روز جولان کرونا در ایران و جهان

شیده لالمی- روزنامه‌نگار

هفته جاری با افزایش آمار ابتلا در تعدادی از کشورهای اروپایی آغاز شد؛ آماری که نشان‌دهنده بالا گرفتن موج دوم بیماری کرونا در اروپاست و با سرعت نسبتا بالایی هم پیش می‌رود؛ آمار مبتلایان به کرونا در جهان صبح دیروز از مرز40 میلیون نفر عبور کرد و بسیاری از کشورهای جهان حتی آن دسته که سیاست‌های سختگیرانه‌ای را برای کنترل کووید-19اجرا و پیش‌بینی کرده بودند با پیک جدید شیوع کرونا مواجه شده‌اند. دولت‌ها در تحلیل این وضعیت اغلب همسو هستند و می‌گویند بخشی از این شرایط پیچیده ناشی از تغییر رفتار مردم است؛ مردمی که برای اجرای سیاست‌های محدود‌کننده مانند گذشته همکاری نمی‌کنند و از زندگی در شرایط محدود‎کننده کرونا خسته شده‌اند. در مقابل مردم هم معتقدند دولت‌ها کارنامه قابل قبولی در بحران کنونی ندارند و نتوانسته اند آنطور که باید در این شرایط بحرانی از جامعه آسیب‌دیده از پاندمی حمایت اجتماعی کنند. سازمان جهانی بهداشت هشدار داده است که اگر سرعت انتقال کووید-19 در اروپا کند نشود، به‌زودی ظرفیت تعداد زیادی از بخش‌های مراقبت‌های ویژه در تعدادی از شهرهای اروپایی تکمیل می‌شود. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در روزهای اخیر بار دیگر از مردم خواست همانند بهار یک همکاری جمعی برای کاهش سرعت انتقال کرونا داشته باشند. آمار ابتلا به کرونا در آلمان هم با وجود همه سختگیری‌ها رو به افزایش است.
مرکل در برنامه ویدئویی هفتگی‌اش گفت: «ماه‌های دشواری پیش روی ماست. زمستان چگونه خواهد بود؟ کریسمس چگونه خواهد بود؟ همه اینها بسته به شیوه رفتار ما در این روزها و هفته‌هایی است که می‌گذرد. رفتار روزمره ماست که بر همه اینها تأثیر می‌گذارد.»

فرانسه: ساعت 9شب همه‌جا تعطیل!
فرانسه در 24ساعت منتهی به روز شنبه با ثبت 32هزار و 427مورد بیمار مبتلا به کرونا رکورد جدیدی را ثبت کرد. پس از آن هم آمارهایی که رسیده هفته بسیار سختی از نظر شیوع بیماری را در این کشور نشان می‌دهد. در پاریس و  8شهر دیگر فرانسه، فعالیت رستوران‌ها، کافه‌ها، سینماها و سایر مؤسسات محدود شده و آنها باید نهایتا ساعت 9شب کرکره‌ها را پایین بکشند و تعطیل کنند. این کشور در حال اعزام 12هزار افسر پلیس اضافی برای اجرای قوانین جدید پیشگیری از کرونا در این کشور است. این سختگیری‌ها در فرانسه در حالی است که بسیاری از صاحبان رستوران‌ها توجه به پروتکل‌ها را به‌تدریج کاهش داده‌اند. آنها می‌گویند قرنطینه چند‌ماه گذشته آنها را از نظر اقتصادی ویران کرده است.
خاویر دنامور، صاحب چندین رستوران در پاریس به بخش انگلیسی یورونیوز گفته: «من حق دارم رویکرد دولت را زیر سال ببرم. فکر می‌کنم این اقدامی فاجعه‌بار برای ماست و ساعت کار رستوران‌ها حداقل باید تا 11شب باشد تا ما دست‌کم بتوانیم زنده بمانیم. هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این اختلاف چندساعته بر انتقال ویروس در جامعه تأثیر زیادی خواهد گذاشت.»

انگلستان: تشدید لایه به لایه محدودیت‌ها
در انگلیس، یک رویکرد منطقه‌ای به‌اصطلاح «سه لایه» برای مهار شیوع کرونا توسط بوریس جانسون پیش‌بینی شده و دولت بسته به آمار ابتلا و میزان شیوع کرونا در هر منطقه، محدودیت‌های تدریجی شدیدتری را برای مهار کووید-19در هر یک از این 3منطقه پیش‌بینی و اجرا می‌کند. برای مثال در روزهای اخیر در شهرهایی که در لایه دوم قرار داشتند، مانند لندن و یورک طرح ممنوعیت معاشرت با افراد خانواده اجرا شد؛ درحالی‌که مناطق دیگری که در لایه سوم قرار داشتند، تعطیلی گسترده مراکز عمومی را تجربه می‌کردند و معاشرت با دیگران حتی در محیط‌های باز خارج از خانه هم برای آنها ممنوع اعلام شده بود.
در ایرلند شمالی، قرنطینه از روز جمعه به‌مدت 4هفته به اجرا گذاشته شده است. همه کافه‌ها، بارها و رستوران‌ها باید بسته شوند و مدارس نیز به‌مدت  2هفته تعطیل می‌شوند. آمار مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در انگلستان از 44هزار نفر گذشته و شیوع دوباره بیماری در این کشور نگران‌کننده است.

آلمان: سفر نکنید و در خانه بمانید
آلمان که به‌دلیل سرعت کم گسترش کووید-19در هنگام شیوع همه‌گیری در جهان بسیار مورد ستایش قرار گرفته و جزو کشورهای نسبتا موفق برای مهار کرونا بوده هم در روزهای اخیر شاهد افزایش سریع آمار ابتلا به کروناست.
روز شنبه، مرکز کنترل بیماری‌ها در مؤسسه رابرت کوچ، شناسایی 7830مورد جدید ابتلا به کرونا در یک شبانه‌روز را گزارش کرد؛ عددی که یک رکورد جدید و البته زنگ خطری برای آلمان است. مانند اکثر کشورها، آلمان در تلاش است تا از تجمعات و برقراری ارتباط نزدیک مردم با یکدیگر جلوگیری کند.
آلمان در مجموع 356هزار و 387 مورد ابتلا به ویروس کرونا و آمار نسبتا کمی یعنی 9767مورد مرگ ناشی از کووید-19را ثبت کرده است.
مرکل از آلمانی‌ها خواسته از سفرهای غیرضروری اجتناب و مهمانی‌ها را لغو کنند و تا جای ممکن در خانه بمانند.
او در گفت‌وگوی ویدئویی‌اش با مردم از آنها پرسید: «چه چیزی ما را در پیک اول کرونا نجات داد؟ اینکه ما کنار هم ایستادیم و از قوانین پیروی کردیم. پیشگیری، مؤثرترین درمانی است که ما هم‌اکنون علیه پاندمی کرونا در دست داریم و اکنون در شرایطی هستیم که توجه به پروتکل‎ها بیش از هر زمان دیگری لازم است.»

ایتالیا: تشدید محدودیت‌ها، مقاومت مردم
منطقه لومباردی شمالی ایتالیا، جایی که بیماری کرونا در اروپا اواخر فوریه از آنجا آغاز شد هم این روزها اقدامات جدیدی را برای مهار کووید-19که دوباره به این منطقه بازگشته، آغاز کرده است. محدود کردن باشگاه‌ها و برخی مراکز پرجمعیت و نیز تقویت دوره‌های آموزشی آنلاین بخشی از این سیاست‌هاست. این اقدامات پس از آن انجام شد که لومباردی، پرجمعیت‌ترین شهر منطقه شمالی ایتالیا، بار دیگر در صدر شهرهای مبتلا به کرونا قرار گرفت و در یک روز بیش از 2000بیمار جدید مبتلا به کرونا در آن شناسایی شد. در این شهر ایتالیا بیمارستان‌ها به‌شدت تحت فشار هستند و تخت‌های بخش مراقبت‌های ویژه در حال پر شدن است.
جنوب کامپانیا منطقه پرخطر دیگری در ایتالیاست که شیوع کرونا در موج دوم در آن بالا گرفته است. این منطقه هم محدودیت‌ها را تشدید کرده است؛ ازجمله تعطیلی مدارس و مهدهای کودک به‌مدت 2هفته. اما فرماندار منطقه پس از اعتراض والدین شاغل به این تعطیلی گسترده، از بخشی از این سیاست‌های محدود کننده، عقب‌نشینی کرد و اجازه داد مراکز مراقبت روزانه باز بمانند.
دنیا سرگردان است در مواجهه با ویروسی که همچنان هیچ میلی به مهار شدن و عقب‌نشینی از میدان ندارد.


آمار
صدر نشینی ایران در جدول مرگ و میر کرونا در جهان
 آمار جهانی مبتلایان به کوویدـ۱۹ ناشی از کروناویروس جدید به ۴۰میلیون و ۲۸۷هزار و ۳۷۴ نفر رسید و تاکنون مرگ یک‌میلیون و ۱۱۸هزار و ۳۹۶نفر نیز بر اثر این بیماری تأیید شده است. ۳۰میلیون و ۱۲۱هزار و ۷۱۰نفر از مبتلایان به کوویدـ۱۹ هم تاکنون بهبود یافته‌اند. روند افزایش آمار ابتلا به بیماری کوویدـ۱۹که تاکنون در ۲۱۵کشور و منطقه در جهان شیوع یافته، ادامه دارد و این بیماری همچنان در دنیا قربانی می‌گیرد. آمریکا با بیش از ۸.‌۳میلیون مبتلا و همچنین بیش از ۲۲۴هزار قربانی تاکنون، همچنان در صدر فهرست کشورهای درگیر با بیماری کووید-۱۹قرار دارد. هند و برزیل نیز با آمار میلیونی مبتلایان پس از آمریکا به‌ترتیب با بیش از ۷.‌۵ و ۵.‌۲میلیون بیمار کوویدـ ۱۹، جایگاه‌ دوم و سوم را در جهان به‌خود اختصاص داده‌اند. هم‌اکنون 4 کشور ایالات متحده، برزیل، هند و مکزیک به‌ترتیب رکورددار قربانیان این بیماری در دنیا هستند.
بر اساس اطلاعات پایگاه اطلاع رسانی  «ورلداُمتر»، ایران با آمار 337 جانباخته کرونا که دیروز ثبت شد، در صدر جدول جهانی مرگ و میر ناشی از کووید-19 قرار گرفت. این صدر نشینی در آمار روزانه مرگ و میر است و ایران فاصله معناداری با سایر کشورها دارد.
مساله بسیار مهم درباره شیوع کرونا در ایران بالا بودن نرخ مرگ و میر ناشی از این بیماری است. در حالی که در دیگر کشورهای جهان شمار مبتلایان روزانه به دلیل غربالگری دقیق و بیشتر با آمار بالاتری اعلام می‌شود، ایران نسبت به میانگین جهانی مبتلایان کمتری را شناسایی کرده اما آمار مرگ و میر بالاتری دارد.

نمای نزدیک
مردمان خسته از کرونا؛ مشکل تازه دولت‌ها
همزمان با اوج گرفتن دوباره کرونا در جهان سازمان جهانی بهداشت هشدار داده که پیش از استفاده گسترده از واکسن مؤثری برای کرونا تعداد کشته‌های جهانی ممکن است به 2میلیون نفر برسد. این گزارش می‌گوید تقریبا از هر 10نفر در سراسر جهان ممکن است یک نفر قبلاً آلوده شده باشد، اما «اکثریت قریب به اتفاق مردم جهان همچنان در معرض خطر هستند».  به همین دلیل هم تعداد زیادی از کشورها به قرنطینه دوباره و تعطیلی گسترده فکر می‌کنند؛ ایده‌ای که البته در تعدادی از کشورها اجرای آن به‌سادگی ممکن نخواهد بود. گاردین گزارش داده، در جمهوری چک، کشوری که در روزهای اخیر آمار شیوع کرونا در آن جهشی چشمگیر داشته، مخالفت با استفاده اجباری از ماسک به خشونت و برخورد نظامی منتهی شده است. گاردین، تعداد معترضان را حدود 2هزار نفر برآورد کرده است. مقاومت مردم در برابر اجرای قرنطینه و سیاست‌های محدود‌کننده تنها مشکلی نیست که در پراگ، پایتخت جمهوری چک گزارش شده باشد، شهرهای مختلف آلمان اعتراضات مشابهی داشتند و در لندن هم مردم اگر بتوانند و جریمه نشوند برای اجرای سختگیرانه سیاست‌های پیشگیرانه همراهی نمی‌کنند. این مقاومت و بعضا احساس خشمی که افراد در خود احساس می‌کنند در هر جامعه‌ای با شیوه‌ای متفاوت نمود پیدا می‌کند؛ از مقاومت در برابر استفاده از ماسک گرفته تا اعتراض‌های خیابانی و واکنش‌های دیگر. طولانی شدن دوره بیماری کرونا در جهان و ناسازگاری شیوه‌های پیشگیری از این بیماری با زندگی اجتماعی و عادات روزمره مردم در دنیای مدرن، حالا و در آغاز فصل سرما که پیش‌بینی می‌شود با افزایش فزاینده آمار ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کووید-19 همراه باشد به مشکل پیچیده‌ای تبدیل شده است. این شرایطی است که نه‌تنها در ایران که در بیشتر کشورهای جهان دیده می‌شود و سهل‌گیری مردم در مراقبت‌های بهداشت فردی و اجتماعی که لازمه کنترل کروناست در بیشتر کشورهای جهان از الگوی مشابهی پیروی می‌کند و در این میان تنها کشورهایی توانسته‌اند همچنان بخش زیادی از جامعه را برای اجرای پروتکل‌های بهداشتی با خود همراه کنند که به استفاده از نیروهای نظامی و پلیس در اجرای پروتکل‌ها متوسل شده و جرایم سنگینی را بابت اجرا نشدن پروتکل‌های بهداشتی از مردم دریافت می‌کنند. این موضوع هم البته راه‌حل بدون پیامدی نیست؛ مردمی که تحت‌تأثیر کرونا کسب و کارشان آسیب دیده، درآمد زیادی ندارند و در عین حال در معرض استرس مداوم ابتلا به کرونا هستند یا فرد و افرادی از نزدیکان و دوستانشان را از دست داده‌اند، نسبت به دریافت این جرایم و فشارهای از بالا هم واکنش منفی نشان می‌دهند. دولت‌های سراسر جهان جهت تلاش برای کاهش سرعت انتشار ویروس مجبور شده‌اند رفت‌وآمد عمومی را محدود کنند با تعطیل‌کردن مشاغل و اماکن، سعی بر کنترل شیوع این ویروس دارند  که تأثیر مخربی بر اقتصاد داشته است. طبق اعلام سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)، خسارات وارد شده به اقتصادهای بزرگ جهان در جریان پاندمی کرونا 4برابر بحران مالی جهانی 2009 است. در همین حال، سازمان ملل متحد گفته است که به‌دلیل تاثیر کووید ـ 19 تا پایان سال ممکن است تا 265میلیون نفر با خطر گرسنگی روبه‌رو شوند.