تنفس مصنوعی به بانک‌های ضعیف

  خبر: رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید که این نهاد به نرخ سیاستی اعلام شده در بازار بین بانکی پایبند است و بانک‌ها نیز توافق کرده‌اند با توجه به شرایط برخی از بانک‌های ناتراز، نرخ سود بین بانکی را حداکثر ۲۰ درصد تعیین و عملیاتی کنند. عبدالناصر همتی، در عین حال با تأکید براینکه عدم‌رعایت نرخ سودمصوب شورای پول واعتبار به هیچ وجه مجاز نیست، اظهار کرد: بانک‌ها ملزم به رعایت نرخ‌های مصوب سود سپرده‌ها هستند و بازرسان حوزه نظارت بانک مرکزی تخلفات گزارش شده در بانک‌ها را از روز شنبه شروع به رصد کرده‌اند و برای اعمال قانون گزارش خواهند داد.
  نقد: نرخ سود در بازار بین بانکی در آخر مهرماه از سقف تعیین شده بانک مرکزی بیرون زد که دلیل آن عملکرد بانک‌های ضعیف بود که ناچار شدند برای پرکردن چاله نقدینگی‌شان از دیگر بانک‌ها با نرخ بالاتری قرض بگیرند، چرا که اگر این بانک‌ها اوراق کافی ازجمله اوراق بدهی دولت داشتند، می‌توانستند آن را به بانک مرکزی بدهند و نیازشان را برطرف کنند. طبیعی است که وقتی بانک مرکزی بی‌حساب به بانک بدحساب و ضعیف قرض ندهد، چاره کار این است که مدیران بانک‌های به‌اصطلاح ناتراز از مدیران بانک‌های دیگر بخواهند پول به آنها قرض بدهند و بانک‌هایی که مازاد نقدینگی دارند، هم نرخ بالاتری را طلب کنند. راه دیگر این است که کمبود نقدینگی را بانک‌ها از کانال سپرده‌های مردم با نرخ بالاتر تامین کنند و این راه هرچند به‌دلیل نرخ منفی بهره بانکی، جذابیت دارد، اما خلاف توافق بانکداران است. حالا به‌نظر بانک مرکزی می‌خواهد یک دوره تنفس مصنوعی به بانک‌های ضعیف بدهد تا بروند حساب و کتاب‌شان را درست کنند.
از این منظر اگر صحبت‌های رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر توافق بانکداران بر رعایت سقف 20درصدی سود در بازار بین بانکی، موقت باشد، جای دفاع دارد اما اگر دستوری و بلندمدت باشد، عملا همانگونه که در بازار بانکی رقابت بین بانک‌ها مفهوم واقعی‌اش را از دست داده در بازار بین بانکی هم‌چنین وضعیتی ممکن است تکرار شود. تجربه هم نشان داده که حضور فیزیکی بازرسان بانک مرکزی در شعب بانک‌ها هم جواب مطلوب به همراه ندارد. شرط موفقیت سیاست‌های نظارتی بانک مرکزی، در شفافیت و رقابت بازار پول است که انتظار می‌رود سیاستگذار پولی به بانکداران گوشزد کند که دوران بی‌انضباطی پایان یافته و قاعده بازی عوض شده است. اقتصاد بانک محور ایران به بانکداران حرفه‌ای نیاز دارد نه بانکداران ضعیف! پیام روشن است و گیرنده پیام هوشیار.