پاییز سرد،زمستان داغ

2نمای متفاوت از بازار خودرو؛ از یک‌سو قیمت رسمی خودروهای داخلی تا 30درصد افزایش یافته اما از سوی دیگر کاهش نرخ ارز زمینه ریزش 30میلیون تومانی قیمت خودروهای پرتیراژ را در کف بازار فراهم کرده است. برخی کارشناسان روند اخیر کاهش قیمت را از توقف معاملات بازار، سیر نزولی نرخ ارز و انتظارات روانی ناشی از نتایج احتمالی انتخابات آمریکا متاثر می‌دانند. به‌گزارش همشهری، دور تازه افزایش رسمی 25 تا 30درصدی قیمت خودروهای داخلی از هفته گذشته با ابلاغ مصوبه شورای رقابت و اعلام نرخ‌نامه‌های رسمی و جدید ایران خودرو و سایپا آغاز شده؛ همزمان زمزمه‌های آزادسازی نرخ نیمی از خودروهای داخلی نیز به‌گوش می‌رسد اما برخلاف گذشته که با افزایش نرخ مصوب خودروهای داخلی قیمت حاشیه بازار خودرو افزایش می‌یافت، افزایش قیمت اخیر در کارخانه‌ها نه‌تنها تأثیری در رشد قیمت‌های حاشیه بازار نداشته، بلکه قیمت برخی خودروهای پرتیراژ داخلی را تا 30میلیون تومان کاهش داده است. این کاهش قیمت، شرایط را برای کاهش فاصله قیمت در حاشیه بازار با نرخ کارخانه‌ای خودروهای داخلی فراهم کرده است.

چشم‌انداز نزول
فعالان بازار خودرو در گفت‌وگو با همشهری از چشم‌انداز کاهش بیشتر فاصله نرخ بازار و کارخانه در بازارخودرو، درصورت تداوم سیر نزولی نرخ ارز، تداوم رکود در بازار و رشد نسبی عرضه خودرو از مسیر شرکت‌های خودروسازی خبر می‌دهند. گره‌خوردن قیمت خودرو به نرخ دلار و مشخص شدن سرنوشت قیمت ارزهای خارجی با اعلام نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نیز موجب تردید و دودلی فعالان صنفی و خریداران و فروشندگان خودرو شده است. چشم‌انداز سیر نزولی یا کاهش نرخ دلار درصورت پیروزی دمکرات‌ها در انتخابات آمریکا نیز به تردید و دودلی معامله‌گران در بازار خودرو دامن زده، البته برخی از احتمال افزایش نرخ دلار در صورت پیروزی احتمالی ترامپ در انتخابات آمریکا و تأثیر آن بر قیمت خودرو در حاشیه بازار خبر می‌دهند.

گام نخست آزادسازی قیمت
 رئیس گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری در حاشیه بازدید از سایپا اعلام کرده است:  برای آنکه خودروسازان از زیان خارج شوند، باید نظام قیمت‌گذاری خودرو با تغییراتی همراه شود. به گفته علی آقا‌محمدی، هم‌اکنون عواملی غیر از تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان از رشد قیمت‌ها در بازار خودرو سود می‌برند و با تغییر فرایند قیمت‌گذاری می‌توان بازار خودرو را با شرایط بهتری مدیریت کرد. درپی این اظهارنظرها، برخی گزارش‌های دریافتی از احتمال واگذاری اختیار تعیین قیمت نیمی از خودروهای تولید داخل به هیأت مدیره خودروسازان، به‌صورت ‌فصلی و البته برمبنای نرخ تورم بخشی اعلام‌شده از بانک مرکزی، حکایت دارد. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تأکید کرده؛ به‌زودی واگذاری اختیار تعیین قیمت برخی خودروهای داخلی به هیأت مدیره شرکت‌های خودروساز جمع‌بندی و اجرایی خواهد شد. به باور کارشناسان، با اجرایی‌شدن شیوه جدید قیمت‌گذاری، قیمت‌گذاری برخی محصولات ایران خودرو مانند خودروهای خانواده‌207، دنا، سورن و رانا به هیأت مدیره‌ ایران خودرو سپرده خواهد شد. در سایپا نیز نرخ خانواده پراید، تیبا، ساینا و وانت‌ها در شورای رقابت و نرخ بقیه خودروهای سایپا مانند خانواده کوئیک، سراتو و محصولات جدید در هیأت مدیره این شرکت تعیین و ابلاغ خواهد شد.

جزئیات آزادسازی قیمت
هرچند برخی خودروسازان در قالب اطلاعیه‌هایی اعلام کرده‌اند تا این لحظه تصمیم جدیدی برای نحوه قیمت‌گذاری خودرو ابلاغ نشده، اما آرش محبی‌نژاد، دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو اعلام کرد: در طرح جدید قیمت‌گذاری خودرو، آزادسازی قیمت نیمی از خودروها مطرح است. او با تشریح جزئیات جلسات مربوط به شیوه جدید قیمت‌گذاری خودروها با محوریت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، افزود: جلساتی برای بازنگری در نحوه قیمت‌گذاری خودروها برگزار شده که بر مبنای آن خودروهایی که تولید انبوه دارند و قیمتشان نسبت به بقیه خودروها پایین‌‌تر است، کماکان مشمول قیمت‌گذاری دستوری می‌شوند اما خودروهای با تیراژ پایین‌تر و قیمت بالاتر در هیأت مدیره خودروسازان قیمت‌گذاری خواهند شد. محبی‌نیا تأکید کرد: آزادسازی قیمت ۵۰درصد محصولات، اتفاق خوبی است اما درمورد ۵۰درصد بقیه همچنان شاهد توزیع رانت خواهیم بود. بنابراین نیمی از مشکل حل می‌شود ولی نیمی دیگر باقی خواهد ماند.

موج گرانی در زمستان
سعید مدنی، کارشناس صنعت خودرو و مدیرعامل پیشین سایپا در گفت‌وگو با همشهری در تحلیل این موضوع، گفت: تصمیم به آزادسازی قیمت نیمی از خودروهای داخلی نیز جوابگوی رفع مشکلات کنونی بازار خودرو نخواهد بود و فقط به اختلاف‌نظر شورای رقابت و خودروسازان دامن می‌زند، زیرا با تثبیت دستوری قیمت برخی خودروها در شورای رقابت، خودروسازان تلاش می‌کنند تا زیان انباشته خود را با افزایش بیشتر قیمت سایر محصولات خارج از شمول قیمت‌گذاری جبران کنند. مدنی افزود: کاهش اخیر قیمت خودروهای داخلی عمدتا ناشی از نوسان قیمت ارز در چند روز گذشته بوده است. هرموقع نرخ دلار کاهش یافته، قیمت بیشتر کالاهای سرمایه‌ای و حتی مصرفی غیرمرتبط با آن نیز کاهش یافته است. او تأکید کرد: به‌دلیل نبود شاخص قیمت‌گذاری کالاها و خدمات، اکنون نرخ دلار و سکه شاخص تعیین نرخ شده است و کاهش قیمت ‌این خودروها نیز تحت‌تأثیر آزادسازی نیمی از قیمت خودروهای داخلی یا حتی مباحث مطرح در زمینه عرضه خودرو در بورس نیست. مدیرعامل پیشین سایپا بر بی‌تأثیر‌بودن نتایج انتخابات آمریکا در وضعیت آینده بازار خودرو تأکید کرد و افزود: وقتی قیمت خودرو بیش از حد افزایش می‌یابد، زمینه تشدید رکود بازار فراهم می‌شود. مدنی با بیان اینکه ممکن است پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا به‌دلیل انتظاراتی که مردم دارند، در کوتاه‌مدت اثر روانی بر بازارها داشته باشد، اما اینکه با این تغییر دولت آمریکا دلار ارزان شود، چندان واقعی نیست. این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه با توجه به شرایط کنونی تولید و عرضه خودرو، احتمالا با فروکش‌کردن انتظارات روانی، در زمستان امسال مجددا شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود، افزود: مشکل آن است که همه‌‌چیز را به دلار گره زده‌ایم. مدنی افزود: اگر دولت‌ها به تکالیف قانونی خود برای قطع رابطه با دلارهای نفتی عمل و آن را صرف طرح‌های توسعه‌ای می‌کردند، اکنون می‌توانستیم با درآمدهای حاصل از تولید ناخالص داخلی مشکلات را حل کنیم.

از نرخ رسمی تازه تا ریزش 30میلیونی قیمت در بازار
مشاهدات میدانی خبرنگاران همشهری نشان می‌دهد افزایش نرخ مصوب و کارخانه‌ای خودروها، موجب کمتر‌شدن شکاف بین این نرخ و نرخ بازار خودرو شده است. این کاهش قیمت در خودروهای محدوده قیمتی 100 تا 300میلیون تومان به 30میلیون تومان نیز رسیده به‌نحوی که به‌گفته رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو، قیمت سایپا‌۱۵۱ یا پراید وانت که تا ۱۴۵میلیون تومان پیشروی کرده بود، به ۱۱۵میلیون، سایپا۱۳۱ از ۱۲۸میلیون تومان هم‌اکنون به ۱۰۵میلیون، کوییک از ۱۹۰میلیون به ۱۶۰میلیون و پژو۲۰۶تیپ۲ با کاهش ۳۰میلیون تومانی از ۲۵۰میلیون به ۲۲۰میلیون و سمند ال ایکس از 240میلیون به 210میلیون تومان کاهش یافته است. سعید موتمنی افزود: با توجه به اختلاف بسیار زیاد نرخ کارخانه‌ و بازار خودروها و سیر نزولی نرخ ارز، ابلاغیه شورای رقابت و افزایش رسمی قیمت‌ها، تأثیری بر افزایش قیمت خودروهای داخلی نداشته است. این درحالی است که سایپا برای نرخ جدید محصولاتش در سه‌ماهه سوم امسال قیمت تیبا صندوقدار 87میلیون، تیبادو 95.4میلیون، ساینا 92میلیون‌و800هزار، پراید151معمولی 91میلیون، شاهین 267میلیون، کوییک‌آر 129میلیون‌و600هزار، نیسان تک‌سوز 180میلیون‌و400هزار و دوگانه‌سوز را 220میلیون‌و600هزار تومان اعلام کرده است.