یک تریپ تا مرگ
موادمخدر جدید چه نام‌هایی دارند و چه اثراتی به جا می‌گذارند؟
شبنم سیدمجیدی ـ روزنامه‌نگار
803نوع ماده مخدر در جهان وجود دارد. از این 803نوع ماده مخدر، 3نوع تریاک، گل و شیشه در ایران و به‌خصوص تهران بیشترین متقاضی و مصرف‌کننده را دارد. شاید با اسامی بسیاری از این موادمخدر آشنایی داشته باشید. شیره و تریاک، شیشه و گل، هروئین، متادون، کوکائین، ال‌اس‌دی، آمفتامین، اکستازی و... تعدادی از معروف‌ترین مواد توهم‌زا و اعتیادآور هستند. ما فهرستی درباره عجیب‌ترین داروها و موادمخدر مصرف‌شده در ایران تهیه کرده‌ایم؛ نام‌هایی که ممکن است عجیب و حتی طنزآمیز به‌نظر برسند اما دانستن دسته‌های مشترک آنها و اثرات و نوع‌شان برای دوری از چنین مواد‌مخدری در آینده بسیار حیاتی است. تکلیف بعضی از مواد که مشخص است؛ خیلی از موادمخدر به‌راحتی و در محلات در دسترس قرار دارند و به‌عنوان گزینه‌های مرسوم برای مصرف‌کنندگان به‌شمارمی‌آیند اما گزینه‌های دیگری هم هستند که با اینکه دسترسی به آنها سخت‌تر است، معمولاً مورد توجه افرادی قرار می‌گیرند که همه مواد و راه‌های مصرف را امتحان کرده‌اند و به‌دنبال بعضی مواد‌مخدری هستند که در نهایت آثاری نگران‌کننده‌تر و شگفت‌آور‌تر دارد. به گفته سردار مجید کریمی، رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر تغییر لگو، بسته‌بندی، رنگ و لعاب و شکل‌های مختلف عرضه باعث می‌شود نوجوانان و جوانان زیادی فریب اینگونه موادمخدر را بخورند.
ناس یا نسوار
ناس در بازار موادمخدر ایران شاید گیاه چندان جدیدی نباشد اما شیوع مصرف آن در سال‌های اخیر افزایش قابل توجهی داشته که باعث می‌شود این گیاه را نیز در فهرست خود بیاوریم. گفته می‌شود اعتیاد به ناس مشابه اعتیاد به نیکوتین است اما در واقع ناس جایگزین نیکوتین نیست بلکه درست عوارضی مانند قلیان و سیگار و حتی شدیدتر از آنها دارد. در دفعات ابتدایی مصرف، افراد احساس سرگیجه، تهوع و سردرد دارند و در صورت استفاده شدید دچار اختلالات رفتاری و حرکتی، افزایش ضربان قلب، لرزش، بیماری‌های لثه، سرطان و... می‌شوند. جالب است بدانیم که این ماده به‌راحتی در بازار بعضی شهرهای کشور در بسته‌های کوچک پلاستیکی به فروش می‌رسد. گاهی نیز از طعم‌دهنده‌هایی برای خوشبوشدن آن استفاده می‌شود که افراد را برای مصرف بیشتر ترغیب می‌کند. مدیر مرکز مطالعات اعتیاد می‌گوید در برخی شهرهای جنوبی کشور شیوع مصرف این ماده میان زنان باعث تولید نوزادان نارس شده است. در استان‌های مرزی کشور مصرف ناس بالا رفته و مصرف‌کنندگان می‌گویند بعد از چند بار مصرف دچار بیماری‌های شدید لثه و دندان می‌شوند.
آیاهواسکا
آیاهواسکا معجونی است از چند گیاه مختلف که برای درمان بیماری‌ها یا برای رفتن به خلسه مصرف می‌شود. در معجون آیاهواسکا از گیاهانی با خاصیت غیرفعال‌سازی مونوآمین اکسیدساز در بدن استفاده می‌شود. مونوآمین اکسیدساز اگر غیرفعال شود، موجب بروز نشاط و سرخوشی در مصرف‌کننده می‌شود. گیاهانی که استفاده می‌شوند شامل یک گیاه دارای دی‌ام‌تی یا دی‌متیل تریپتوفان است. این گیاهان بعد از ال‌اس‌دی قوی‌ترین روانگردان‌های شناخته‌شده به‌شمارمی‌آیند. دی‌ام‌تی ماده‌ای است توهم‌زا که نقش اصلی را در فرایند رؤیادیدن انسان بازی می‌کند و مغز انسان هر شب مقدار قابل توجهی دی‌ام‌تی ترشح می‌کند. مصرف دی‌ام‌تی به‌تنهایی تأثیری ندارد و ترکیب آن با گیاهان با خاصیت بلوکه‌کردن مونوآمین اکسیدسازها، بدن را وارد خلسه می‌کند. البته این نوع مخدر نیز به شکل مدرن با ترکیب با اسفند نیز استفاده می‌شود که بسیار قوی‌تر از مدل سنتی است. آیاهواسکا در معتادان می‌تواند حتی باعث مرگ هم بشود.
تنباکوی مقدس
نیکوتیانا روستیکا با عنوان تنباکوی مقدس شناخته می‌شود. این ماده مخدر در کشورهای روسیه و سوئد علاقه‌مندان زیادی پیدا کرده است. بعضی از کشت این گیاه در روسیه نیز خبر می‌دهند و مقدار کمی از آن در شمال ایران نیز گاهی یافت می‌شود. گفته می‌شود که قوی‌ترین مخدر گیاهی در ایران است. این گیاه نوعی توتون یکساله است که بلندی آن به یک‌ونیم‌متر می‌رسد و به‌صورت وحشی در آمریکا و بعضی جزایر اقیانوسیه یافت می‌شود. این گیاه مقدار زیادی نیکوتین (9درصد) دارد و علاوه بر آن، ماده‌ای به نام بتاکاربولین نیز در آن وجود دارد. برای دانستن میزان نیکوتین این گیاه باید بدانیم که برگ انواع دیگر تنباکو یک تا 3درصد نیکوتین دارد. برگ‌های تنباکوی مقدس در آب ریخته و مصرف می‌شود. بعضی‌ها از محلول آن به‌عنوان داروی ضددرد نیز استفاده می‌کنند. مصرف آن نوعی حالت توهم می‌دهد و می‌گویند در جنوب ایران به‌ویژه در بوشهر و بندرعباس با نام تنباکوی لنگه‌ای کشت می‌شود و در مراسم خاصی به‌عنوان ماده‌ای برای جن‌گیری استفاده می‌شود! تنباکوی لنگه‌ای می‌تواند عامل ابتلا به اسکیزوفرنی و کاهش هوش باشد.
قارچ جادویی
قارچ جاودیی یا مجیک ماشروم در بسیاری از نقاط جهان به‌صورت وحشی می‌روید. بسیاری از انواع آن نیز به‌سادگی قابلیت کشت توسط انسان‌ها را دارند. این ماده مخدر به‌عنوان یک ماده دارای اثر سوءاعتیاد شناخته می‌شود. این قارچ‌ها به‌راحتی در ایران هم در دسترس قرار دارند. تأثیرات آنها نیز بین 30دقیقه تا 2ساعت بعد از مصرف ظاهر می‌شود، تا 6ساعت بر بدن باقی می‌ماند. قارچ‌ها اثرات متفاوتی روی مصرف‌کنندگان می‌گذارند و ممکن است فرد احساسات مختلفی از غم تا شادی را حس کند. تهوع، نفخ، احساس ترس شدید، سردرد، غش‌کردن و... از اثرات مخرب این ماده مخدر نام برده شده است. تحقیقات روی این ماده مخدر هنوز کامل نشده است. انواع جدیدتر و مرگبار این قارچ‌ها نیز وجود دارند. چندی پیش سرهنگ عبدالوهاب حسنوند، رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر تهران بزرگ درباره تولید قارچ سمی مخدری خبر داد که در فضای مجازی تبلیغ می‌شد و در اختیار نوجوانان قرار می‌گرفت.
مریم‌گلی
علاوه بر مریم‌گلی، به آن سالویا یا مریم‌چمنی هم می‌گویند. این ماده مخدر گیاهی، از خانواده نعناع، رزماری و آویشن است و البته تفاوت آن با این گیاهان زمین تا آسمان است. سالویا به‌شدت توهم‌زاست. معمولا برگ‌های آن را به‌صورت خام می‌جوند اما دودکردن برگ‌های خشک به‌صورت سیگاری نیز روشی متداول در مصرف این ماده توهم‌زاست. بنزای یا بونسالی ماده اولیه آن را تشکیل می‌دهد. همچنین اعتیادآوری شدیدی دارد، به‌طوری که حتی یک‌بار استفاده از آن می‌تواند منجر به اعتیاد شود. توهمات دیداری، شنیداری، سرگیجه، حالت تهوع، افزایش فشار خون و حالتی شبیه به سکته مغزی و کما نیز از اثرات مصرف ماده مخدر مریم‌گلی است. کاهش قدرت حافظه، اختلال در یادآوری و یادگیری، اختلالات روانی، مشکلات عصبی و... از اثرات بلندمدت این ماده مخدر است.
دی‌ام‌تی یا مولکول روح
دی‌ام‌تی همان ماده مخدری است که گفتیم در آیاهواسکا هم از انواع آن استفاده می‌شود. دی‌ام‌تی به‌دلیل اثرات روانی خاص، مولکول روح نیز نامیده می‌شود. دی‌ام‌تی چندان شناخته‌شده نیست؛ با این حال مصرف آن رو به افزایش است. این ماده نیز مانند بسیاری دیگر از انواع موادمخدر، باعث می‌شود فرد برای تجربه دوباره احساس خلسه، بارها و بارها آن را مصرف و به آن اعتیاد پیدا کند؛ خصوصا که هر بار مصرف این ماده مخدر با دفعه قبلی تفاوت دارد و هر فرد در اصطلاح «تریپ»های مختلفی را تجربه می‌کند. مصرف‌کنندگان نمی‌توانند جلوی خود را بگیرند و می‌خواهند بدانند در مصرف بعدی چه چیزی را تجربه خواهند کرد. آنهایی که فکر می‌کنند این ماده اثرات مخربی ندارد، سخت در اشتباه‌اند. دی‌ام‌تی معمولا کشیده می‌شود یا تزریق می‌شود یا به‌صورت دمنوش در آیاهواسکا استفاده می‌شود. کما یا ایست تنفسی در اثر مصرف مقدار زیاد دی‌ام‌تی پیش می‌آید.
معجون بیرجندی
معجون بیرجندی که به آن حلوای بیرجندی، کلوچه بیرجندی، معجون زابلی، کیک خنده یا معجون فریب هم می‌گویند نیز نوعی سایکو اکتیو از نوع توهم‌زاست که در قالب شیرینی خوراکی مصرف می‌شود. ترکیبات موجود در آن زیره، روغن ماری‌جوانا و زنجفیل است. بنا بر گزارش وزارت آموزش‌وپرورش فروش آن از سال1391 در اطراف مدارس خراسان رضوی آغاز شده است. این ماده 15برابر مخرب‌تر از حشیش عمل می‌کند. چندین بار پلیس از عملیات‌های جمع‌آوری معجون بیرجندی در عطاری‌های مشهد خبر داده است؛ با این حال همچنان این موادمخدر به فروش می‌رسد.
ملوان زبل
پان پراک که به‌طور خلاصه‌تر به آن پان هم می‌گویند، ماده مخدری است که جدیداً وارد کشور شده است. این ماده را با عنوان ناس خارجی یا ملوان زبل هم می‌شناسند. ملوان زبل به شکل آدامس، پاستیل و خوشبوکننده دهان در بازار کشور به فروش می‌رسد و عوارضی مشابه نسوار دارد.
دستمال یا NPS
اوایل سال92 بود که بابک دین‌پرست، معاون ستاد مبارزه با موادمخدر در آن زمان صحبت از رواج یک ماده مخدر جدید گیاهی به نام NPS یا دستمال کرد. دستمال همان ماده محرک موجود در ماری‌جواناست که به شکل صنعتی تولید می‌شود و به شکل دستی، دوز آن تغییر می‌کند. دستمال بین 20تا 80برابر قوی‌تر از حشیش است که به تبع، قدرت تخریب و اعتیادآوری بالاتری هم دارد. رضا فریدی، روانشناس بالینی و درمانگر اعتیاد درباره این ماده مخدر گفته است که در سال95 به‌صورت محدود دیده شد و دیگر مشاهده نشد اما به‌تازگی این ماده را به‌راحتی می‌توان تهیه کرد.
گرد فرشته
فن‌سیکلیدین یا گرد فرشته به اسامی مختلفی مانند قرص صلح، کریستال، اسب آرام، سوخت موشک و... در خیابان‌ها به فروش می‌رسد. اگر بخواهیم تاریخ استفاده از این ماده مخدر را مرور کنیم، باید بدانیم که بعد از جنگ جهانی اول برای بیهوشی استفاده می‌شده است. این ماده به شکل کریستال سفیدرنگی است و در دهه60 میلادی در آمریکا رایج شد. این گرد را به‌صورت محلول در آب یا به‌صورت قرص و کپسول یا از راه بینی مصرف می‌کنند. گرد فرشته اثرات سوء و غیرقابل پیش‌بینی دارد. روی مغز اثراتی مثل سرخوشی، اضطراب، بی‌قراری و خواب‌آلودگی دارد. می‌تواند باعث توهم درباره زمان و فضا شود. پارانویا و حالاتی شبیه حالات استفاده از ال‌اس‌دی از این ماده مخدر به‌دست می‌آید. می‌تواند ضربان و فشار خون را بالا ببرد و حتی به اختلال در گفتار یا تشنج منجر شود.
نباید فراموش کنیم که موادمخدر و اعتیادآور جدید بسیار خطرناک هستند و با توجه به ارائه متنوع آنها در شکل‌های خوراکی مختلف، می‌توانند بسیار گمراه‌کننده باشند. این مواد افیونی اعتیادآوری بالایی دارند و ترک‌کردن آنها نیز عوارض شدید و دردهای طولانی‌مدتی را به همراه دارد که گاه برای مصرف‌کنندگان امری محال است.
در همینه زمینه :