رمان «شاگی بین» برنده بوکر2020

آرش نهاوندی- روزنامه نگار

سرانجام انتظارها به پایان رسید و شگفتی رقم خورد. جایزه بوکر2020، پنجشنبه‌شب 29آبان (19نوامبر) از میان 6نامزد نهایی، به داگلاس استیوارت به‌خاطر نگارش کتاب «شاگی بین» تعلق گرفت. استیوارت را می‌توان هم نویسنده‌ای مستعد و هم مولفی خوش‌اقبال دانست که توانست پس از چاپ نخستین کتاب خود یکی از معتبرترین جایزه‌های کتاب سال را از آن خود کند. امسال در غیاب هیلاری مانتل برنده 2دوره جایزه بوکر، 6نامزد در فهرست نهایی این جایزه ادبی معتبر جای گرفته بودند، «دیان کوک» با کتاب «سرزمین نامسکون جدید»، «تسی‌تسی دانگارمبا» با کتاب « این پیکر سوگوار»، «آونی دوشی» با کتاب« شکر سوخته»، «مازا منگیسته» با رمان « پادشاه سایه‌ها»،
«داگلاس استیوارت» با کتاب«شاگی بین» و «براندون تیلور» با رمان«زندگی واقعی» نامزدهای نهایی جایزه بوکر2020 بودند. در نهایت نیز هیأت داوران «داگلاس استیوارت» را در مراسمی که به‌صورت آنلاین برگزار شد، به‌عنوان برنده بوکر2020 معرفی کردند.

نام‌های بزرگ در بوکر2020

مراسم امسال به‌صورت آنلاین و با مشارکت دوشس کورنوال همسر پرنس چارلز و باراک اوباما رئیس‌جمهور سابق آمریکا برگزار شد. «کازوئو ایشی گورو» که در سال1989 جایزه بوکر را به‌خاطر کتاب «بازمانده روز» برده بود نیز همراه با «مارگارت آتوود» و «برناردین اواریستو» برندگان مشترک جایزه بوکر سال گذشته در این مراسم که به‌دلیل اوج‌گیری ویروس کرونا به‌صورت آنلاین برگزار می‌شد، حضور داشتند. گیبی وود، مدیر ادبی بنیاد جایزه بوکر در سخنانی از طریق ویدئوکنفرانس گفت که امسال هیأت داوران طبق دستوالعمل سفت و سختی ملزم شده بودند بیش از یک شخص را به‌عنوان برنده این جایزه 50هزار پوندی معرفی نکنند.

انتخاب برنده به اتفاق آرا و تنها در یک ساعت
مارگارت بازبی، رئیس هیأت داوران بوکر پس از اعلام نام برنده جایزه بوکر2020، در یک کنفرانس خبری ویدئویی گفت که داوران به اتفاق آرا کتاب «شاگی بین» را به‌عنوان برنده جایزه بوکر انتخاب کردند و رسیدن به این تصمیم تنها یک ساعت زمان برد. او در توصیف کتاب «شاگی بین» گفت: این کتابی چالش‌برانگیز است که مخاطب می‌تواند با داستان آن ارتباط صمیمانه‌ای برقرار کند و همزمان نیز رمانی بسیار گیرا و جذاب است. هرکسی که این کتاب را می‌خواند دیگر احساس سابق را نخواهد داشت. این کتابی است که در آینده به‌احتمال زیاد در زمره آثار کلاسیک قرار خواهد گرفت. این رمان می‌تواند هم باعث خنده و هم باعث گریه شما شود.رئیس هیأت داوران بوکر افزود: «شاگی بین» به موضوع بسیار سخت و دردناکی می‌پردازد. در این کتاب به شخصیت‌هایی پرداخته شده که اوقات سختی را سپری می‌کنند. «شاگی بین» رمانی با پایان و عاقبت خوش برای شخصیت‌هایش نیست. «شاگی بین» داستان پسربچه‌‌ای به نام «شاگی» در شهر گلاسگو در سال‌های دهه1980 را روایت می‌کند که در حال نگهداری و حمایت از مادرش است که پس از طلاق از همسرش گرفتار اعتیاد و فقر شده است. همه فرزندان به‌جز شاگی او را ترک کرده‌اند، شاگی درحالی‌که تلاش می‌کند مادرش را از این وضع اسفبار نجات دهد، خود دچار مشکلات شخصی بسیار زیادی است. باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا که به‌تازگی کتاب خاطراتش با عنوان «خاطرات باراک اوباما: سرزمین موعود» انتشار یافته نیز ضمن مشارکت آنلاین در مراسم اهدای جایزه بوکر، در سخنانی گفت: من همواره برای پیداکردن منطق دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم به نویسندگی روی آورده‌ام.

کتابی عاشقانه
داگلاس استیوارت 44ساله در واقع این کتاب را با نگاهی به زندگی خود نوشته است. او مادرش را در 16سالگی به‌دلیل اعتیاد از دست داده بود، به همین دلیل هم کتاب «شاگی بین» و جایزه بوکر2020 را به مادرش تقدیم کرد. داگلاس استیوارت پس از آنکه نامش به‌عنوان برنده بوکر2020 اعلام شد،گفت: کتاب «شاگی بین» یک داستان عاشقانه است که نگاهی دارد به عشق بی‌قید و شرط فرزندان به والدینی که در زندگی مشکلات و نقصان‌هایی دارند. او سپس با اشاره به محتوای کتاب «شاگی بین» افزود: متأسفم از اینکه این کتاب قدری سرد و تیره به‌نظر می‌آید، در واقع کتاب بسیار سرگرم‌کننده و بامزه‌ای است.  داگلاس استیوارت که در گلاسگو متولد شده و اکنون در نیویورک زندگی می‌کند، دومین اسکاتلندی برنده جایزه بوکر است. جیمز کلمن، نخستین اسکاتلندی بود که به‌خاطر کتاب «چقدر دیر شده بود» جایزه بوکر در سال1994 را از آن خود کرد. داگلاس استیوارت گفته است:«کتاب چقدر دیر شده بود»، زندگی‌اش را تغییر داد؛ چراکه از نخستین دفعاتی بود که کتابی درباره اسکاتلندی‌ها و زندگی‌شان با گویش اسکاتلندی می‌خواند؛ کتابی که توانسته بود تا این حد او را تحت‌تأثیر قرار دهد.