تهران، پایتخت گردشگری ایران می‌شود
معاون اجتماعی شهردار تهران، افق‌های پیش روی این شهر برای سال‌های آتی را ترسیم می‌کند
سیدمحمد فخار:
نوروز 97 با تجربه جدیدی از گردشگری در پایتخت سپری شد. مدیریت شهری در دوره جدید که امسال نخستین نوروز خود را تجربه کرد، با برداشتن گام‌هایی نو تلاش کرد گردشگری نوروزی را در اولویت برنامهها قرار دهد؛ بدین‌ترتیب با ابداع ایستگاههای نوروزگاه، 2میلیون نفر از شهروندان و مسافران پایتخت از برنامههای نوروزی استقبال کردند.
شهرداری تهران امسال برنامههای متعدد و متنوعی را تدارک دیده بود که در این میان، اجرای ایده نوروزگاهها در 16نقطه موجب استقبال میلیونی شد. برنامههای ستاد گردشگری شهرداری تهران نیز در نوروز 97 با هدف ساماندهی خدمات گردشگری و در راستای تبدیل تهران به یک مقصد مناسب برای گردشگران و همچنین معرفی اماکن گردشگری، مذهبی و تاریخی شهر تهران به شهروندان تهرانی و مسافران نوروزی به اجرا درآمد.
گفت‌وگوی همشهری با ولی‌الله شجاع‌پوریان- معاون اجتماعی و فرهنگی شهردار تهران -درباره رونق گردشگری در نوروز97 و افق‌های پیش روی تهران برای نوروز‌های آینده را در ادامه می‌خوانید.
شما در سال‌های اخیر به‌عنوان عضو شورای شهر و حالا در کسوت معاون شهردار، شرایط گردشگری شهری را رصد کرده‌‌اید. از نظر شما تهران چه جایگاهی در صنعت گردشگری دارد؟
کشور ما یکی از 10 کشور برتر جهان از نظر مواریث باستانی و جاذبه‌های گردشگری به شمار می‌آید. اسپانیا که از این نظر به‌مراتب رتبه پایین‌تری دارد، درآمد اصلی‌اش را فقط از اقتصاد گردشگرمحور به‌دست می‌آورد. در شرایطی که ما با وجود برخورداری از سرمایه‌های بزرگ تاریخی، طبیعی و معنوی، هنوز از ظرفیت‌های واقعی کشورمان استفاده درستی نکرده‌ایم که ازجمله دلایل آن، نداشتن هیچ برنامه‌ای برای تبلیغ و معرفی جاذبه‌های گردشگری کشورمان با هدف جذب گردشگر است. در همین نوروز که باید جاذبه‌های گردشگری تبلیغ و معرفی شود، بسیاری از ایرانیان به خارج از کشور سفر می‌کنند که مقصد حدود 300هزار نفر از آنها ترکیه است. طوری که گردشگری ترکیه در نوروز تا 60درصد افزایش می‌یابد. در تهران ما بیش از 100نقطه دیدنی گردشگری داریم که میراث تاریخی، طبیعی و آرامگاه مشاهیر را شامل می‌شود اما نهادهای مختلف برای شناساندن این ظرفیت کم‌کاری کرده‌اند. امسال تلاش شده برخلاف رویه موجود، مردم را به رفتن به این 100نقطه دعوت کنیم.
چه اندازه برای رسیدن به هدف رونق گردشگری در تهران توفیق داشته‌‌اید؟
برداشت ما این است که استقبال خوب بوده اما با نقطه مطلوب هنوز فاصله وجود دارد.
این نقطه مطلوب کجاست؟
شرایط مطلوب آن است که در ایام نوروز به‌عنوان یک دوره زمانی شاد با وجود آیین‌های ملی و مذهبی فراوان، تهران پرترافیک‌ترین بازدیدهای کشوری را داشته باشد و نباید برای آن عددی درنظر گرفت. باید سفرهای نوروزی مردم از تهران به دیگر نقاط کمتر شود و بیشترین سفرهای کشوری به مقصد بازدید و گردش در تهران صورت گیرد البته ما تلاش می‌کنیم در سال‌های پیش رو این نقطه مطلوب را عینی کنیم. قرار است برای سال آینده ستاد نوروزی دائمی تشکیل شود تا برنامههای گردشگری تهران را به سطح قابل‌قبول بین‌المللی برسانیم.
درباره این سطح بین‌المللی توضیح بیشتری می‌دهید؟ آغاز سال نوی ما چه جاذبه‌ای برای خارجی‌ها دارد؟
12کشور در جهان در حوزه فرهنگی زبان فارسی و نوروز با ما مشترک هستند. سعی می‌کنیم با پایتخت‌های این کشورها به‌نحوی تعامل داشته باشیم تا ضمن معرفی تهران به‌عنوان یک مرکز، ظرفیت‌های پایتخت‌مان را به آنها بشناسانیم.
شرایطی آرمانی در گردشگری تهران ترسیم کردید. برای رسیدن به این مهم در نوروز امسال چه قدم‌هایی برداشته شد؟
ستاد گردشگری تهران امروز از نظر ستادی و ساختاری ضعف‌هایی دارد. با شورای شهر وارد تعامل شده‌ایم و کارگروهی تشکیل داده‌ایم که ستاد گردشگری تهران را در مدت زمان پیش رو به سازمان گردشگری تبدیل کنیم. میراث تهران باید ارتقا یابد. همچنین با دیگر نهادهای مسئول در این زمینه وارد تعامل خواهیم شد تا سال آینده با هم‌افزایی در مسیر پیشرفت بیشتر قرار گیریم.
یکی از محورهای رونق گردشگری نوروزی امسال، ایده نوروزگاه در مناطق و ایستگاههای فرامنطقه‌ای بود. این ایده از کجا آمد؟
در فعالیت‌های امسال، به جای شعار تکراری سال‌های گذشته به نام «استقبال از بهار»، سراغ موضوع «استقبال از نوروز» رفتیم تا اولویت نخست فعالیت‌های شهری در زمینه اجتماعی- فرهنگی را در قالب گردشگری نوروزی تعریف کنیم. زنده کردن آیین‌های نوروزی و سنتی نیاز به محلی برای ظهور و بروز داشت که نام آن را نوروزگاه گذاشتیم. امسال نوروزگاهها به‌مدت 8روز از 4تا 11فروردین در 16نقطه شهر تهران و در 2سطح منطقه‌ای در موزه دارآباد، بوستان ملت، بوستان پلیس، باغ موزه قصر، میدان آزادی، بوستان دانشجو، خیابان باب همایون، فلکه دوم نیروی هوایی، بوستان آزادگان، فلکه دوم نازی‌آباد، بوستان بهاران، بوستان ولایت و دریاچه شهدای خلیج‌فارس و در سطح فرامنطقه‌ای در 3نقطه شامل حرم حضرت امام‌خمینی(ره)، برج میلاد و بلوار کشاورز برگزار شد. همزمان در مجموعه فرهنگی اراضی عباس‌آباد نیز در طول ایام نوروز برنامههای فرهنگی و تفریحی ویژه شهروندان و هموطنانان مهمان تهران به اجرا درآمد. نوروزگاهها در 2بخش با موضوعات سلامت‌محور به شهروندان مشاوره‌های تغذیه، پزشکی، روانشناسی و...، کودک‌محور نظیر عکاسی و چهره‌پردازی، ورزشی با محور بازی‌های بومی، محلی، معرفی جاذبه‌های گردشگری تهران، مشاوره به بانوان، برپایی غرفه‌های صنایع‌دستی، کتاب، محصولات فرهنگی و... به شهروندان و مهمانان تهران خدماتی ارائه دادند. در بخش برپایی استیج نیز برنامههایی چون موسیقی سنتی و نوروزخوانی، نمایش‌های آیینی اقوام، نمایش‌های عروسکی، سیاه‌بازی و خیمه‌شب‌بازی، اجرای استند آپ کمدی، دعوت و تجلیل از خانواده معظم شهدا و مفاخر فرهنگی، هنری و ورزشی، سخنرانی و مسابقات فرهنگی با موضوع نوروز به اجرا درآمد. تاکید بر تقویت هویت ملی یکی از رویکردهای اصلی اجرای این برنامهها بود که با اجرای برنامههایی همچون شاهنامه‌خوانی و دعوت از گروه‌های موسیقی محلی قومیت‌های مختلف ایران دنبال شد.
در ایستگاههای نوروزی فرامنطقه‌ای استقبال شهروندان چطور بود؟
حدود یک میلیون و 800هزار نفر از 3نوروزگاه فرامنطقه‌ای بازدید کردند. طبق برآوردهای به عمل آمده، حدود 175هزار نفر از شهروندان و مهمانان نوروزی شهر تهران از مجموع نوروزگاه‌های منطقه‌ای و حدود یک میلیون و 767هزار نفر نیز از نوروزگاه‌های فرامنطقه‌ای (در مجموع یک میلیون و 942هزار نفر) بازدید و از برنامهها استفاده کردند. برج میلاد تهران به‌عنوان قطب مطرح فرهنگی و گردشگری با برنامههایی نظیر نمایشگاه اتومبیل‌های کلاسیک و مدرن، اجرای برنامه تلویزیونی شب‌های فیروزه‌ای، اکران فیلم‌های نوروزی، اجرای کنسرت‌های موسیقی، برپایی سرای سوغات استان‌ها، عرضه صنایع‌دستی استان‌ها و ده‌ها برنامه فرهنگی- تفریحی دیگر، بخش عظیمی از بازدیدکنندگان را به‌خود اختصاص داده بود، به‌طوری که یک میلیون و 730هزار نفر از بازدیدکنندگان گردشگری مذکور از برج میلاد دیدن کردند.
در بخش تورهای نوروزی چه اتفاقی رخ داد؟ آیا حضور مهمانان و شهروندان تهرانی در آنها قابل‌قبول بود؟
امسال 100تور تهران‌گردی برگزار شد؛ 50 تور نیم‌روزه و یک‌روزه از سوی ستاد گردشگری شهرداری تهران و 50 تور از طریق مناطق، به‌ویژه منطقه 12برای 2000نفر از گردشگران نوروزی. بیشترین آمار در این مسیر، تور موسوم به «سه برج» شامل برج آزادی، برج میلاد و برج طغرل بود. همچنین در ایام نوروز تعداد 12دستگاه کیوسک استقبال از مسافران در مبادی ورودی شهر تهران و تعداد 97جایگاه تحت عنوان اطلاعرسانی در سطح شهر تهران شامل بوستان‌ها و میادین تعبیه شده بود که وظیفه اطلاعرسانی مراکز و اماکن مرتبط با گردشگری و توزیع 100هزار بسته گردشگری شامل نقشه‌های تورهای تهران‌گردی و برگه‌های تخفیف مراکز گردشگری شهر تهران را به‌عهده داشتند.
شهرداری امسال هم موضوع اسکان موقت گردشگران را پیگیرانه دنبال کرد. در این بخش چه دستاوردهایی حاصل شد؟
در سال‌های گذشته بخش قابل توجهی از اسکان موقت مسافران نوروزی پایتخت در سولههای بحران انجام می‌شد اما امسال به‌دلیل حاشیه‌هایی که در سال‌های قبل ایجاد شد و مهم‌‌تر از آن، ضرورت آماده‌باش کامل سولههای بحران، هیچ‌یک از مسافران در این اماکن اسکان داده نشدند. امسال ضمن شناسایی نقاطی در فضای باز، با توجه به بحث امنیت مکان و دسترسی به خدمات بهداشتی، امکان برپا کردن کمپ‌ها فراهم شد که بالغ بر 3هزار و 500 مورد اسکان موقت گردشگران و شهروندان در 4بوستان جنگلی که برای این منظور پیش‌بینی و مهیا شده بود به ثبت رسید.
اگر قرار باشد وجه تمایزی میان برنامههای امسال و سال‌های گذشته قائل شویم، آن تفاوت چیست؟
یکی از تفاوت‌های اصلی برنامههای نوروزی شهرداری تهران و به‌ویژه معاونت اجتماعی و فرهنگی در سال97تاکید بر حذف هزینه‌‌های غیرضروری و مدیریت بهینه منابع مالی برنامههای نوروزی بود، به‌نحوی که برآوردهای اولیه نشان می‌دهد برنامههای نوروزی شهرداری تهران در سال 97با حدود یک دهم هزینه سال‌های قبل در حجمی وسیع‌تر و با محتوایی مطلوب‌تر به اجرا درآمد؛ موضوعی که در دیگر عرصه‌‌های مدیریت شهری نیز قابل پیگیری و تحقق است. همچنین احیای نوروز و برپایی آیین‌های سنتی و باستانی همچون عمونوروز و شاهنامه‌خوانی که بخشی از هویت ملی ایرانیان است امسال در برنامههای نوروزی و نوروزگاه‌های شهرداری پررنگ بود که در سنوات گذشته آیین‌های نوروزی در طرحی به نام استقبال از بهار، کم فروغ می‌شد. تکیه بر توانمندی‌های محلی، موسیقی‌های سنتی، گروه‌های نمایشی و تئاتر مردمی و مشارکت شهروندان از نقاط قوت برنامههای سال‌جاری بوده است.
