تاب آوری/دیابت و بروز اختلال روانپزشکی

محمدکامران درخشان_روانپزشک و روان‌درمانگر

 دیابت شایع‌ترین بیماری متابولیک است. درحال حاضر150میلیون نفردردنیا مبتلابه دیابت هستند. درایران دست‌کم دو میلیون نفردیابتی هستند. هرسال 200هزارنفربه جمعیت بیماران دیابتی افزوده می‌شود. درشهرتهران هم حدود6درصدمردم مبتلابه دیابت هستند. آمارابتلا درکل کشور بیش از10درصدتخمین زده می‌شود. حدود نیمی ازدیابتی‌ها ازابتلای خود بی‌خبرهستند. دردیابت نوع 1، که اغلب درنوجوانان بروز می‌کند، بدن قادر به تولید هورمون انسولین برای سوخت‌وساز مواد قندی نیست. عوامل ارثی نیز در بروز آن نقش اصلی دارند. دردیابت نوع2، سلول‌های بدن قادر به استفاده از انسولین تولید شده نیستند. 
عوامل محیطی را مانند نوع رژیم غذایی، میزان تحرک و افزایش وزن در بروز آن مؤثرمی‌دانند. همچنین درصورت درمان نشدن مناسب، عوارض عروق مغزی وقلبی وکلیوی و چشمی گریبانگیر بیمار دیابتی می‌شود. این در حالی است که حدود70درصد از بیماران به‌علت آسیب اعصاب محیطی ناشی ازدیابت، دچار مشکلاتی درکارکرد اندام‌ها، ازجمله در15درصد موارد مبتلا به زخم و پای دیابتی می‌شوند. به تازگی مرد میانسالی را در بیمارستان ملاقات کردم که پس از30 سال تحمل بارسنگین بیماری دیابت، هردوپای خودرا به‌علت زخم‌های دیابتی از دست داده بود. شکایت اصلی او درد شدید و مزمن در دستان و پاها بود. و البته کوله باری ازرنج‌های عاطفی و روانی که درباره برخی از آنها صحبت کردیم. طی این 30سال که مبتلا به دیابت بوده، به روانپزشک مراجعه نکرده بود. ولی بی‌حوصلگی ونا امیدی را ازکلام ورفتارش دریافتم. بروز افسردگی در او موجب اختلال عملکرد جدی درکارها و نیز اختلال خواب شده بود. دربیماری‌های مزمن گاهی افسردگی به‌صورت افزایش درد خود را نشان می‌دهد. داروی ضد‌افسردگی را شروع کرد. به او توضیح دادم که با درمان افسردگی، وضعیت خواب و امید در وجودش سامان می‌یابد. وبه‌تدریج اطرافیانش متوجه عملکرد بهتر او درکارهای روزمره می‌شوند‌ و تحمل درد و عوارض بیماری دیابت هم برای او آسان‌تر می‌شود.  هربیماری مزمنی که فردسال‌ها با آن دست وپنجه نرم می‌کند، ممکن‌است باعث بروز افسردگی دربیمار شود. توجه به علایم و تشخیص و درمان به موقع افسردگی توسط روانپزشک، موجب کاهش دردها و افزایش کیفیت زندگی در فرد خواهد شد.