همه آنچه باید درباره ماسک زدن بدانید
علی ملائکه- پزشک و روزنامهنگار
شش ماهی است که از زمان توصیه سازمانهای بهداشتی به ماسک زدن برای پیشگیری از گسترش کرونا میگذرد، اما هنوز سردرگمی و اختلافنظر زیادی درباره ماسکها وجود دارد. خوشبختانه کارشناسان امروزه چیزهای بیشتری درباره تأثیر ماسک زدن در محافظت شما و اطرافیانتان در برابر ویروس کرونا میدانند.
آیا ماسک زدن واقعاًمؤثر است؟
اولازهمه باید بدانید که ماسک زدن شما در اصل باعث محافظت از دیگران میشود، نه خود شما. ماسک زدن هر فردی باعث میشود که اطرافیانش از انتشار قطرکهای تنفسی احتمالاً حاوی ویروس کرونا در امان بمانند. شمار زیادی از بررسیها نشان میدهند اگر همه افراد جامعه ماسک بزنند، میزان انتشار ویروس از فردی به فرد دیگر در آن جامعه کاهش مییابد
در چه زمانی و در کجا باید ماسک زد؟
بهترین کار ماسک زدن در همه زمانهاست، مگر هنگامیکه تنها هستید یا به همراه افراد خانوادهتان از دیگران جدا شدهاید. ماسک زدن بهخصوص در این 3 وضعیت ضروری است:
1- مکانهای شلوغ: مانند رستورانها و کافهها، سالنهای ورزشی هنگام دویدن یا ورزش کردن در محیط باز حتی بدون ماسک احتمالاً بیخطر است. اما اگر عطسه یا سرفه کردن کسی در پشت سرتان باعث نگرانیتان میشود، برای راحتی خیالتان ماسک بزنید. اگر در حیاط پشتی، ایوان یا بالکن خانه جمع میشوید، اگر فقط یک یا دو مهمان دارید، میتوانید ماسک نزنید.
2- فضاهای دربسته: حفظ احتیاط در فضاهای محصور بهخصوص اتاقهای بدون تهویه کافی بیشتر اهمیت دارد. پنجرهها را باز کنید و بگذارید جریان هوای بیرون به داخل بیاید تا بهاینترتیب غلظت ویروسهای پخش درهوا کاهش یابد. این موارد را باید در این مکانها رعایت کنید:ادارات، مدارس، زیارتگاهها و محلهای عبادت، خواروبارفروشیها و سوپرمارکتها، آسانسورها،آرایشگاهها وهنگامی که در خانه با کسی زندگی میکنید که دچار کووید-۱۹ است.
3- تماسهای نزدیک: ماسک زدن بهعنوان یک اقدام محافظتی در هنگامیکه در تماس نزدیک شخصی با هرکسی قرار میگیرید که در «حباب محافظتی» شما قرار ندارند.ضروری است، ازجمله بغل کردن و بوسیدن،صحبت نزدیک چهره به چهره و نیز رابطه صمیمانه و آمیزش جنسی.
چه نوع ماسکی بزنیم و برای چه مدت؟
سه عامل اندازه مناسب، پارچه و مواد سازنده ماسک و قابلیت تنفس در کارایی ماسک موثر است. ماسک باید چسبیده به پوست، دهان و بینی شما را کاملا بپوشاند. لبه بالایی ماسک باید کاملاً روی بینی و لبه پایینی ماسک بایدکاملاً روی چانهتان چسبیده باشد. از سوی دیگر، بررسیهای آزمایشگاهی نشان میدهند پارچههای ریزبافت و با رجشمار بالا بهتر میتوانند ذرات میکروسکوپی ویروس را فیلتر کنند. اگر هنگامیکه ماسک را در برابر نور نگه میدارید، بتوانید رشتههای تشکیلدهنده آن را ببینید، احتمالاً ماسک آنقدر کلفت و ریزبافت نیست که مانع عبور ویروس شود. پارچه کتان خالص بهتر از پارچههای ساختهشده از مواد مصنوعی مانند پلیاستر است. توصیه کلی این است که ماسک دستکم دولایه داشته باشد؛ اگر هنگام ماسک زدن نتوانید بهراحتی تنفس کنید، احتمال اینکه ماسکتان را بردارید بیشتر میشود. برخی از مواد تأثیربخشی بیشتر در فیلتر کردن ذرات دارند، اما تحمل ماسکهای ساختهشده از آنها مشکل و آزارنده است. از طرف دیگر حتی اگر مادهای مانند تکهای از کیسه جاروبرقی بهعنوان یک لایه ماسک قابلتحمل باشد، قبل از استفاده از آن باید درباره بیخطر بودنشان تحقیق کنید. این را بدانید ماسک را بعد از هر بار استفاده در ماشین لباسشویی بشویید. برای شستن میتوانید از صابون یا مواد شوینده و آب داغ استفاده کنید. همچنین پیش از استفاده دوباره ماسک را کاملاً خشک کنید. خیس بودن پارچه نفس کشیدن را مشکل میکند و ممکن است امکان رشد باکتریها را بدهد.
آیا باید از ماسکهای پزشکی استفاده کنم؟
2 نوع عمده ماسکی که در محیطهای پزشکی به کار میروند ماسکهای جراحی و ماسکهای N95 هستند. هردوی این نوع ماسکها اصولاًیکبارمصرف هستند. ماسکهای جراحی اغلب آبیرنگ و چیندار هستند. طراحی این ماسکها اغلب برای جلوگیری از عبور قطرکهای تنفسی و آب دهان خارج شده از دهان و بینی فرد ماسک زده و رسیدن آن به افراد دیگر است. ازطرف دیگر، ماسکهای N95 درواقع ماسکهای تنفسی هستند که کاملاًبه صورت میچسبند و هم از فرد ماسک زده و هم از افراد اطرافش محافظت میکنند.برخی از ماسکهای N95 یا ماسکهای یکبارمصرف دیگر دارای سوپاپ یا دریچه بازدمی هستند که تنفس را راحتتر میکنند. اما استفاده از این ماسکها توصیه نمیشود، چراکه ذرات ریز ویروسی از محل این سوپاپها در هوا پخش میشوند.