فاصله تا ایمنی زیاد و زمان کم است

رضا کرمی‌محمدی
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران

هفتم مهرماه به مناسبت شهید شدن تعدادی از آتش‌نشانان در پالایشگاهی که توسط دشمن بعثی بمباران شده بود، روز ملی آتش‌نشانی و ایمنی نامگذاری شده است؛ حادثه‌ای که در آن نیروهای جان بر کف و کارآزموده آتش‌نشانی تن به کوه آتش زده و با ایثار و ازخودگذشتگی برای ایمنی و سلامت مردم جانفشانی کردند. در این حادثه آتش‌نشانان دلیرانه به دل آتش زدند و در حال اطفای حریق بودند که بار دیگر پالایشگاه بمباران شد و آتش‌نشانان بی‌شماری حین عملیات به مقام والای شهادت نایل شدند.
امروز 40سال از آن واقعه دردناک می‌گذرد. آن انسان‌های والامقام هم دیگر در کنار ما نیستند، اما رسم و مرام آنها هنوز در دل مردمان این مرز و بوم خاموش نشده است؛ آنان که در سال 1395در حادثه پلاسکو شهادت را به جان خریدند تا مردمشان از گزند آتش در امان باشند و آن آزادمرد دستفروشی که چندی پیش در حادثه سینااطهر یک‌تنه چندین نفر را از دل آتش بیرون کشید، ستارگان درخشان همین مرز و بوم هستند.
زلزله، سیل، آتش‌سوزی، توفان و... ازجمله حوادثی هستند که همواره جای‌جای کشور را در معرض تهدید قرار می‌دهند. با وقوع هر یک از این بحران‌ها، مجددا چهره زیبای نوع‌دوستی، ازخودگذشتگی و ایثار مردم سرزمین‌مان نمایان  و صحنه‌های دل‌انگیز همیاری به نمایش گذاشته می‌شود. در این حوادث خیل نیروهای داوطلب، کاروان‌های امدادرسان، کمک‌های مالی و... به راه می‌افتد تا مرهمی باشد بر آلام آسیب‌دیدگان. اما گستره حوادث و آسیب‌های وارد شده بر هموطنان گویای این است که این اقدامات کافی نیست و بهتر از این هم ممکن و شدنی است.
پیش‌بینی حوادث و مخاطرات و پیشگیری از وقوع خسارات ناشی از آنها در دنیای امروز ممکن شده است. سیستم‌های هشدار سریع براساس شناخت و پیش‌بینی عوامل خطرزا کاملا قابل طراحی، برنامه‌ریزی و اجرا هستند. ضوابط و دستورالعمل‌های لازم برای جلوگیری از خسارات در انواع حوادث در دنیای امروز پیشرفت بسیاری کرده و کارآمدی خود را به نمایش گذاشته است. قوانین و مقررات لازم برای اطمینان از ساخت‌وسازهای ایمن و اجرای سیستم‌های مدیریت ایمنی مبتنی بر مشاهدات و پیشرفت‌های علمی آماده و فراهم است، اما آنچه انسان را به تفکر فرامی‌خواند این سؤال بزرگ است که چرا در صحنه عمل و اجرا هنوز فاصله تا این هدف زیاد است؟
برای نشان دادن سرعت عمل انجام امور به‌عنوان نمونه به قانون مدیریت بحران جدید کشور اشاره می‌کنم. تصویب این قانون در مجلس شورای اسلامی سال‌ها به طول انجامید و بالاخره در تاریخ 4/6/1398قانون مذکور توسط ریاست محترم جمهور ابلاغ شد. از آن زمان تاکنون بیش از یک سال گذشته و مجموعه کشور در حال تهیه و تصویب اسناد، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون است و هم‌اکنون عملا در بی‌قانونی محض قرار داریم. با گذر از این زمان و پس از تصویب همه موارد ذکر شده، به مرحله اقدام برای اجرای قانون می‌رسیم که با تغییرات اساسی صورت گرفته در آن، زمانی نیز به رفع چالش‌های اجرا خواهد گذشت و نهایتا چندین‌ماه دیگر نیز برای شروع کار و اقدام از دست خواهد رفت. امید است اقدام با سرعت عمل بیشتر در مسیری که مقصد آن روشن است در دستور کار تمام مسئولان قرار گیرد؛ زیرا فرصت آنقدرها هم که گمان می‌کنیم زیاد نیست.