آغاز جهانی واکسیناسیون کرونا با مادربزرگ ۹۰ ساله

زهرا خلجی- خبرنگار

ساعت 6:31دقیقه صبح روز سه‌شنبه 8دسامبر (18آذر) لحظه طلایی نخستین تزریق واکسن کووید-19شرکت فایزر در بیمارستان دانشگاه کاونتری انگلیس رقم خورد. در روزی که انگلیسی‌ها آن را  V-Day نامگذاری کرده‌اند «مارگارت کینان» مادربزرگ 90ساله بریتانیایی نخستین فرد در دنیا بود که خارج از فاز آزمایشی، واکسن کووید-19به او تزریق شد.
او که یک هفته پیش از تولد 91سالگی‌اش تلقیح نخستین دوز واکسن کووید-19 را انجام داده است، درباره این تجربه بی‌نظیر گفت: این بهترین هدیه تولدی بود که می‌توانستم آرزو کنم، چرا که با این واکسیناسیون دیگر می‌توانم با خیال راحت در سال جدید میلادی با فرزندان و دوستانم معاشرت کنم. او به‌عنوان نخستین نفر در دنیا اضطرابی بابت تزریق این واکسن نداشت: لحظه خوب و فوق‌العاده‌ای بود. بالاخره انجامش دادم و از شر این بیماری کشنده خلاص شدم. او تزریق این واکسن را به دیگران نیز توصیه کرد: برای تزریق عجله کنید، اگر من توانستم شما هم می‌توانید.
«مای پارسون» پرستاری که نخستین تزریق را انجام داده است می‌گوید از اینکه نام او در این اتفاق تاریخی به ثبت رسیده است افتخار می‌کند: چند‌ماه اخیر به ما در مرکز خدمات ملی سلامت بسیار سخت گذشت، اما حالا احساس می‌کنیم که نور امیدی را در انتهای این تونل وحشتناک می‌بینیم. «ویلیام شکسپیر» با نام مستعار بیل،  دومین فردی است که با 81سال سن واکسن کووید-19را در بیمارستان دانشگاه کاونتری دریافت کرد.

دردسرهای انتقال واکسن
واکسن مشترک بیوان‌تک و فایزر که اکنون با دریافت مجوز از سازمان غذا و داروی انگلیس تزریق عمومی آن شروع شده برای انتقال باید در دمای ۷۰- درجه سلسیوس نگهداری شود. برای تامین این دما در بسته‌های انتقال از یخ خشک استفاده می‌شود. واکسن را پس از رسیدن به مراکز مشخص شده می‌توان در یخچال تا ۵ روز نگهداری کرد. چالش‌های لجستیکی تولید و توزیع ده‌ها میلیون واکسن به این معنی است که انجام واکسیناسیون به‌تدریج انجام می‌شود و در آن افراد آسیب‌پذیرتر و کادر درمان در اولویت قرار دارند. «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس صبح روز سه‌شنبه به رسانه‌های انگلیسی گفت: به‌تدریج اتفاق بزرگی را رقم خواهیم زد. انگلیس تاکنون 40میلیون دوز واکسن سفارش داده است اما تنها 800هزار دوز از آن برای نخستین موج واکسیناسیون در دسترس قرار دارد. از آنجایی که واکسن فایزر نیاز به 2 دوز تزریق با فاصله 3هفته‌ای دارد، انگلیس در نهایت موفق خواهد شد یک سوم جمعیت خود را واکسینه کند. این در حالی است که این کشور 7میلیون دوز از واکسن آمریکایی مدرنا که طی هفته‌های آتی مجوز استفاده اضطراری در انگلیس را خواهد گرفت، نیز سفارش داده است.
طبق دستورالعمل دولتی، هر فرد واکسینه شده، یک سند واکسیناسیون به شکل کارت دریافت می‌کند تا در واکسن دوز دوم مشکلی به‌وجود نیاید. به گفته شرکت سازنده، 7تا 10روز پس از دریافت دوز دوم واکسن، ایمنی کامل علیه ویروس در بدن فرد ایجاد می‌شود.
واکسن فایزر- بیوان‌تک 95درصد مصونیت در برابر کووید-19ایجاد خواهد کرد و طبق گفته آژانس توزیع محصولات درمانی انگلیس، از هر 10نفر یک نفر احتمالا پس از تزریق عوارض جانبی ازجمله درد در محل تزریق، سردرد، درد عضلانی، تب، درد مفاصل و تب و لرز را تجربه خواهد کرد. اینکه میزان ماندگاری ایمنی در بدن چه مقدار است هنوز مشخص نیست و اینکه آیا افراد واکسینه شده همچنان می‌توانند ناقل به‌حساب بیایند یا خیر برای سازندگان نیز مبهم است.
انتظار می‌رود سازمان غذا و داروی آمریکا نیز به تبعیت از انگلیس، مجوز استفاده از واکسن آلمانی – آمریکایی فایزر را در همین هفته صادر کند. آژانس دارویی اروپا نیز درباره صدور مجوز واکسن فایزر در تاریخ 29دسامبر تصمیم‌گیری خواهد کرد.

آیا پایان پاندمی نزدیک است؟
 همزمان با نخستین تزریق واکسن فایرز در بریتانیا جهان برای پایان کابوس کرونا امیدوار شده است. سازمان جهانی بهداشت در روزهای اخیر که آغاز واکسیناسیون به موضوع اصلی اخبار جهانی تبدیل شده، اعلام کرده است که جهان به پایان پاندمی نزدیک می‌شود. پس از ماه‌های طولانی مواجهه مرگبار با کووید-19سازمانی که همواره در بیانیه‌هایش تأکید می‌کرد پیش‌بینی دقیق پایان این بیماری مشخص نیست حالا می‌گوید جهان می‌تواند آرام آرام به رؤیای دنیای بدون کرونا فکر کند. در آمریکا و تعداد دیگری از کشورهای جهان قرار است واکسیناسیون به‌زودی آغاز شود. سخنگوی وزارت بهداشت ایران گفته ایران همچنان تلاش می‌کند با خرید واکسن 20 درصد مردم را واکسینه کند اما به گفته او کشورهای تولید کننده واکسن مردم خودشان را در اولویت قرار خواهند داد. مردم می‌پرسند آیا آغاز واکسیناسیون در جهان به‌معنای نزدیک شدن به پایان زندگی با کرونا برای ما خواهد بود؟ واقعیت این است که این پرسش برای مردم کشورهای مختلف پاسخ‌های متفاوتی دارد. کشورهایی که سازنده واکسن کرونا هستند از آن جمله آمریکا گفته‌اند که واکسیناسیون را ابتدا در کشور خودشان آغاز می‌کنند و در عین حال بحث خرید واکسن و چگونگی توزیع آن در جهان با اما و اگرهای زیادی روبه‌رو شده است. در ایران رئیس بانک مرکزی در اظهارنظری شفاف گفته است که با وجود تامین شدن منابع اعتباری مورد نیاز برای خرید نخستین محموله واکسن برای ایران اما به‌دلیل تحریم‌ها، پرداخت هزینه خرید واکسن به شرکت تولید‌کننده آن ممکن نشده است. با آغاز واکسیناسیون در انگلستان اگرچه امیدها برای پایان کرونا فزونی گرفته است اما به‌نظر نمی‌رسد همه کشورها برای ورود به این عرصه و دسترسی به واکسن در شرایط برابری قرار داشته باشند. این موضوع از سویی تحت‌تأثیر وضعیت اقتصادی و درآمد کشورها و اعتباراتی است که برای خرید واکسن تخصیص می‌دهند و درباره برخی دیگر از کشورها از آن جمله ایران می‌تواند تحت‌تأثیر عوامل محدود‌کننده دیگری مانند تحریم‌ها قرار گرفته و عملا روند واکسیناسیون عمومی را در مقایسه با روندی که در جهان شروع شده و پیش می‌رود به تعویق بیندازد. تحلیلگران می‌گویند پاسخ به این پرسش که پایان پاندمی کرونا چه زمانی خواهد بود؟ برای کشورهای مختلف متفاوت است و تا اندازه زیادی به همکاری کشورها با هم بستگی دارد. اگر این همکاری به درستی انجام نشود یا دارای نقایصی باشد و طبق الگوهای نابرابر توزیع واکسن کرونا انجام شود، کشورهایی که منابع بیشتری دارند بهتر می‌توانند همه‌گیری را کنترل کنند و بنابراین پایان پاندمی در آنها نزدیک خواهد بود و برآورد می‌شود این کشورها بین ماه‌های مه و سپتامبر آینده  همه‌گیری را مهار کنند، اما برای کشورهای فاقد منابع سناریوی نگران کننده‌ای وجود دارد و آن اینکه ممکن است پایان همه‌گیری مدت زمان بیشتری حتی تا اکتبر2030 به طول بینجامد.