شاه هم می‎میرد

  مهرداد رهسپار   

 «شاه می‎میرد» اقتباس رضا کرم‌رضایی از نمایشنامه‎ای به همین نام از اوژن یونسکو است که از 21شهریور سال1358 در سالن تئاتر کوچک تهران به صحنه می‎رود. کرم‎رضایی که این نمایش را به شیوه تخت‎حوضی اجرا کرده، در بروشور نمایش می‎نویسد: «موضوع اصلی نمایش مرگ است و من سعی کرده‌ام آن را به‎‌‎گونه‎ای دیگر بازنویسی کنم... نمایش شاه می‎میرد را قبلا ترجمه کرده بودم و شاید اگر می‎خواستم روی صحنه بیاورم به‎‌‎دلیل متن فلسفی آن و سبک یونسکو که پوچ‎گرایی است، مشکلاتی در کار بود، تصمیم گرفتم به مقتضای روز در آن تغییراتی بدهم. در این تفسیر آن طوری که باید نتوانستم یا نخواستم به یونسکو صادق باشم. به‎‌‎عبارت دیگر من فقط تم اصلی تئاتری یونسکو را به عاریه گرفتم که تم مرگ باشد و توأم با سرگرمی و نه مثل متن اصلی تیره و تاریک و با یک بیان فلسفی که خاص تماشاگران معدودی است». این اجرا چندان به مذاق منتقدان آن دوره خوش نمی‎آید، به چند دلیل، یکی فقدان ارتباط نمایش با متن اصلی شاه می‎میرد اوژن یونسکو. یکی دیگر اینکه منتقدان با دریافت پیام نمایش مشکل داشتند. به‎‌‎نظر آنها محتوای نمایش با فرم آن سازگار نیست و این مسئله در دریافت پیام نمایش اختلال ایجاد می‎کند. و آخرین اعتراض منتقدان این است که چرا نمایش در سالنی شیک و در «بالای شهر» اجرا شده است. سالن تئاتر کوچک تهران، به قرار آنچه در پوستر آمده، در خیابان مصدق، جنب پاساژ صفوی بود. در واقع روبه‎‌‎روی پارک ملت فعلی، در خیابان ولیعصر کنونی.