فراموش‌شدگان تاریخ

ارغوان محبی  
موضوع حضور کم‌رنگ زنان در طراحی گرافیک ایران،  مربوط به گذشته و دهه‌های 1340 و 1350 نیست، چراکه زنان، امروز نیمی از فارغ‌التحصیلان رشته‌ گرافیک را تشکیل می‌دهند، اما همچنان این رشته حرفه‌ای مردانه به‌نظر می‌رسد. 
این موضوع ریشه‌های تاریخی فراوانی دارد. حضور زنان در روزگار قاجار بسیار کم و تاریک بود و در آن دوران زنان هیچ جایگاهی در جامعه نداشتند. رفته‌رفته و با وقوع اتفاقات گوناگون در عرصه سیاست و اجتماع در دوره پهلوی، حضور و تاثیر زنان بیشتر از قبل شد. در سال‌های وقوع انقلاب نیز نقش زنان در فرهنگ و جامعه مشهود بود. 
در طول تاریخ طراحی گرافیک ایران، همیشه تعداد طراحان زن در کنار مردان اندک بود. آتلیه‌ها و مراکز تولید گرافیک در دهه‌ 1340 طراحان زن موفقی را در کنار خود داشتند، اما افسوس که امروز هیچ‌کدام از آن نام‌ها جایگاه تثبیت شده‌ای ندارند. از آن جمله می‌توان به کانون پرورش فکری کودکان و رادیو تلویزیون ملی ایران اشاره کرد. 
نفیسه ریاحی، هلن وکیل‌زاده، سودابه آگاه،  ژانت میخاییلی، مهنوش مشیری، فریده شهبازی، فاطمه ملک‌افضلی، هیلدا وارطانیان، دل‌آرا رسولی، مهرنوش معصومیان، طاهره محبی‌تابان، فرح اصولی، قدسی‌ قاضی‌نور، ناهید حقیقت و... طراحان زن پُرتلاش و فعال دهه‌های 1340 و 1350 بودند. از این افراد در زمینه تصویرگری، طراحی کتاب، پوستر، تیتراژ، انیمیشن، لوگو و... نمونه‌های درخشانی به‌یادگار مانده است.
 برای مطالعه تخصصی در این موضوع، به شماره 37 نشریه نشان (فصل‌نامه تخصصی طراحی گرافیک ایران) در پاییز 1395 می‌توان رجوع کرد.