7 دلیل بالا بودن مرگ کرونا در ایران

زهرا جعفرزاده- خبرنگار

 کرونا در دویست و پنجاه و ششمین روز از ورودش به ایران، همچنان می‌تازد. کمی مانده تا شمار فوتی‌ها به 35هزار نفر برسد و هنوز اقدام مؤثری برای قطع زنجیره مرگ و ابتلا یا کاهش آن انجام نشده است.
محمد رضا ظفرقندی،‌ رئیس سازمان نظام پزشکی که در 8‌ماه گذشته بیانیه‌های متعددی خطاب به رئیس‌جمهوری نوشته و نسبت به شرایط شیوع هشدار داده، حالا اوضاع را بحرانی‌تر از هر دوره‌ای توصیف می‌کند و می‌گوید که تنها یک اقدام فوری می‌تواند ما را از این وضعیت نجات دهد. او می‌گوید: در بیانیه‌ها از همان ابتدا درخواست‌های یکسانی برای کنترل شیوع شد، اما هیچ کدام عملی نشد، آن‌هم در وضعیتی که ظرفیت بیمارستان‌ها از بیماران مبتلا به کرونا پر شده، کادر درمان هر روز قربانی می‌دهد، منابع اکسیژن بیمارستان‌ها برای اکسیژن‌رسانی به بیماران کاهش پیدا کرده، بیماریابی ضعیف و تست کرونا کم است. او در گفت‌و‌گو با همشهری 7‌دلیل مهم برای بالا بودن موارد مرگ کرونا در ایران را بر‌می‌شمارد  و می‌گوید: آمارهای واقعی از آمارهای روزانه اعلام شده بالاتر است.

چرا موارد مرگ ناشی از کرونا در ایران تا این اندازه بالاست؟
به چند دلیل؛ یکی تشخیص دیرهنگام موارد ابتلا به کرونا و شروع درمان با تأخیر است. دوم، استفاده از روش‌های درمانی متعدد که روی ارگان‌های بدن مثل کبد و کلیه تأثیر منفی می‌گذارد. سوم، ضعف در مراقبت‌های بیمارستانی است. میزان مراجعه‌ها بالاست و تخت‌ها کم است. دلیل چهارم درگیری کادر درمان با کرونا و کمبود پرسنل است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که یک سوم از کادر درمان بیمارستان‌هایی مثل سینا، شهدای تجریش و امام خمینی هم‌اکنون درگیر کرونا شده‌اند. 50درصد تخت‌ها در اشغال بیماران کرونایی است و مجموع این‌ها منجر شده تا مراقبت خوبی از بیماران انجام نشود و آمار مرگ‌ومیر آنها بالا برود. پنجم ، منابع اکسیژن در بیمارستان‌ها بسیار کم شده است. منابع اکسیژن بیمارستان‌ها برای 20درصد از بیماران درنظر گرفته شده، چون کرونایی در کار نبود. اما حالا 80درصد بیماران به‌دلیل ابتلا به این ویروس، نیاز به اکسیژن‌رسانی دارند. دلیل ششم،‌ضعف در بیماریابی است. پیشگیری‌ به درستی انجام نشده، روند پیگیری افراد مبتلا به درستی انجام نمی‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد از میان افراد بستری شده در بیمارستان حدود 15درصد جانشان را از دست می‌دهند و این آمار بالایی است. این عدد در کشورهای دیگر 5/ 2درصد است. دلیل اصلی آن هم این است که بیماران با شرایط وخیم به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند. هم‌اکنون در موارد مرگ، ایران جزو 5کشور پرتلفات دنیاست. دلیل هفتم  بالا بودن آمار مرگ هم،  اجرا نشدن الزامات پیشگیری به صورت علمی است.
شما به ضعف بیماریابی در کشور اشاره کردید. روزانه چه تعداد تست گرفته می‌شود؟
تا چند وقت پیش روزانه 25هزار تست گرفته می‌شد؛ قرار بود این مقدار به 35تا 40هزار برسد که این اتفاق هنوز نیفتاده. این عدد در روز با توجه به جمعیت کشور باید به 200هزار برسد. اما به‌دلیل اینکه بخشی از این کیت‌ها وارداتی است، با مشکل موجودی مواجه شده‌ایم. در کشور ترکیه روزانه 130هزار تست انجام می‌شود.
بیماریابی چقدر می‌تواند به قطع زنجیره مرگ کمک کند؟
خیلی زیاد. ما نه تست به اندازه کافی گرفته‌ایم و نه الزامی برای رعایت موارد بهداشتی و پیشگیرانه ایجاد کرده‌ایم. وضعیت فعلی، نتیجه رفتارهای گذشته است. زور وزارت بهداشت به این شرایط نمی‌رسد. باید نیروهای نظامی و انتظامی اقدامات کنترلی انجام دهند.
به وضعیت ابتلای کادر درمان به کرونا اشاره کردید، آخرین آمار مرگ ناشی از کرونا در این گروه چقدر است؟
براساس آخرین آمارهای جمع‌آوری شده رسمی از سوی سازمان نظام پزشکی، تاکنون 188نفر از نیروهای کادر درمان در محل کار مبتلا به کرونا شده و جانشان را از دست داده‌اند. البته آمارهای غیررسمی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده نزدیک به 314نفر است، اما آنها مورد تأیید نیست و ابتلایشان در مراکز درمانی محرز نشده است؛ اما 188نفر آمار تأیید شده‌ای است.
از این افراد چه تعداد پزشک و چه تعداد پرستارند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد که 21درصد از گروه پرستاری، 19درصد پرسنل اداری، 18درصد پزشک عمومی، 8درصد متخصص داخلی، 5درصد زنان و زایمان، 5درصد متخصص بیهوشی، 4درصد متخصص کودکان و سایر فوتی‌ها هم از گروه‌های دیگر پزشکی‌اند که درصدهای پایین‌تری داشته‌اند. این افراد به‌عنوان شهدای سلامت به شمار می‌روند. البته هنوز نمی‌توان اسامی آنها را اعلام کرد. این افراد در مطب‌ها، مراکز درمانی و بیمارستان‌ها مبتلا شده و جانشان را از دست داده‌اند. نکته‌ای که در ارتباط با این افراد وجود دارد این است که از خانواده متوفیان این گروه، حمایتی نمی‌شود و به محض صدور گواهی فوت، حساب‌های بانکی مسدود می‌شود. همسر یکی از پزشکان عمومی فوت شده در اسفند ماه، هنوز امکان دسترسی به اموال همسرش را پیدا نکرده و هزینه‌های زندگی‌ خود و فرزندش را خانواده‌اش پرداخت می‌کنند. با گذشت 8‌ماه از ماجرا، هیچ حمایتی از این افراد نشده؛ این در حالی است که آنها به‌عنوان شهید تلقی شده‌اند.
به اعتقاد شما با سیاستی که در پیش گرفته شده، ما به سمت ایمنی جمعی می‌رویم؟
ایمنی جمعی با توجه به ماهیت ویروس معنی ندارد؛ چرا که بیماری ایمنی ایجاد نکرده ‌است. ما صدها نمونه داریم که قبلا مثبت بوده‌اند ولی دوباره مبتلا شده‌اند. ایمنی جمعی برای زمانی است که ویروس ایمنی ایجاد می‌کند.
حالا در وضعیت فعلی که به سر می‌بریم و با توجه به اوج گرفتن آمار ابتلا و فوتی، تعطیلی 2هفته‌ای تهران چقدر قابل اجراست؟
به‌طور کلی تعطیلی برای مدت طولانی نمی‌تواند ادامه داشته باشد. تعطیلی‌ها باید هوشمند باشد. یعنی درنظر بگیریم که چه مکان‌هایی منبع آلودگی است؟ تعطیلی چقدر می‌تواند تأثیر‌گذار باشد؟ و روند تعطیلی از نظر اقتصادی چه ضربه‌ای وارد می‌کند؟
هفته گذشته رئیس‌جمهوری فرماندهی ستاد ملی مقابله با کرونا را به وزیر کشور واگذار کرد. به اعتقاد شما این تصمیم چقدر می‌تواند روند شیوع ویروس و آمار مرگ را با سیاست‌های جدید کاهش دهد؟
فرمانده ستاد باید اختیارات بیشتری داشته باشد. اگر این اتفاق نیفتد مرگ‌ومیر ادامه پیدا می‌کند و بعد با تلفات بیشتر ناچار می‌شوند تا تصمیمات جدی‌تری بگیرند.