغداران و کنترل قیمت بقیه نهاده‌های تولید بوده است. ستاد تنظیم بازار هم در مصوبه چندی پیش خود نرخ مصوب هر کیلوگرم ذرت را از هزار و 350به 1500و سپس به هزار و 700تومان و قیمت کنجاله سویا را از 2هزار و 700به 3هزار و 220تومان افزایش داده است. مگر می‌توان در نامعادله قیمت نهاده‌ها و فروش محصول نهایی، یک طرف معادله را که نرخ نهاده‌هاست، افزایش داد و انتظار فروش محصول نهایی یعنی تخم‌مرغ با نرخ مصوب قبلی را داشت. مرغداران مشکلی برای تعیین و اجرای نرخ مصوب جدید تخم‌مرغ با توجه به قیمت مصوب جدید نهاده‌های دولتی ندارند. حتی در آخرین نشستی که چند‌ماه پیش با مسئولان ستاد تنظیم بازار داشتیم، قیمت تمام‌شده 14هزار و 800تومانی هر کیلوگرم تخم‌مرغ با تامین 100درصدی نهاده‌های تولید به نرخ مصوب دولتی را قبول کردند، اما وقتی نهاده را با نرخ مصوب تأمین نکرده و مرغدار ناگزیر به فروش تخم‌مرغ با قیمت کمتر از هزینه تمام‌شده تولید می‌شود، تولید‌کننده می‌تواند چه کاری انجام دهد.
مصوبات دولت برای تخصیص ارز و تسهیل روند ترخیص نهاده‌ها از گمرکات کشور، موجب بهبود شرایط نشده است؟
با این مصوبات، شرایط تامین نهاده‌ها بهتر شده، اما ترخیص نهاده از گمرک و بارگیری و حمل آن به واحدهای مرغداری زمان‌بر است و اینگونه نیست که اگر مرغدار امروز حواله گرفت، فردا 100درصد این نهاده تامین شود. حتی نهاده تخصیص‌یافته‌ای که مرغدار می‌خرد ممکن است 10روزه یا 2ماهه تحویل شود. از سوی دیگر، اکنون متأسفانه شاهد تقلب بسیار وحشتناکی برای حمل و تحویل حواله برخی نهاده‌ها مانند کنجاله سویا در مسیر هستیم؛ چراکه این نهاده‌ها باکیفیت بسیار پایینی به‌دست مرغدار می‌رسد؛ به‌خصوص در انواع سویا که از کارخانه‌های ایرانی به مرغداران تحویل می‌شود، فروش آب به جای کنجاله سویاست؛ یعنی مرغداری که باید سویا را با 10تا 12درصد رطوبت خریداری کند، مجبور است این نهاده را با رطوبت 16تا 18درصدی تحویل بگیرد؛ یعنی درواقع به جای سویا 5تا 6درصد آب به مرغدار می‌فروشند. برخی حواله‌های سویای مرغداران مربوط به سویای وارداتی در حجم کمتر و برخی دیگر مربوط به کارخانه‌های داخلی است که دانه‌های روغنی را وارد و تبدیل به سویا می‌کنند. متأسفانه سویای تولید داخل هنگام بارگیری کمتر از 16تا 18درصد رطوبت نداشته و علاوه بر آن پروتئین اینگونه سویا نیز بسیار پایین است و اینطور نیست که هر آشغالی را به جای کنجاله سویا با حواله به مرغدار بدهند. وقتی قیمت نهاده‌های تولید طی یک‌ماه اخیر 20تا 25درصد افزایش یافته چگونه انتظار عرضه تخم‌مرغ با نرخ مصوب قبلی را دارند.
با این شرایط، قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم تخم‌مرغ در مرغداری چقدر است؟
درصورت تأمین 100درصدی نهاده‌های تولید با نرخ مصوب دولتی، قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم تخم‌مرغ در واحدهای مرغداری حداقل 15هزار تومان و هر شانه 2کیلوگرمی بیش از 30هزار تومان خواهد بود. همچنین با توجه به ممنوعیت صادرات تخم‌مرغ این شرایط موجب می‌شود تا مرغداران تحمل زیان روزانه 3هزار تومان در هر کیلوگرم نهاده را نداشته و ناگزیر به فرستادن مرغ‌های تخم‌گذار به کشتارگاه خواهند شد که عواقب آن تا چند‌ماه آینده با کاهش تولید و افزایش بیشتر قیمت تخم‌مرغ آشکار خواهد شد.
با این روند، حداقل نرخ خرده‌فروشی هر شانه تخم‌مرغ باید چقدر باشد؟
اتحادیه، کاری به نرخ خرده‌فروشی تخم‌مرغ در بازار نداشته و مبنای قیمت خرده‌فروشی تخم‌مرغ، نرخ عرضه آن در میادین میوه و تره‌بار است. علاوه بر آن، از سال 86بارها به مسئولان ستاد تنظیم بازار پیشنهاد داده‌ایم تا غرفه‌هایی برای عرضه مستقیم و از تولید به مصرف تخم‌مرغ با قیمت تمام‌شده واقعی تخصیص دهند که به جایی نرسید. نمی‌خواهند مشکلات بازار حل شود و حتی اکنون که مرغدار را ناگزیر به فروش تخم‌مرغ به نرخ مصوب 12هزار تومانی می‌کنند، مجوز فروش این محصول به قیمت هر کیلوگرم 14هزارو500تومان در میادین را می‌دهند و سود2هزار و 500تومانی را به جیب دلال می‌ریزند. متأسفانه در بازار خرده‌فروشی وقتی قیمت یک کالا افزایش یافت، دیگر کاهش نمی‌یابد؛ حتی درصورتی که امروز نرخ عمده فروشی هر کیلوگرم تخم‌مرغ به 10هزار تومان کاهش یابد نیز خرده‌فروشان این محصول را کمتر از 15هزار تومان نمی‌دهند. مگر زمانی که هر کیلوگرم تخم‌مرغ را به نرخ 6هزار و هر شانه 2کیلویی را 12هزار تومان از مرغدار خریداری می‌کردند، این محصول را به نرخ هر شانه کمتر از 30هزار تومان در بازار عرضه می‌کردند؟ وقتی دولت همه اختیارات را از اتحادیه و تولیدکنندگانی که 98درصد آنها خصوصی و تنها 2درصد دولتی هستند، گرفته و 98درصد تصمیمات در این صنعت توسط دولت اتخاذ می‌شود، چه توقعی از این مرغداران برای تنظیم بازار دارد. دولت تشکل‌های صنفی را کنار گذاشته و خود همه‌کاره بازار مرغ و تخم‌مرغ شده است.
آیا مرغداران درخواست اصلاح نرخ مصوب تخم‌مرغ با توجه به قیمت مصوب جدید نهاده‌ها را به ستاد تنظیم بازار نداده‌اند؟
بارها این درخواست را مطرح کردیم و به قول معروف « زبانمان مو درآورده است»، اما هیچ پاسخی از این مسئولان دریافت نکردیم. مشکل فقط افزایش قیمت نهاده‌های طیور نیست، بلکه مرغدار از قیمت یک ساعت بعد کارتن و شانه تخم‌مرغ، مکمل، واکسن و... هم خبر ندارد. قیمت واکسن از 2هزارو900به 10هزار تومان افزایش یافته است.
با این وضعیت، چشم‌انداز حداقل قیمت خرده‌فروشی تخم‌مرغ تا پایان امسال چگونه خواهد بود؟
هیچ چشم‌انداز مثبتی برای کاهش قیمت تخم‌مرغ در چند‌ماه آینده با توجه به قیمت و شرایط تامین نهاده‌ها وجود ندارد. اگر وضعیت تامین نهاده‌ها و نرخ مصوب تخم‌مرغ بهبود یابد، مرغدار انگیزه لازم برای جوجه‌ریزی و تولید بیشتر را خواهد داشت و اگر این شرایط ادامه یابد، هیچ مرغداری که مرغ تخم‌گذار را به کشتارگاه فرستاده، انگیزه‌ای برای جوجه‌ریزی نخواهد داشت و مطمئن باشید با این شرایط تولید و قیمت، حداقل نرخ خرده‌فروشی هر شانه تخم‌مرغ در بازار کمتر از 35هزار تومان نخواهد بود. مرغدار که باید کارتن 2هزار تومانی را به نرخ 7هزار تومان یا شانه 60هزار تومانی را به نرخ 160هزار تومان و سایر نهاده‌های تولید را به نرخ بازار آزاد خریداری کند، چگونه قادر به ادامه تولید و عرضه محصول خود با نرخ مصوب ناعادلانه ستاد تنظیم بازار خواهد بود.